جامعه ما جهان ابزورد را بهتر درک می‌کند

به گزارش ایران‌تئاتر، امیرحسین جوانی، کارگردان نمایش «در انتظار گودو» که هم اکنون دور پنجم اجراهای خود را در مجموعه تئاتر لبخند روی صحنه برده است، درباره روند تولید این نمایش توضیح داد.

جوانی با بیان اینکه کارگردان باید به سراغ اثری برود که نتواند به هر دلیلی از اجرای آن صرف‌نظر کند، گفت: به نظر من نمایشنامه یا هر ایده و فکری باید ذهن را درگیر خود کند. در سال 1396 برای اولین بار با نمایشنامه «در انتظار گودو» مواجه شدم و از همان خوانش‌های ابتدایی به طراحی اجرایی آن فکر می‌کردم تا در سال 1397 برای اولین بار یک اجرای جمع‌وجور دانشجویی از این اثر را در عمارت نوفل‌لوشاتو روی صحنه بردم. در ادامه نیز  خوشبختانه با همراهی سجاد افشاریان نزدیک به یکسال گذشته در پنج سالن نمایشی متفاوت روی صحنه میزبان تماشاگران شدیم.

او ادامه داد: به شخصه از استادم سیامک صفری آموختم که متون بکت را باید به همان شکل که هست، روی صحنه برد. به همین دلیل من تمام تلاشم را کردم تا اجرایی وفادارانه به متن داشته باشم و تنها در پرده دوم نمایش، تماشاگر شاهد بازی با زمان است و انگار که زمان را روی دور تند زدیم. دلیل این امر نیز کوتاه کردن زمان نمایش بود چراکه اجرای کامل متن حدود سه ساعت زمان لازم داشت و باید به این نکته توجه داشتیم که قبل از هر چیز سالن‌های ما ظرفیت اجراهای طولانی ندارند و پس از آن حوصله تماشاگر انقدر نیست که تماشای یک اجرای سه ساعته را تحمل کند. در واقع به غیر از این تغییر ما به طور تمام و کمال به متن وفادار بودیم و حتی تمامی توضیحات صحنه را با دقت رعایت کردیم.

این هنرمند با بیان اینکه در هر دور از اجرا به ابعاد مختلفی از متن فکر کرده و در تلاش بوده تا هر بار کیفیت لباس، صحنه، گریم و ... بهتر از اجرای قبل باشد، بیان کرد: در حال حاضر به نظرم آنچه تماشاگران در اجرای دور پنجم به تماشا می‌نشینند، کامل‌ترین نسخه‌ای است که من از این نمایش روی صحنه بردم. اکثر اجراها در یک دوره سی روزه به پایان می‌رسند و کارگردان این فرصت را ندارد تا اجرای خود را ادیت کند اما ما این شانس را داشتیم تا در ابعاد مختلف کار را بهبود ببخشیم.

جوانی با اشاره به اجرای تئاتر ابزورد و نگاه تماشاگران به این گونه نمایشی گفت: ابزورد زاده تجربه تلخ جنگ جهانی در اروپاست. در این زمان نویسنده‌هایی مثل بکت و یونسکو جهان جدیدی را ترسیم می‌کنند که در آن همه چیز از معنا تهی شده و به نظر خودم علت استقبال مخاطب از این نمایش نیز سپری کردن چنین تجربه‌ای است. تجربه ما شبیه به تجربه جنگ جهانی نیست اما ما طی سال‌های گذشته با تجربه‌های تلخی مثل همه‌گیری ویروس کرونا، مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی روبرو بودیم و همین تجربیات دلیلی شده تا جامعه ما هم به درکی شبیه به آنچه در اروپا اتفاق افتاده، نزدیک شود و جهان ابزورد را بهتر درک کند. جامعه ما اکنون خود را بسیار به وضعیت شخصیت‌های نمایش نزدیک می‌بیند. 

جوانی در پایان سخنانش با بیان اینکه  اجرای هر پروژه نمایشی نیازمند تحقیقات گسترده است، بیان کرد: در هر پروژه هنری باید تحقیقات گسترده‌ای فراتر از آنچه در متن آمده، صورت بگیرد و خوشبختانه درباره این متن منابع و یادداشت‌های بسیاری وجود دارد. من در این تحقیقات متوجه شدم که بعد از کتاب مقدس، نمایشنامه «در انتظار گودو» و نقدهای مرتبط به آن در اروپا بیشترین شمار چاپ و انتشار را دارد و سعی کردم از این منابع بهره برده تا اجرای باکیفیتی روی صحنه ببرم. همپچنین دست نوشته‌هایی از بکت در زمانی که قصد داشته این نمایش را روی صحنه ببرد هم موجود است که این دست‌نوشته‌ها در روند تمرین و شکل‌گیری اجرا بسیار کمک‌کننده بود و از دل این دست نوشته‌ها معانی زیادی کسب شد.

گفت‌وگو: نگار امیری