شانسی که ایرج راد در زندگی آورد

به گزارش ایران تئاتر، آیین بزرگداشت ایرج راد به همت کانون ادبی زمستان در سیزدهمین همایش بزرگ شعر و موسیقی، عصر پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.

این مراسم با حضور چهره‌هایی همچون گوهر خیراندیش، هادی مرزبان، سیاوش طهمورث، علی دهکردی، اسدالله شعبانی، سعید امیرسلیمانی، اسماعیل خلج، غلامرضا رمضانی، فرزانه نشاط‌خواه، جمشید جهان‌زاده، شهره سلطانی، محمد رحمانیان، ابوالفضل جلیلی، یونس شکرخواه، بیژن شکرریز، قطب‌الدین صادقی، موسی بیدج، ناصر ممدوح، هرمز سیرتی، زهره وکیلی و ... برگزار شد.

شروین سلیمانی، اسدالله شعبانی و محسن انشایی، امیرعلی سلیمانی، هما سعادت، صابر قدیمی، علیرضا مرتضی قلی، پرسا مقدس، نگار محمودی نیا در این برنامه شعرخوانی کردند. همچنین بخش‌های موسیقی با حضور مهران صادقی (خواننده نابینا)، ستار سهرابی، مهدی یغمایی و چنگیز حبیبیان اجرا شد.

بازیگر و کارگردان شایسته

قطب‌الدین صادقی، بازیگر و کارگردان تئاتر در این برنامه گفت: «سال ۵۰ وقتی وارد دانشگاه هنرهای زیبا شدم، جوانی خوش چهره داشت فارغ‌التحصیل می‌شد؛ از آن لحظه ایرج راد را شناختم و پیوند دوستی ما شکل گرفت. او بازیگر بزرگ و کارگردان شایسته‌ای است که این بخت را داشتم و در چند سفر در خدمت او بودم‌.»

او با بیان خاطره‌هایی ادامه داد: «یک شب پاریس بودیم و ایرج درباره شکوفایی درونی حرف‌هایی از زندگی زد که هیچ‌وقت نشنیده بودم و چهره عاطفی‌تری از او را دیدم. بزرگداشت فردوسی را در مشهد داشتیم و بحث‌های بسیاری شد؛ چکیده این همایش این بود: وطن آنجاست که آبادش می‌کنی... به‌نظرم ایرج، وطن تئاتر را آباد کرد، تعریف فرهنگی از تئاتر و سینما و تلویزیون به ما داد و در فعالیت صنفی چهره‌ای فعال ارائه کرد که در تلفیق چهره فرهنگی‌اش، یک دوست را برای ما ساخت.»

دفاع از اهداف صنفی 

همچنین محمد رحمانیان، نویسنده و کارگردان تئاتر در این مراسم گفت: «من شاگرد ایرج راد بودم و گوهر خیراندیش سال بالایی ما بود. راد آدم باوقاری است و وقتی تدریس می‌کند، نقش هم بازی می‌کند. وقتی قرار شد در جلد شخصیت یک خانم برود، راد آن نقش را چنان ایفا کرد که در هیچ خانمی ندیدم.»

گوهر خیراندیش، بازیگر سینما، تیاتر و تلویزیون نیز در این مراسم خطاب به ایرج راد گفت: «شما دردانه‌ای هستید که در صحنه نمایش چراغ را روشن نگه داشتید و برای ما غنیمت هستید. در کوچ غریبانه جمشید، آنقدر حرف‌های زیبایی زدید که من گریستم. سایه شما بر سر صحنه نمایش مستدام باشد.»

علی دهکردی، مدیرعامل خانه سینما و بازیگر سینما و تلویزیون نیز گفت: «اینجا مفاخر بسیاری حضور دارند. عالیجناب راد! مسخ او در دانشگاه می‌شدیم و افتخار داشتم در کنارشان جلوی دوربین باشم. او سال‌ها با مشقت در دفاع از اهداف صنفی، نشستن راحت را رها کرد. در کاری که باهم بودیم، آبدارچی برای او چای می‌آورد و از دور به او نگاه می‌کرد. آبدارچی گفت که چای خوردن آقای راد را می‌بینم، او تنها کسی است که پس از برداشتن چای نیم‌خیز می‌شود.»

او افزود: «او در کنار بزرگانی همچون علی نصیریان از آخرین میراث‌داران اخلاقی تئاتر است. امیدوارم جوانان، بازیگری و اخلاق را از ایشان یاد بگیرند.»

در بخش دیگری از این آیین بزرگداشت ایرج راد، رضا بابک شعری برای او خواند.

برکت کارهای تئاتری 

در ادامه، هادی مرزبان، بازیگر و کارگردان تئاتر گفت: «بیش از نیم قرن است که ایرج راد را می‌شناسم. ما در خیلی آثار کنار هم بودیم. همیشه به او می‌گفتم برکت کارهای ما است و در هر کاری، اول از همه به سراغ ایرج راد می‌رفتم. به خاطر دارم در نمایشی کمدی، نوشته رادی باهم بودیم و راد نقش محوری داشت. بازی‌اش را شروع کرد و ادامه داد و آخر کار فهمیدیم ساعت ۳ ظهر همان‌روز پدرش را به خاک سپرده بود. او بی‌دلیل ایرج راد نشده است.»

