مدیران جشنواره تئاتر فجر برای انتخاب آثار، تعارف نداشته باشد

به گزارش ایران‌تئاتر، نمایش «دوکانی خوکوژین (مغازه خودکشی)» به نویسندگی و کارگردانی باقر سروش به زبان کُردی در بخش منتخب جشنواره‌های ملی چهل‌وسومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر روی صحنه رفت.

سروش درباره داستان این اثر گفت: «مغازه خودکشی» براساس رمانی نوشته ژان تولی است که به شوخی با مرگ می‌پردازد. البته برخلاف اسم کار که کمی تراژیک به نظر می‌رسد، این اثر یک کمدی سیاه است و من نیز تا حد زیادی براساس تم و محتوای اصلی کار پیش رفته‌ام.»

او با اشاره به اجرای اثر به زبان کردی ادامه داد: «این اولین تجربه من برای اجرای یک اثر به زبان کُردی بود. قبلا متن­‌هایی از من از فارسی به کُردی ترجمه شده بود و دیگران اجرا کرده بودند اما این بار خودم کارگردانی کردم. نگارش متن نمایشی به زبان فارسی و در ژانرهای متفاوت پیشینه و قدمت زیادی دارد اما این پیشینه به زبان کُردی کمتر است و قاعدتا کل پروسه پیچیده و سخت به شمار می‌آید یعنی زمانی که شما نمونه ندارید، مجبور هستید که جز اولین نفرها باشید و به نوعی کل پروسه نگارش تبدیل به یک پروسه آزمایشگاهی می­‌شود.»

این هنرمند در پاسخ به ارتباط مخاطب با آثاری که به زبان‌های دیگر روی صحنه می‌روند، افزود: «در روی صحنه بردن تئاترهایی که به زبان دیگری اجرا می‌شوند، بخشی از کار، بخش اطلاعاتی ماجراست که قصه را پیش می‌­برد و مخاطب با بالانویس یا ترفند­های دیگر متوجه آن می‌شود و بخشی هم به ضرباهنگ زبان بستگی دارد که می‌تواند برای مخاطب جذاب باشد و باید روی این بخش دقت بیشتری داشت. قاعدتا وقتی این کار در شهرهای کُردنشین اجرا شود، تجربه متفاوت­‌تری با مخاطب غیر کُرد زبان رقم خورده می­‌شود. به همین دلیل باید در بخشِ ارجاع به خودِ زبان و ظرایف شنیداریش دقت کرد.» 

سروش گفت: «زبان نمایش به واسطه قصه کار اصلا پیچیده نیست و ازآنجاکه این نمایش به شدت براساس فُرم شکل گرفته، حتی اگر مخاطب جایی از همراهی با بالانویس جابماند، باز خط داستانی را گم نخواهد کرد. چون قصه موازی با بدن، آواز و فرم اسلپ استیکِ نمایش کار می­‌کند.»

این نویسنده و کارگردان تئاتر با اشاره به حضور این اثر در جشنواره تئاتر فجر بیان کرد: «مغازه خودکشی» برگزیده جشنواره کُردی سقز بود و از طریق دبیرخانه این رویداد به چهل‌وسومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر معرفی شد. متاسفانه برای این حضور با مشکلات متعددی روبرو بودیم. اولین مشکل پیگیری‌های زیاد برای قرار گرفتن در لیست اجرا بود، چون با وجود معرفی به دبیرخانه هیچ بخشی برای ما در نظر گرفته نشده بود. پس از آن انتخاب اثر برای اجرا در سالن قاب صحنه‌ای که اصلا مناسب کار ما نبود و باز هم با پیگیری و اصرار به تالار حافظ رسیدیم. جدا از مشکلاتی که بابت بلیت‌فروشی با آن روبرو بودیم، گمان می‌کردم کار در بخش رقابتی مورد داوری قرار می‌گیرد که در فاصله دو اجرا متوجه غیر رقابتی بودن این بخش شدم و حقیقتا شوکه شدم. حتی اگر من دچار سوتفاهم شده‌­ام، چرا باید همچین سوتفاهمی پیش بیاید.»

سروش با بیان اینکه دبیرخانه جشنواره باید یک روال مشخص داشته باشد، افزود: «جشنواره تئاتر فجر باید برای انتخاب آثار در تمامی بخش‌ها خیلی بی‌تعارف برخورد کند. اینکه خروجی هر جشنواره‌ای به فجر بیاید اصلا مهم نیست، بلکه این کیفیت کار است که اهمیت دارد. همچنین در بخش‌های مختلف باید یک ترکیب مشترک داوری با یک الگوی فکری و براساس معیارهای مشترک وجود داشته باشد. این را از این بابت می­‌گویم که به عنوان مثال من شاهد چهار جشنواره تئاتر استانی در امسال بوده‌­ام و دیده­‌ام که چه کارهای خوبی با وجود معرفی به فجر در جدول نیستند.»

سروش با بیان اینکه جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نیازمند یک دبیرخانه ثابت است، گفت: «فارغ از اینکه دبیر جشنواره هر سال تغییر می‌کنند، بهتر است حداقل دبیرهای اجرایی ثابت باشند و در طول سال فعالیت کنند و تئاتر را رصد کنند و آمار دقیق از همه چیز داشته باشند. دبیرخانه فعلی جشنواره به لحاظ ابعاد و متراژ هم شایسته این رویداد بزرگ هنری نیست»