کتابی برای ارتقای مهارت‌های بازیگری
حامد قریب: اگر قرار باشد، لیستی از کتاب‌هایی که برای یک بازیگر لازم است را فهرست کنیم، کتاب «بازیگری حرفه‌ای» قطعا در حلقه ۵ کتاب ابتدایی قرار می‌گیرد. گرچه از عمر نگارش این کتاب نزدیک به ۴۰ سال می‌گذرد اما همچنان راهنمای خوبی برای بازیگران در سطوح مختلف به شمار می‌آید.
کتاب «بازیگری حرفه‌ای» نوشته ملیسا برودر، لی مایکل‌کان، مدالین اولنگ، ناتانیل پولاک، رابرت پرویتو و اسکات زیگلر بازیگران حرفه‌ای تئاتر آمریکا است که توسط احمد دامود ترجمه و در انتشارات روزبهان منتشر شده است.
گرچه گروهی از بازیگران حرفه‌ای آمریکا، این کتاب را به رشته تحریر درآورده‌اند اما نمی‌توان نقش دیوید ممت را در پدید آمدن چنین اثری نادیده گرفت. چراکه کتاب حاضر در سایه کارگاهی با نام پراکتیکال استتیکز ورک‌شاپ نوشته شده است. کارگاهی با حمایت دانشگاه نیویورک که دیوید ممت (استاد بازیگری و نویسنده برجسته آمریکایی برنده جایزه پولیتزر)، در هدایت و رهبری آن نقش ویژه‌ای داشته است. ممت معتقد است که این اثر بهترین کتابی است که تا بیست سال پیش از آن منتشر شده است. البته سال انتشار کتاب «بازیگری حرفه‌ای» به ۱۹۸۵ مربوط بوده و در سال ۱۹۹۴ به فارسی ترجمه شده است. بنابراین قطعا از آن زمان تا کنون کتب و نظریه‌های مختلفی به انتشار رسیده که احتمالا ما از بسیاری از آنها بی‌خبریم.
با این همه کتاب «بازیگری حرفه‌ای» با زبانی ساده سخن می‌گوید اما خواندن تک‌تک کلمات آن به بازیگران آرامش خاطری مثال زدنی می‌دهد؛ زیرا کتاب با بیان ترس‌ها، اضطراب‌ها و لحظات دشوار بازیگران، حس همذات‌پنداری مخاطبان هدف خود را بر انگیخته و چون آینه‌ای حقیقت وجودی آنها را آشکار می‌کند. بنابراین بازیگران حس می‌کنند که کتاب در عمل از راهی رفته با آنها سخن می‌گوید و از همین رو احتمالا بسیاری از آنها به نکاتی که در آن بیان می‌شود، اعتماد کرده و آن را پی می‌گیرند.
نویسندگان این اثر، با تأکید بر این نکته که بازیگری تنها یک شغل نبوده و هنری مثال زدنی به شمار می‌آید، به بررسی جنبه‌های مختلف این حرفه می‌پردازند. آنها به خوانندگان یادآوری می‌کنند که بازیگری نیازمند تلاش، تمرین و فداکاری است و هر بازیگر باید با خودآگاهی و شناخت عمیق از شخصیت‌های خود به صحنه بیاید.
یکی از ویژگی‌های بارز این اثر، ارائه تکنیک‌های مختلف بازیگری است. نویسندگان به تفصیل درباره روش‌های مختلف بازیگری صحبت کرده و هر یک از این تکنیک‌ها را با مثال‌ها و تمرینات عملی توضیح می‌دهند. این بخش از کتاب به خوانندگان کمک می‌کند تا سبک شخصی خود را پیدا و از تکنیک‌های مختلف بهره‌برداری کنند.
کتاب همچنین به جنبه‌های روانشناختی بازیگری می‌پردازد. در واقع نویسندگان بر اهمیت درک عواطف و احساسات شخصیت‌ها تأکید دارند و به خوانندگان می‌آموزند که چگونه می‌توانند با استفاده از تجربیات شخصی خود، عواطف را به تصویر بکشند. این بخش به ویژه برای بازیگران مبتدی که ممکن است با چالش‌های عاطفی مواجه شوند، بسیار مفید است.
در ادامه، کتاب به موضوعاتی چون تمرین، آماده‌سازی برای اجرا و مدیریت استرس در صحنه نیز می‌پردازد. نویسندگان پیشنهاداتی عملی برای تمرین روزانه و روش‌های مقابله با اضطراب قبل از اجرا ارائه می‌دهند. این نکات می‌تواند برای هر بازیگری، از مبتدی تا حرفه‌ای، بسیار مفید باشد.
یکی از بخش‌های مهم کتاب «بازیگری حرفه‌ای»، بخش «حقیقت لحظه» است که در آن به خوبی به اهمیت در لحظه بودن بازیگر پرداخته می‌شود. لحظه‌ای که بازیگر نباید آن را تنها بر مبنای پیش‌فرض‌های عینی که در ذهن آماده کرده اجرا کند، بلکه باید بر مبنای ویژگی‌های نقشی که عهده‌دار آن است، حقیقت لحظه‌ای که در آن حضور دارد را بر مبنای آنچه که عملا در حین انجام بازی در صحنه اتفاق می‌افتد، بشناسد و بر طبق آن عمل کند.
یکی دیگر از مباحث مهم کتاب، تحلیل شخصیت است. نویسندگان در این اثر به بررسی روش‌هایی می‌پردازند که بازیگران می‌توانند از آنها برای درک بهتر شخصیت‌هایی که قرار است ایفا کنند، استفاده کنند. این بخش شامل تکنیک‌هایی برای ایجاد ارتباط عاطفی با شخصیت و درک انگیزه‌ها و احساسات آن‌هاست.
این کتاب با ترکیب تئوری و عمل، به خوانندگان این امکان را می‌دهد که نه تنها مفاهیم را یاد بگیرند بلکه بتوانند آنها را در عمل پیاده‌سازی کنند. تنوع محتوا درباره حرفه‌ای چون بازیگری، تمرینات عملی تاثیرگذار، زبان ساده و قابل فهم احمد دامود در ترجمه این کتاب، از نقاط قوت آن به شمار می‌آید.
همچنین برخی منتقدان ممکن است اشاره کنند که کتاب به اندازه کافی عمیق به تکنیک‌ها و روش‌های مختلف بازیگری نمی‌پردازد و فقط به معرفی سطحی آنها بسنده می‌کند. علاوه بر این برخی تمرینات عملی ارائه‌شده در کتاب را به اندازه کافی متنوع یا چالش‌برانگیز ندانسته و معتقدند که این تمرینات نمی‌توانند به توسعه واقعی مهارت‌های بازیگری کمک کنند.
با این همه باید گفت که کتاب «بازیگری حرفه‌ای» منبع ارزشمند برای هر کسی است که به دنبال یادگیری یا ارتقاء مهارت‌های بازیگری خود است. با توجه به ترکیب تئوری و تمرینات عملی، این کتاب می‌تواند راهنمایی موثر برای ورود به دنیای پیچیده و جذاب بازیگری باشد. اگر شما نیز علاقه‌مند به هنرهای نمایشی هستید یا قصد دارید در این حوزه فعالیت کنید، مطالعه این کتاب می‌تواند گامی مثبت در مسیرتان باشد.
کتاب «بازیگری حرفه‌ای» با ترجمه احمد دامود توسط انتشارات روزبهان در ۱۳۵ صفحه به چاپ رسیده و در دسترس علاقه‌مندان است.