اسماعیل خلج بازیگر و کارگردان تئاتر نیز گفت: «خیلی سال است با ایرج رفیقم. آنچه عیان است چه حاجت به بیان است. هرچه شاهزاده بود، او بازی کرد؛ هرچه قهوه‌چی بود، من بازی کردم.»

در بخش دیگری از این مراسم، ناصر ممدوح گفت: «ای کاش ده‌ها ایرج راد داشتیم؛ در تئاتر و سینما.»

نگهبان هنر

سیاوش طهمورث نیز گفت: «این کسانی که روی صحنه می‌بینیم، هنر را نگه داشتند و اگر نبودند ابتذال بیشتر می‌شد و یکی از بانیان نگهداری از هنر ایرج راد است. سال ۴۲ اداره تئاتر بودم و او را نمی‌شناختم تا تصادفی آشنا شدیم و با هم برای یک تئاتر تمرین کردیم. او بعد از ۸ روز تمرین سر صحنه نیامد و گفت نمی‌آیم. به او گفتم من برای آبروی تو بیش از آبروی خودم ارزش قائل هستم و ایرج راد آمد، البته به نظرم آن کار بی‌نظیر بود.»

شهره سلطانی، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون از دیگر مهمانان این مراسم بود که گفت: «همیشه از حمایت‌های ایرج راد بهره بردم و اعتماد او باعث شد بهتر و بهتر شوم. سال ۸۰ در اثری به کارگردانی هادی مرزبان که نقش ناصرالدین شاه را بازی می‌کرد با او همبازی بودم که از آن اثر خاطرات خوبی دارم.»

سعید امیرسلیمانی نیز گفت: «بیش از ۵۰ سال است با ایرج راد همراه هستم. خاطرات زیادی از ایرج دارم؛ یک سال و نیم پیش در پردیس تئاتر شهرزاد، آخرین کار تئاتری‌ام را اجرا کردم و چه کار زیبایی بود.»

بیژن شکرریز نیز در این مراسم گفت: «سالیان سال دوستی و شاگردی ایرج راد را داشتم و در قامت عکاس با وی همراه بودم. ۵ سال است تاریخ شفاهی تئاتر را کتابت می‌کنم؛ از بانو صابری تا زنده‌یاد کشاورز و... و گفت‌وگویی هم با ایرج راد دارم. از سال ۱۳۳۷ تا امروز با راد درباره تئاتر حرف زده‌ایم و وقتی روبه‌روی او می‌نشینم به عنوان یک معلم، حرکاتش موقع تعریف از دوستانش و همراهانش زیبا و انسانی است که جای ستایش دارد.»

پرهیز از بازی در کارهای بد

در ادامه این مراسم، ایرج راد به دعوت مدیر کانون ادبی زمستان، روی صحنه حضور یافت و در سخنانی ضمن تشکر و سپاسگزاری از حاضران، گفت: «سعی کردم، کار بد را انجام ندهم. سعی کردم در راهی قدم بردارم که آنچه انجام می‌دهم در زمینه مسائل فرهنگی و هنری باشد. افتخار من کارهایی است که بازی نکردم. شاید در کارهایی که بازی کردم، یکی دو کار باشد که راضی‌ام نکرده باشد اما اغلب کارها حرفی برای گفتن داشته و دارند.»

او افزود: «هرکسی در مسیر زندگی‌اش اتفاقاتی رخ می‌دهد که زندگی‌ساز آینده‌اش می‌شود‌. شانس آوردم به کسانی برخوردم که اهل فرهنگ بودند؛ انسان‌های والایی که همه آنها را می‌شناسند و هرکدام در جهت مسائل فرهنگ و هنر ایران بودند و از آن‌ها یاد گرفتم»

این هنرمند پیشکسوت گفت: «اگر در بازیگری یاد گرفتم، از بزرگانی که با آنان کار کردم آموختم. اگر دیسیپلین تئاتری آموختم از آنان بوده است که نام تئاتر را جاودان کردند و تمام آنان در تاریخ تئاتر بودند. سعی کردم از آنان چیزی یاد بگیرم و به آنان و حرمت‌شان احترام بگذارم و خطا نکنم.»

در ادامه، ایرج راد پس از دریافت تندیس یادمان بزرگداشت خود از قطب‌الدین صادقی، در کنار همسر، دوستان و همکاران خود شمع کیک ۷۹ سالگی خود را فوت کرد.

در ادامه برنامه، مهدی یغمایی به همراه محمدرضا چراغعلی به اجرای موسیقی پرداختند و همچنین تعدادی از شاعران نیز آثار خود را ارائه کردند.

سیزدهمین همایش بزرگ شعر و موسیقی با اجرای چنگیر حبیبیان به پایان رسید.