در گفت‌وگو با کاوه مهدوی مطرح شد
«آبی‌گونه»؛ نمایشی با محوریت اخلاق با پرهیز از کلیشه و شعار
کاوه مهدوی، نویسنده و کارگردان نمایش «آبی‌گونه» می‌گوید، بسیاری از مسائل و موضوعات در شخصیت و فرهنگ ما نهادینه شده است و موفقیت یک اثری هنری در پرهیز از پرداخت شعارگونه و دوری از کلیشه‌های مرسوم است.
نگار امیری: نمایش «آبی‌گونه» به نویسندگی و کارگردانی کاوه مهدوی از امروز بیست و ششم فروردین اجراهای خود را به‌طور رسمی در سالن سایه تئاتر شهر آغاز خواهد کرد.
مهدوی که پیش‌ازاین نمایش‌هایی چون «شوآف»، «مرگ تصادفی یک آنارشیست»، «کمدی‌زا» و «شاه لیر» را روی صحنه برده است؛ اکنون پس از گذشت حدود ۱۳ سال از اجرای نخست نمایش «آبی‌گونه» این اثر را با نگاهی نو روی صحنه می‌برد.
«آبی‌گونه» روایت احسان پسری اهل مشهد است که برای تماشای شهرآورد به تهران می‌آید. حضور او در استادیوم چالشی ایجاد می‌کند که باید به تماشای آن نشست.
به بهانه این اجرا با کاوه مهدوی گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
با توجه به اینکه حدود ۱۳ سال پیش «آبی‌گونه» را در خانه نمایش روی صحنه برده‌اید، چه دلیلی باعث شد تا دوباره به سراغ این متن بروید؟
تکرار یک اثر هنری کاری دور از ذهن نیست. بسیاری از هنرمندان چندین سال پس از تولید و اجرای یک اثر به بازتولید آن پرداخته‌اند. در بازتولید یک نمایش علاوه بر تغییرات جزئی و گاهی کلی در نگرش کارگردان ما با تغییر نسل هم روبهرو هستیم.
اجرای قبلی این کار در سال ۱۳۹۰ روی صحنه رفت ولی اکنون تغییراتی زیادی در متن و اجرا شکل گرفته است چراکه هم‌زمان با تغییر جامعه در گذر زمان، شیوه اجرایی و نگاه من نیز تغییر کرده است.
یکی از این تغییرات اصلی این نمایش را می‌توان پرهیز از نگاه کلیشه‌ای نذر و حاجتمندی در آثار دینی دانست؟
بله، قطعاً همین‌طور است. در جشنواره‌ها و تولید آثار موضوعی بیشتر به اجرا برای یکی دو روز توجه می‌شود تا اجرای عموم و طیف گسترده‌ای از مخاطب. به همین دلیل هم بیشتر به موضوعاتی چون نذر و حاجتمندی در آثار توجه می‌شود اما زمانه تغییر کرده و حتی نگرش و دیدگاه جشنواره‌ها هم در این مسیر با تغییر روبه‌روست. این نمایش در اجرای اول برای حضور در رویداد صاحبدلان آماده شده بود و با توجه به موضوع این رویداد پرداخت موضوع هم نسبت به نذر بیشتر بود اما اکنون ما بیش از هر چیز به جنبه‌های اخلاقی متن و اجرا توجه داریم.
به نظرتان پرهیز از کلیشه‌ها و بیان کردن موضوعات به زبان نماد و استعاره چقدر می‌تواند در همراهی مخاطب مؤثر باشد؟
اجازه بدهید این مورد را با مثالی از آثار علیرضا نادری توضیح بدهم. علیرضا نادری به‌عنوان نویسنده‌ای موفق در آثارش مضامین و مسائل ملی و مذهبی را در محتوای پنهان کار و در بافت آن تنیده است و در بیشتر مواقع موفق شده تا تمامی آنچه مدنظر داشته را به مخاطب انتقال دهد. درواقع هیچ‌یک از آثار موفق ما به‌صورت مستقیم به پرداخت موضوعات مدنظر خود نمی‌پردازند. برخی مسائل در شخصیت و فرهنگ ما نهادینه شده است و موفقیت آن‌ها در ارائه موضوعات بدون پرداخت شعارگونه و دوری از کلیشه‌های مرسوم است.
زنده‌یاد استاد سمندریان همواره به این نکته توجه داشتند که نشان دادن خوبی در یک اثر نمایشی، هنر نیست؛ هنر نویسنده و کارگردان نشان دادن موضوعات اجتماعی، اخلاقی، فرهنگی و زشتی‌ها در قالب یک اثر هنری به شکل هنرمندانه است که اهمیت دارد. به همین دلیل ما هم سعی کردیم با نشانه‌ها و نمادها کار را جلو ببریم. درنهایت در تئاتر لذت بردن تماشاگر اهمیت دارد. تماشاگر هر آنچه را قرار است روی صحنه ببیند یا بشنود، در طول دوران تحصیل و زندگی‌اش به‌صورت مستقیم تجربه کرده است و تکرار برایش اهمیتی ندارد اما بیان متفاوت برای رسیدن به مفهوم قطعاً لذت‌بخش خواهد بود و تلاش ما هم این بوده تا در این زمینه گام برداریم.
و اما اجرای جدید با چه تفاوت دیگری نسبت به اجرای قبلی روی صحنه میزبان تماشاگران خواهد بود؟
اجرای نخست ما کاملاً واقع‌گرا بود و این بار از فاصله‌گذاری برشت برای انتقال مفاهیم بهره بردیم. همچنین با توجه به موقعیت مکانی نمایش که در استادیوم شکل می‌گیرد، سعی کردیم به فضاسازی بپردازیم. قطعاً برای ایجاد چنین موقعیتی سالن بزرگ‌تر می‌توانست کمک‌کننده باشد بااین‌حال ما با توجه به شرایط این فضاسازی را انجام دادیم.
در این فضاسازی به شیوه برشتی از همراهی حدود ۳۵ بازیگر استفاده کردیم که برخی کار اولی هستند و برای نخستین تجربه حضور روی صحنه را تجربه می‌کنند. تولید نمایش در مدت‌زمان کوتاه و البته تمرین بسیار انجام شد و امیدوارم که نتیجه آن موردتوجه مخاطب باشد.
و سخن پایانی...
امید که حمایت از آثار نمایشی به‌ویژه تولیدات تجربی بیشتر شود. این حمایت قرار نیست که حتماً مالی باشد، اینکه به‌صورت معنوی نیز همراه با گروه‌ها باشیم و آن‌ها را همراهی کنیم اهمیتی زیادی دارد. این روزها افراد زیادی با همراهی بازیگران چهره و شناخته‌شده سعی دارند تا در گیشه موفق باشند، این موضوع اصلاً مشکلی ندارد، چراکه نوع کار افراد است که باعث ماندگاری آن‌ها خواهد شد اما باید شرایط برای گروه‌های تجربی که به هر دلیل و دیدگاهی از حضور افراد شناخته‌شده بهره نمی‌برند نیز فراهم باشد.
«آبی گونه» تا بیست‌وهفتم اردیبهشت ساعت 18:30 در سالن سایه تئاتر شهر میزبان مخاطبان خواهد بود. بلیت‌فروشی این اثر نمایشی در سایت‌های گیشه تئاتر و تیوال انجام می‌شود.
