محمدعلی واعظ، کارگردان نمایش «هتل»:
زبان بدن، اثر انگشت هر بازیگر است
محمدعلی واعظ، نمایش «هتل» را در قالب یک کمدی بزن‌بکوب، فیزیکال و بدون کلام روی صحنه آورده است. او با بیان اینکه این نمایش را با دو گروه مختلف بازیگری در دو نوبت اجرا می‌کند، می‌گوید با این شیوه می‌خواهد از تفاوت‌هایی که زبان بدن هر بازیگر با دیگری در انتقال مفهوم دارد بهره ببرد، چون همان‌طور که اثر انگشت هر فردی با دیگری فرق می‌کند، زبان بدن هر بازیگر نیز با دیگری متفاوت است.
به گزارش ایران تئاتر، نمایش «هتل» به نویسندگی و کارگردانی محمدعلی واعظ، از نوزدهم اردیبهشت تا چهارم خرداد در دو سانس 19 و 21، در عمارت ارغوان میزبان مخاطبان است.
این نمایش، اثری فیزیکال در سبک کمدی بزن و بکوب است که بدون دیالوگ به اتفاقاتی که برای کارکنان یک هتل و مهمانان آن رخ می‌دهد، می‌پردازد؛ در «هتل»، تمام شخصیت‌ها برای دزدیدن یک کیف سامسونت وارد ساختمان می‌شوند و ...
محمدعلی واعظ می‌گوید اولین مواجهه و رویارویی او با تئاتری فیزیکال، در دوران دانشگاه بوده است که تمامی بازیگران آن نمایش، با ماسک و حرکات فرم سعی در انتقال مفهوم و پیام خود به مخاطبان داشته‌اند.
او با اشاره به اینکه آن آشنایی بهانه‌ای شد تا درباره نمایش فیزیکال به تحقیق و بررسی بپردازد، ادامه می‌دهد: «در فاصله چندسال گذشته، همواره به این موضوع فکر می‌کردم که نمایشنامه‌ای فیزیکال و بدون دیالوگ را با کمک فرم، حرکت و استفاده از ماسک در ژانر کمدی برای اجرا آماده کنم و «هتل»، نتیجه این خواسته چند ساله است.»
این هنرمند باور دارد تئاتر فیزیکال، یکی از بهترین راه‌های ارتباط بین قومیت‌ها، ملیت‌ها و فرهنگ‌های متنوع و غیر هم زبان با یکدیگر است؛ چراکه با بدن بازیگر و حرکات فیزیکال به روایت داستان می‌پردازد و دیالوگ نقشی برای انتقال احساسات و عواطف ندارد.
واعظ ادامه می‌دهد: «در بسیاری از موارد در تئاتر فیزیکال شاهد شکل‌گیری داستانی براساس یک کلیت و کانسپت بدون متن نمایشی هستیم، اما «هتل»، نمایشی با خط داستانی کاملا واضح و مشخص است که بازیگران، اتفاقات را براساس قصه نمایش به شکلی کاملا قابل تفسیر پیش می‌برند.»
این کارگردان درباره اینکه چرا از شیوه اسلپ استیک یا همان کمدی بزن‌بکوب در به صحنه بردن این نمایش استفاده کرده است، پاسخ می‌دهد: «از آنجاکه کار ما یک کمدی- فیزیکال برپایه تحرک بدنی و حرکات فرم به شمار می‌آید و همچنین پر از صحنه‌های پرتحرک است، از این شیوه برای اجرا استفاده کردم. البته ما از کمدی موقعیت هم بهره بردیم اما بخش عمده کار همان‌طور که گفته شد براساس کمدی بزن و بکوب شکل گرفته است.»
او با بیان اینکه این نمایش با دو تیم مختلف بازیگر و در دو نوبت اجرا می‌شود، می‌افزاید: «وقتی نمایشنامه براساس دیالوگ و خط داستان باشد، قطعا راحت‌تر می‌توان به آن پرداخت اما من می‌خواستم در روند تولید و اجرای یک نمایش فیزیکال به تفاوت‌هایی که زبان بدن هر بازیگر در انتقال مفهوم از آن بهره می‌برد، بپردازم. همان‌طور که اثر انگشت هر فردی با دیگری فرق می‌کند، زبان بدن هر بازیگر نیز با بازیگر دیگر متفاوت است. ما این تفاوت را با آماده کردن نمایش با دو گروه بازیگر و اجرا در دو نوبت 19 و 21 به نمایش گذاشتیم، در واقع تغییر بازیگر نشان از شاخصه‌های مشترک یک نقش اما نمودهای بیرونی برای بازی آن با کمک زبان بدن دارد.»
واعظ درباره طراحی لباس و صحنه «هتل» توضیح می‌دهد: «طراحی لباس کار کاملا متصل به کاراکتر است؛ به گونه‌‌ای که به محض دیده شدن بازیگر روی صحنه، نقش او با کمک طراحی لباس مشخص می‌شود و سردرگمی برای مخاطب ایجاد نخواهد کرد. این اثر آنقدر فضای عجیب و غریبی ندارد که بخواهیم با طراحی لباس، کشف و شهودی شکل بدهیم. رسالت لباس این است که کاملا نمایان‌گر کاراکتر به طور واضح باشد تا وقتی حتی یک کودک وارد صحنه می‌شود، از شغل و هویت کاراکتر آگاهی یابد.»
او درباره طراحی صحنه می‌افزاید: «خستگی چشم در آثار فیزیکال با توجه به اینکه مدام در حال دریافت تصاویر است، موردی است که نباید از آن غافل شد. به همین دلیل سعی کردیم تا در طراحی صحنه و استفاده از رنگ چشم مخاطب اذیت نشود. همچنین از آنجاکه موسیقی عنصر مهم دیگر در تولید آثار فیزیکال است و نبود آن تحمل کار را برای تماشاگر سخت می‌کند درانتخاب موسیقی وسواس و دقت زیادی به خرج دادیم.»
این کارگردان همچنین توجه به نورپردازی در آثاری که به جای گریم از ماسک بهره می‌برند، می‌گوید: «زاویه نور روی ماسک اهمیت ویژه‌ای دارد چراکه زاویه نور می‌تواند حس و حال یک کاراکتر را تغییر دهد و برای همین در چنین آثاری باید با دقت بیشتری به طراحی نور پرداخت. به طور مثال طراحی ماسک برای یک کاراکتر مظلوم با یک نورپردازی اشتباه می‌تواند او را به یک کاراکتر عصبانی، خسته یا پُر رو تبدیل کند. به همین دلیل سعی کردیم نورها در راستای کار باشد تا سایه‌ها میمیک ماسک را تغییر ندهد و در مفهوم نمایش خللی وارد نکند.»
گفت‌وگو: نگار امیری
عکس: رضا جاویدی
