بازیگرسالاری مانند شمشیر دو لبه است

به گزارش ایران‌تئاتر، ویدا جوان، بازیگر نمایش «شک؛ یک تمثیل» به نویسندگی جان پاتریک‌شنلی با ترجمه محمد منعم و کارگردانی کورش سلیمانی که از هفدهم فروردین در سالن استاد سمندریان ایرانشهر روی صحنه است؛ درباره حضورش در این اثر گفت. 

جوان با اشاره به نقش خواهر جیمز، که در این نمایش به ایفای آن مشغول است؛ بیان کرد: این نقش یکی از چالش‌برانگیزترین و عمیق‌ترین تجربیات حرفه‌ای من بوده است. خواهر جیمز به ظاهر شخصیتی ساده دارد، اما در باطن مملو از تضادها و لایه‌های پنهان است. 

او ادامه داد: آنچه مرا به این نقش جذب کرد، بعد از خود متنِ تامل برانگیز «شک؛ یک تمثیل» دقیقاً همین «شکنندگی ظریف» بود - زنی که میان ایمان کودکانه و اولین مواجهه با تردیدهای وجودی در نوسان است و من هر شب روی صحنه، این انتقال تدریجی از معصومیت به بلوغ فکری را مانند گذر از یک گذرگاه عاطفی تجربه می‌کنم.

این هنرمند درباره تعامل و مواجهه تماشاگران با محتوای این نمایشنامه گفت: «شک؛ یک تمثیل» با وجود نوشته شدن در دهه 60 میلادی، امروز بیش از هر زمان دیگری مصداق دارد. در جامعه‌ای که سیاه‌وسفیدهای ایدئولوژیک هر روز عمیق‌تر می‌شوند، این نمایش به ما یادآوری می‌کند که «ندانستن» نیز می‌تواند فضیلتی اخلاقی باشد. تماشاگران ما اغلب پس از اجرا در حالتی تأملی باقی می‌مانند - دقیقاً همان اثر مطلوبی که تئاتر فکورانه باید ایجاد کند.

بازیگر نمایش «شک؛ یک تمثیل» با بیان اینکه به شخصه بر این باور است که وظیفه هنر به مفهوم گسترده بیان دغدغه و مطابقت با اتفاقات روز جامعه نیست، افزود: هنر غلیان و جوششی از دل هنرمند است که به اشکال مختلف نمود بیرونی پیدا می‌کند و این نمود بستگی به فضای روحی و ذهنی هنرمند دارد. چه بسا هنرهای با ارزشی که هیچ ربطی به دغدغه و مسائل روز نداشته باشند. اگر هنر وظیفه‌ای داشته باشد، آن وظیفه تعالی روح انسان است.

ویدا جوان با بیان اینکه تئاتر زنده است؛ بیان کرد: «شک؛ یک تمثیل» به من یادآوری کرد که هنر نمایش می‌تواند همزمان هم آیینه باشد؛ هم پنجره - هم بازتاب‌دهنده درون‌مان باشد، هم رو به افق‌های نادیده باز شود. امیدوارم تماشاگران ما نیز همچون خواهر جیمز، شجاعت زیستن در فضای خاکستری تردید را بیاموزند.

او که سال‌ها در عرصه تصویر و صحنه فعال است، درباره روند تعهد بازیگر به پروژه بیان کرد: راه حل تعهد بازیگران روی صحنه را در «انضباط حرفه‌ای» می‌بینم. شخصاً برای هر پروژه تئاتری سعی می‌کنم کلا از فضای تصویر فاصله بگیرم ولی متاسفانه هم گاهی غیر قابل پیش‌بینی بودن برنامه‌ریزی در سریال و فیلم و هم شرایط ناموجه و ناامن دستمزد و اقتصاد در تئاتر در کشور ما، این اجازه را به بازیگر نمی‌دهد که بتواند با فراغ بال و ذهن آزاد صرفا به بعد هنری نقشش در تئاتر بپردازد. تئاتر نیاز به تمرکز کامل دارد - نمی‌توان بین صحنه فیلمبرداری و تمرین تئاتر در رفت‌وآمد بود که البته متاسفانه من از سال پیش به دلایلی که ذکر کردم با این معضل دست به گریبان بوده‌ام. در کل تهیه‌کنندگان و کارگردانان نیز باید با برنامه‌ریزی واقع‌بینانه‌تر، به این انضباط احترام بگذارند.

این هنرمند فعال در عرصه تصویر و صحنه با اشاره به حضور بازیگران شناخته‌شده تلویزیون و سینما در تئاتر با بیان اینکه بازیگرسالاری در تئاتر مانند یک شمشیر دو لبه است؛ گفت: بازیگرسالاری از یک سو باعث حضور چهره‌های شناخته شده‌ای روی صحنه می‌شود که می‌تواند تماشاگران جدیدی را به سالن‌های تئاتر بیاورد (که به خودی خود امری مثبت است)، اما خطر اصلی زمانی است که «ستاره‌سازی» جای «هنر اجرا» را بگیرد.

گفت‌وگو: نگار امیری