روایت ۱۲طراح مطرح جهان از فرایند خلاقانه طراحی در تئاتر
حامد قریب: کتاب «طراحی برای تئاتر» نوشته بابک ابراهیمیان یکی از آثار انتشارات نمایش بوده که توسط سلما محسنی به زبان فارسی ترجمه شده است.
این کتاب در گفت‌وگو با ۱۲ نفر از معروف‌ترین طراحان صحنه، نور و لباس، روایتی جالب از جنبه‌های مختلف فرایند طراحی برای تئاتر را به مخاطبان ارائه می‌دهد.
جان لی‌بیتی، هاول بینکلی، جان کانکلین، بورلی امونز، سوزان هیلفرتی، کانستنس هافمن، مینگ چولی، آدریان لوبل، سانتو لوکاستو، جنیفر تیپتون، جرج تسی پین، رابرت ویلسون، ۱۲ طراحی هستند که ابراهیمیان در گفت‌وگو با آنها تلاش کرده تا در فرایندی ژورنالیست‌گونه به جنبه‌های مختلف طراحی در تئاتر بپردازد تا به این صورت و با خواندن این اثر، نگاه نسبی خوبی نسبت به این مفاهیم برای علاقمندان به هنر تئاتر ایجاد شود.
البته ساختار کتاب به‌گونه‌ای طراحی شده است که خواننده به راحتی و بدون ابهام خاصی بتواند از بخشی به بخش دیگر برود.
به عنوان مثال، ابراهیمیان در ابتدای هر گفت‌وگو، شرح حال مختصری از طراح مورد نظر را ارائه داده است. او با طرح موضوعات مشترک در گفت‌وگوهای مختلف تلاش کرده تا بتواند از میان پاسخ این ۱۲ طراح، دست به پژوهش نیز بزند.
به این صورت طرز تفکر و روش طراحی هر طراح برای متن نمایشی نیز مشخص و برای مخاطبان نیز آشکار می‌شود.
نویسنده این اثر در دل صحبت با طراحان مطرح تئاتر، از مباحث نظری تا عملی را پوشش داده و تلاش کرده تا خوانندگان را با مفاهیم کلیدی و تکنیک‌های طراحی آشنا کند. سبک نگارش ابراهیمیان در این کتاب، علمی و در عین حال قابل فهم است. او با استفاده از مثال‌های عملی و تصاویر مرتبط، مفاهیم را به خوبی توضیح می‌دهد. بنابراین باید گفت که این اثر نه تنها برای حرفه‌ای‌ها بلکه برای علاقه‌مندان به تئاتر نیز جذاب و آموزنده است.
البته برخی معتقدند که مباحث مطرح شده در این کتاب از عمق لازم برخوردار نیست. بنابراین ممکن است، برای طراحان حرفه‌ای که به دنبال اطلاعات تخصصی‌تر هستند، ناکافی باشد.
یکی از ویژگی‌های بارز این اثر در کنار معرفی برجسته‌ترین طراحان صحنه، نور و لباس تئاتر جهان، تحلیل آثار آنهاست. در واقع ابراهیمیان در گفت‌وگو با آنها، این موضوع را برای خوانندگان روشن کرده و نشان می‌دهد که چگونه هر یک از آنها با خلاقیت و نوآوری‌های خود توانسته‌اند تأثیر عمیقی بر هنر تئاتر بگذارند. این بخش از کتاب نه تنها الهام‌بخش طراحان جوان است بلکه فرصتی برای شناخت بهتر تاریخچه طراحی تئاتر نیز فراهم می‌آورد.
همچنین نویسنده با استفاده از مثال‌های عملی و تصاویر مرتبط، توانسته است مفاهیم را به خوبی توضیح دهد و خواننده را در فرآیند طراحی همراهی کند.
البته شاید بتوان گفت که کتاب آنچنان که باید به تحولات جدید در طراحی تئاتر و فناوری‌های نوین، توجه کافی نداشته است.
با این همه «طراحی برای تئاتر» به عنوان یک منبع معتبر، به ترویج فرهنگ تئاتر و ارتقاء سطح دانش طراحان کمک می‌کند. بنابراین باید گفت که این کتاب نه تنها برای طراحان و کارگردانان بلکه برای همه علاقه‌مندان به هنر تئاتر منبعی غنی است که می‌تواند الهام‌بخش باشد. با توجه به اهمیت طراحی در تئاتر، مطالعه این کتاب به همه کسانی که به دنبال فهم بهتر این هنر هستند، توصیه می‌شود.
بابک ابراهیمیان، فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد کارگردانی، دراماتورژی و دکترای تخصصی تئاتر و سینما از دانشگاه استنفورد است. او به عنوان یک دانش‌آموخته کارگردانی، با طراحان آمریکایی متعددی کار کرده و بسیاری از صحنه‌های آنها را خودش طراحی کرده است. او علاوه بر تدریس تئاتر و سینما در دانشگاه‌های استنفورد و کلمبیا، مهمان تئاترهایی چون داچز، شوبون، ووپرتال دانز تئاتر در آلمان و تئاتر خورشید منوشکین در فرانسه نیز بوده است.
ابراهیمیان با توجه به تجربه خود در تئاتر، در این کتاب تلاش کرده است تا مفاهیم پیچیده طراحی را به زبانی ساده و قابل فهم برای دانشجویان و علاقه‌مندان به این هنر بیان کند.
ترجمه فارسی این کتاب نیز توسط سلما محسنی انجام شده است. محسنی با دقت و توجه به جزئیات، مفاهیم اصلی کتاب را به زبان فارسی منتقل کرده و سعی کرده تا اصالت متن اصلی حفظ شود. او با تلاش‌های خود در زمینه ترجمه و نگارش، نقش مهمی در توسعه دانش تئاتر در جامعه فارسی‌زبان ایفا کرده است.
کتاب طراحی برای تئاتر(پشت صحنه همراه با برجسته‌ترین طراحان نور، صحنه و لباس) نوشته بابک ابراهیمیان با ترجمه سلما محسنی، در ۱۷۴ صفحه از تولیدات انتشارات نمایش در سال ۱۳۹۲ است.
علاقمندان با مراجعه به کتاب‌فروشی‌های سراسری می‌توانند این کتاب را تهیه کنند.
