آرش عباسی
جوان‌گرایی آفت تئاتر امروز ماست
آرش عباسی با بیان اینکه تفاوت بزرگ تئاتر با دیگر امور در رویکرد به جوان‌گرایی است، گفت شما ممکن است به عنوان یک مربی ورزشی به جوان‌گرایی در تیم خود افتخار کنید ولی در تئاتر جایی برای افتخار به جوان‌گرایی نیست این موضوع آفت بزرگی است که متاسفانه در طول سالیان رخ داده است.
به گزارش ایران‌تئاتر، آرش عباسی، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر با بیان اینکه در حال حاضر تئاتر دیگر حالش را خوب نمی‌کند از دلایل بی‌رغبتی‌اش برای فعالیت در این عرصه گفت.
آرش عباسی با اشاره به اینکه هرچه سن انسان بالاتر می‌رود با تامل بیشتری کار می‌کند، گفت: «ترجیح می‌دهم مثل قبل فعالیت نکنم و اگر قرار است کاری انجام دهم با تمرکز بیشتری باشد. در سال‌های گذشته سعی کردم از تئاتر دور نباشم ولی در حال حاضر به هزار و یک دلیل اشتیاقی به کار ندارم و با اینکه بسیار دلتنگ تئاتر می‌شوم اما رغبتی برای کار کردن در این فضا برایم وجود ندارد.»
این هنرمند درباره دلایل این بی‌رغبتی به تئاتر بیان کرد: «مهم‌ترین دلیلش وضعیت تئاتر امروز ماست که اصلا شباهتی به گذشته ندارد. فاصله زیادی با دوران درخشان تئاتر داریم. دوره‌ای که تئاتر به همان اندازه که دغدغه هنرمند بود دغدغه مخاطبش هم بود.»
عباسی اظهار کرد: «اگر نگاهی به لیست آدم‌هایی که سال‌هاست تئاتر کار نکرده یا طی این دو سه سال اخیر کار نمی‌کنند؛ بیاندازیم متوجه می‌شویم که چطور هر روز شاهد لاغرتر و نحیف‌تر شدن تئاتر بوده‌ایم.»
او ادامه داد: «تفاوت بزرگ تئاتر با دیگر امور در رویکرد به جوان‌گرایی است. شما ممکن است به عنوان یک مربی ورزشی به جوان‌گرایی در تیم خود افتخار کنید ولی در تئاتر جایی برای افتخار به جوان‌گرایی نیست این موضوع آفت بزرگی است که متاسفانه در طول سالیان رخ داده است. ما هم در سنین پایین و جوانی فرصت کار داشتیم و من اکنون که به گذشته نگاه می‌کنم، منتقد این امر هستم. تئاتر مثل فوتبال نیست کارگردانی تئاتر نیازمند تجربه زندگی در وهله اول و تجربه آموختن در وهله دوم است و این موضوع با جوان‌گرایی به شکلی که اکنون می‌بینیم منافات دارد.»
این هنرمند افزود: «هنر باید آورده‌ای داشته باشد و تحولی در تولیدکننده و پس از آن مخاطب ایجاد کند. اکنون تاثیرپذیری تئاتر به طور کلی در جامعه افت کرده است. وقتی این هنر روی زندگی افرادی که به آن مشغول هستند تاثیری نمی‌گذارد و در نهایت اگر تاثیری هم باشد، منفی است چطور می‌توان انتظار پیشرفت داشت و همان آدم‌های قدیمی را ترغیب به فعالیت کرد.»
عباسی بیان کرد: «در حال حاضر تقریبا 90 درصد تئاترها آورده‌ای برای گروه و مخاطب ندارند و ممکن است 5 تا 10 درصد به دلیل حضور چهره‌ها بازخورد داشته باشند. در دیگر موارد همیشه به دلایل مختلفی چون هزینه‌های تولید، سالن و ... با ضرر روبر هستند. در حالیکه قیمت تئاتر نسبت به دیگر هزینه‌ها همچنان پایین است اما برای تماشاگران قیمت بالایی به شمار می‌آید. از طرف دیگر افرادی که تئاتر کار می‌کنند یا نمی‌توانند یا نمی‌خواهند خود را به جای مخاطب بگذارند و بدانند آیا زمانی که اثری را تولید می‌کنیم، خودمان لذت می‌بریم و با آن ارتباط برقرار کنیم یا نه؟»
او توضیح داد: «مشکل اینجاست که ما در حال تجربه فضاهایی در تئاتر هستیم که خود تولیدکننده هم نمی‌تواند با آن ارتباط برقرار کرده و فکر می‌کند مخاطب با دیدن آن لذت می‌برد در حالیکه اصلا اینگونه نیست. این فضاهای عجیب و غریب کمکی به تئاتر ما نخواهد کرد. متفاوت بودن که دغدغه اصلی نسل جوان شده است، همیشه هم کمک‌کننده نیست و در بیشتر موارد مخاطب را فراری می‌دهد.»
این هنرمند با اشاره به محتوای آثار نمایشی گفت: «در تئاتر ایران به همه چیز پرداخته شده است و تنها جای یک نگاه مدیریتی درست که بتواند تشخیص بدهد تئاتر ما به چه چیزها و چه کسانی نیاز دارد، خالی است. اگر به این برسیم می‌توان به آینده تئاتر امیدوارم بود در غیر این صورت راه به جایی نخواهیم برد.»
او در پاسخ به اینکه چرا تئاتر نمی‌تواند از پس خودش بربیاید، گفت: «دلیل این موضوع دادن حق کار کردن به همه است. محدودیت در نوع اجرا و کسانی که می‌خواهند کاری را روی صحنه ببرند، وجود دارد اما شاید جزو معدود کشورهایی هستیم که می‌توان با داشتن پول هر سالنی را برای اجرا آماده کرد و این فاجعه است. در واقع شما پول دارید و این کفایت می‌کند. شما اگر تئاتر هم کار نکرده باشید اما بتوانید هزینه یک بازیگر حرفه‌ای و سالن حرفه‌ای را بپردازید به راحتی با شما همراه می‌شوند.»
نویسنده نمایشنامه «زیرزمین» با بیان اینکه درد تئاتر و درمان آن کاملا مشخص است، بیان کرد: «متاسفانه هیچکس نیست یا نمی‌خواهد اقدامی برای بهبود شرایط انجام دهد. واقعا تئاتر در مملکت ما آن اهمیت واقعی که در گذشته داشته از دست داده و این تاسف‌بار است. در میان خیل اجراهایی که هر شب روی صحنه می‌رود مدت‌هاست اسمی از آدم‌های تاثیرگذار این هنر نیست. بحث ممیزی مهم است اما ما اکنون در مقدمات مانده‌ایم. باید رغبتی برای کار وجود داشته باشد تا بتوان به مسئله حق اجرا پرداخت. اکنون همان رغبت به اجرا هم نیست.»
این هنرمند در پایان سخنانش با بیان اینکه تئاتر این روزها موضوع اصلی فعالیت او نیست؛ گفت: «در حال حاضر ترجیح می‌دهم وقت، عمر و انرژی برای تئاتر نگذارم. کار کردن و نکردن کسی مثل من تاثیری روی کلیت تئاتر ندارد و اگر قرار باشد فقط کاری کنم که اجرایی رفته باشم، کار نمی‌کنم.»
گفت‌وگو: نگار امیری
