استقبال تماشاگران اهرم استان بوشهر از «مضحکه حسن چَپِل۲»
کارگردان باسابقه تئاتر در تنگستان، از استقبال بی‌نظیر مخاطبان از نمایش «مضحکه حسن چپل ۲» و جایگاه روبه‌رشد تئاتر در شهر اهرم خبر داد.
سعید گلچمن که از سال ۱۳۶۷ فعالیت خود را در کنار پدرش با نمایش «داغی بر دل مندو» آغاز کرده است. به گفته خودش از سال ۱۳۷۸ به صورت حرفه‌ای با نمایش «شورش در اردوگاه» به کارگردانی محسن زنده‌بودی وارد عرصه تئاتر شده است. با گلچمن در خصوص اجرای نمایش "مضحکه حسن چپل 2" به گفتگو نشستیم. نمایشی که با استقبال خوب و کم نظیر تماشاگر موجه شده و این روزها در محافل تئاتری صحبت این نمایش کمدی است.
- لطفا در خصوص تولید این اثر کمی توضیح بفرمائید.
نسخه اول این نمایش در اردیبهشت ۱۴۰۱ با استقبال بی‌سابقه‌ای روبرو شد؛ تا حدی که در آن مقطع قرار بود فقط ۱۵ شب به روی صحنه باشیم، اما استقبال گسترده تماشاگران و تمدیدهای مکرر، اجراها را به ۲۵ سانس در ۲۱ شب افزایش داد. پس از درخواست های بسیار برای اجرای مجدد نسخه اول، تصمیم گرفتیم نسخه دوم اثر را با اضافه کردن چند شخصیت جدید تولید کنیم. تمرینات از ۲۰ اسفند آغاز شد و پس از حدود ۲۷ جلسه تمرین، نمایش از 18 اردیبشهت اجرای خود را آغاز کردیم و تا 9 خرداد در 21 شب 23 اجرا داشتیم. خوشبختانه نسخه دوم هم مثل اولی با استقبال فوق‌العاده‌ای مواجه شد به حدی که علاوه بر مردم تنگستان و شهر اهرم، از اکثر شهرهای استان هم مخاطب داشتیم و به جرات می گویم استقبال طوری بود که این اثر را به یکی از پرمخاطب‌ترین آثار تئاتری ۲۰ سال اخیر استان تبدیل کرده و حدود ۲۵۰۰ نفر از آن دیدن کرده‌اند، آن هم با جمعیت شهر اهرم که حدود ۱۵ تا ۱۶ هزار نفر است.
- درباره تغییر رویکرد اجرای تئاتر در شهر اهرم بفرمائید، اجراهای عموم و این استقبال حاصل چه سیاستی است؟
- تا پیش از این، بیشتر تولیدات ما برای جشنواره‌ها آماده می‌شدند. اما از سال ۱۳۹۴ با تشکیل اتاق فکر و بررسی یک سری موارد مثل نیاز به درآمدزایی برای هنرمندان و جذب عموم مردم به تئاتر، تمرکز را از جشنواره برداشته و شعار "تئاتر برای مخاطب"را جدی‌تر گرفتیم. حالا تئاتر در اهرم، علاوه بر تاثیرگذاری فرهنگی خاص خود، برای هنرمندانش هم درآمدزا شده و بخش خصوصی و دولتی هم کم و بیش از آن حمایت می‌کنند.
- از جشنواره تئاتر طنز تنگستان چه خبر؟
- احتمالا امسال اتفاقات خوبی بیافتد. پس از 6 سال تعطیلی این جشنواره به دلایل متعدد، خوشبختانه امسال با حمایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر، اداره ارشاد تنگستان و مسئولان شهر اهرم، احتمال برگزاری مجدد جشنواره استانی تئاتر طنز تنگستان قوت گرفته است. فکر کنم این جشنواره تنها جشنواره تئاتر استان ها با موضوع طنز است و بنابراین توجه ویژه‌تری را می‌طلبد.
