«عطر آدم»؛ تلفیقی از تئاتر، اکتیویسم، تراپی

آرمان طیران*: «سرود-نمایش عطر آدم» با طراحی و هدایت حضورِ طیف مختلف کُنشگرانش (تماشاگر-بازیگران) با نگرش‌ها و نظرگاه‌های انتقادی و تجربیات زیسته گوناگون‌شان با نزدیک شدن به الگو و رهیافت سیستم ژوکر آگوستوبوآل به شیوه‌ای کاربردی و با میل به بهبود شرایط روحیِ تماشاگران و در حضور کاتالیزور اجرا، مهدی فرشیدی‌سپهر، روی صحنه می‌رود.

این اثر با انگیزش و تحریک تماشاگران برای اندیشیدن، تلاش دارد منطق ارتباط، دیالوگ و گفت‌وگوی بین اجرا و جهانِ مخاطب را با پیشنهاداتی که می‌دهد به گونه‌ای ترسیم کند که در آن مخاطب با تروما و کمپلکس‌های روحی زیسته شده‌اش روبه‌رو شود، اصطکاک پیدا کند و تا جایی که می‌تواند آن رنج‌ها و مصائب را در معرض دید و گفت‌وگو قرار دهد.

اینجا به او این فرصت و آزادی عمل داده می‌شود که سکوتِ رایج مخاطبِ شاهدِ تئاترهای مرسوم را درهم بشکند و آن را تبدیل به طغیانِ حضور مخاطبِ شریک در کُنشگری این اجرا کند.

«سرود-نمایش عطر آدم»، نوعی مشارکت و یادگیری دسته جمعی است. زیبایی‌شناسی هنر نمایش با ارائه فرم بصری/شنیداری از تجربه‌های تلخ زندگی برای رسیدن به نقطه شروع تغییر و دگرگونی سود می‌جوید و مخاطب را به آزادسازی احساسات درونی واقعی خود تشویق و ترغیب می‌کند.

تئاتر ، هنر نگریستن به خود است و «سرود-نمایش عطر آدم»، تصویر و نمایش افشای یک رنج جمعی است به گونه‌ای که هم رنج‌دهندگان و هم رنج‌دیدگان با یادآوری خاطرات تلخ و ناراحت‌کننده یا نوعی از خودسانسوری در برخورد با اتفاقات و شرایط پیرامونی، هم‌زمان در این تئاتر حضور دارند. ماهیت و طعم تلخ این رنج به دلیل تجربه مشترک در مناسبات و روابط فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با تفاوت‌هایی کمرنگ نزدیک به هم است. 

کاری که این اجرا با مخاطبش می‌کند، بی‌شباهت به رفتار یک تراپیست نیست. وادار کردن به اندیشیدن و سپس برون‌ریزی و حرف زدن درباره آن کمپلکس‌ها و ترومایی که به‌واسطه برخی عوامل درونی و شرایط بیرونی منطبق با واقعیت‌های روزمره جامعه و واقع‌گرایی از منظر اجتماعی، آگاهانه و یا ناآگاهانه در هنجار زیستی و ذهنی ما جا خوش کرده و بودن و انبوه همین انباشتِ نیروهای سرکوبگر و فرسایش‌دهنده روان آدمی، باعث خستگی و دلزدگی و ملال و حالِ بدِ ما می‌شود.       

*کارگردان و مدرس تئاتر