افتخار به امتیاز منفی!

حسین سینجلی- دانستن اطلاعاتی مانند میزان فروش و تعداد تماشاگران یک تئاتر از جهات مختلف می‌تواند هم برای گروه اجرایی، هم برای مدیران سالن‌ها و تصمیم‌گیران تئاتر و هم برای تماشاگر تئاتر مفید و قابل استفاده باشد. اما زمانی‌که از این اطلاعات برای تهییج تماشاگر و جذابیت‌های تبلیغاتی در راستای جذب مخاطب استفاده می‌شود، باید گفت که عناوینی مانند «فروش میلیاردی یک نمایش» یا «تماشای چند هزار نفر از یک تئاتر» و از این‌دست خبرها، آن‌هم در شهری مثل تهران، نه تنها باعث فخر نیست، که به نوعی افتخار به امیتاز منفی به حساب می‌آید.

از سویی اساسا چنین رویکردهای تجارت‌مابانه‌‌ای برای گروه‌های تئاتری آنچنان با وجه فرهنگی این هنر همسو نیست و هدف‌اش بیش از آنکه رشد تئاتر باشد، یک تجارت سودمحور است. رویکردی که حاصل آن چنانچه در چارچوب مشخصی نباشد، در نهایت به نفع تئاتر تمام نمی‌شود.

از سوی دیگر بایسته است به خاطر بیاوریم ‌که جمعیت شهر تهران در سال 1329 تنها نزدیک به نهصدهزار نفر بوده و تئاتر سعدی در آن زمان با ظرفیت 500 صندلی برای نمایشی «بادبزن خانم وندرمیر» به کارگردانی عبدالحسین نوشین میزبان نزدیک به 30 هزار تماشاگر می‌شود. همچنین در سال 1337 در سالن تئاتر آناهیتا (گلریز فعلی) با ظرفیت 320 صندلی برای نمایش «اتللو» به کارگردانی مصطفی اسکویی پای نزدیک به 19 هزار تماشاگر به این سالن باز می‌شود. بنابراین صحت بسیاری از خبرهای مربوط به رکوردشکنی‌ها و مانند آن باید مورد بازنگری قرار بگیرد.

با این حال در گذر از این گزارش‌های آماری نباید از نظر دور داشت که نسبت میزان صندلی‌های تئاتر به جمعیت یک شهر، نشان‌دهنده دسترسی و علاقه‌ شهروندان آن شهر به هنرهای نمایشی است. در شهرهای بزرگ و پُرجمعیت، تعداد صندلی‌‌های تئاتر باید به گونه‌ای باشد که بتواند نیازهای فرهنگی و هنری جامعه را برآورده کند. به عنوان نمونه، در شهری مانند تهران با جمعیتی بیش از 13 میلون نفر، باید تعداد صندلی‌های تئاتر به مراتب بیشتر از شهرهای کوچک‌تر بوده تا بتواند پاسخگوی علاقه‌مندان به تئاتر باشد.

افزایش تعداد صندلی‌های تئاتر در شهرها دلایل متعددی دارد. از جمله اینکه تئاتر  نقش مهمی در ارتقاء فرهنگ و هنر جامعه دارد. با افزایش تعداد صندلی‌ها، افراد بیشتری می‌توانند از این هنر بهره‌مند شوند و به تماشای نمایش‌های مختلف بنشینند. همچنین افزایش تعداد صندلی‌های تئاتر می‌تواند به رونق اقتصادی شهرها کمک کند. با افزایش تعداد تماشاگران، درآمد حاصل از فروش بلیط‌ها نیز افزایش می‌یابد که می‌تواند به توسعه و بهبود زیرساخت‌های تئاتری و فرهنگی کمک شایانی بکند. علاوه بر این، تئاتر می‌تواند به جذب گردشگران داخلی و خارجی کمک کند و باعث رونق صنعت گردشگری شود.

افزایش تعداد صندلی‌های تئاتر می‌تواند به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در حوزه‌های مختلف مرتبط با تئاتر منجر شود. بازیگران و کارگردانان گرفته تا تکنسین‌ها و کارکنان پشتیبانی، همه می‌توانند از این فرصت‌ها بهره‌مند شوند و به توسعه هنر تئاتر کمک کنند.

با توجه به جمعیت امروز شهر تهران که از ۱۳ میلیون نفر هم عبور کرده و نهایتاً مجموع صندلی‌های موجود و فعال در حوزه تئاتر در این کلانشهر به ۱۰ هزار صندلی هم نمی‌رسد، استفاده از عناوینی مانند «رکوردشکنی»، «استقبال چندهزار نفری» و... برای جذب تماشاگر، نه تنها جذابیتی ندارد، ممکن است برعکس هم عمل کند.