- آیا تئاتر در تنگستان صرفاً در زمینه طنز و کمدی دنبال می‌شود؟ و اگر آیا این گونه باشد آیا نمایش‌ها مطالبه گری اجتماعی را تقلیل نمی‌دهد؟ آیا جایگاه اندیشه را کم رنگ نمی‌کند؟
- نه تئاتر اهرم فقط کمدی نیست، نسلی تازه‌نفس و با سواد در حال تولید اثر و ورود به عرصه حرفه‌ای تئاتر در ژانرهای مختلف هستند و با این نسل جوان، تئاتر اهرم در حال پوست‌اندازی است. واقعا تولیدات تئاتر دراین شهر محدود به آثار کمدی نیست و همانطور که گفتم آثار متنوعی در ژانرهای مختلف داشته‌ایم؛ درست است که دبیرخانه دائمی جشنواره طنز در تنگستان و شهر اهرم است و به نوعی مرکزیت تئاتر کمدی با تنگستان است ولی تمرکزمان فقط تولید کار کمدی نیست؛ در همین یکی دوسال اخیر آثاری مثل کار پانتومیم و پرفورمنس"اینک باران" ، کارهای حماسی و تراژدی مثل "مده آ" ، "خان بر خاک" و "کلات نامه" و کارهای دیگری مثل "باغ عدم"، "ترافیک"، "روایتی از جنس درد" و غیره تاییدی بر این موضوع هستند که تئاتر اهرم فقط کمدی نیست، این را هم در نظر بگیرید که دو نمایش "خان بر خاک" و "کلات نامه" که کمدی نبودند، در مجموع حدود 60 شب و تقریبا هرشب با ظرفیت کامل پلاتو اجرا رفتند که این نشان از رشد و بالندگی تماشاگران آثار تئاتری در شهر اهرم است که فقط به دنبال کمدی نیستند. بنابراین تئاتر اهرم فقط خنده و سرگرمی نیست. البته که تولید کار کمدی هم ساده نیست چراکه خنداندن مردم در این روزگار بسیار دشوار شده است؛ تازه کارهایی مثل مضحکه حسن چپل1 و 2 فقط خنده صرف نیستند، محتوا و هدف دارند حتی صحنه‌هایی دارند که اشک مخاطب درمی آید و شاید به همین دلیل هم هست که مخاطب در هر اجرا بیشتر شده است.
- از آموزش، کشف استعداد و تربیت هنرجویان بگوئید، شرایط توسعه فضای آموزشی و فرهنگی چگونه است؟
- از ۷-۸ سال پیش متوجه شدیم که داریم از یک نسل عبور می‌کنیم. بچه‌هایی که از دوران ابتدایی و راهنمایی وارد شدند، حالا جوانانی تحصیل‌کرده و اهل فکرند. با کمک مربیان مختلف و همکاری با آموزشگاه‌ها، کلاس‌ها، دوره‌ها و تمرینات مستمر برگزار کردیم و حالا داریم نتیجه‌اش را می‌بینیم. مهم‌تر از آموزش فنی، ساختن یک فضای سالم برای رشد و تجربه‌ورزی و تجربه اندوزی بود. فعالیت‌هایی مثل سه‌شنبه‌های تئاتر، نمایشنامه‌خوانی، تحلیل فیلم‌تئاتر، نشست‌های اتود و کارگاه‌های بازیگری و کارگردانی باعث شده بازیگران ما همزمان روی بدن، بیان، ذهن خود و نیزدرک متن کار کنند.
- تئاتر توانخواهان هم در تنگستان فعال است. کمی از تئاتر توانخواهان بگوئید.
- مشارکت هنرمندان توان‌خواه در جریان تولید و اجرای آثار تئاتر در تنگستان کاملا محسوس است. از سال ۱۳۹۰ این مشارکت آغاز و هم کارهای موفقی در این سالها اجرا شد که در جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای مهرآیین خوش درخشیدند. امروز هم توانخواهان در همه آثار تئاتری حضور فعال دارند.
- هنرمندان تنگستان نیز بسان سایر شهرستان‌ها در سه سال گذشته مطالباتی داشته‌اند، مطالبات معوق و مشکلات زیرساختی تئاتر در تنگستان که در دولت قبل تجمیع شده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ راه کار برون رفت از این چالش‌ها چیست؟
- مشکلات زیرساختی که فراوان است؛ پلاتوی خوبی داریم اما تجهیزات نور و صوت آن خیلی تعریفی نیست و دچار ایرادات زیادی است. نورهای اندک و بعضا غیر استاندارد و دیمر معیوب در کنار نداشتن سیستم صوت ثابت و نیز خنک کننده ناکافی از جمله مواردی است که باید در پلاتو تنگسیرون اهرم برطرف شود. شاید جالب باشد که بدانید از سال ۱۳۹۳ که این پلاتو شکل گرفت، هنوز افتتاح رسمی نشده است. با وجود همه اینها بچه‌ها با تمام وجود تمرین می‌کنند، کار می‌سازند و اجرا می‌برند. تازه همین یک پلاتو هم دیگر جوابگو نیست و احداث پلاتوی دیگری در شهر اهرم واجب به نظر می رسد.
در ضمن با وجودی که در سه چهار سال گذشته هیچ بودجه‌ای به انجمن‌های فرهنگی و هنری تنگستان اختصاص داده نشده، ولی باز هم بچه‌های هنرمند شبانه‌روزی و گاه با هزینه شخصی چراغ فرهنگ و هنر این شهر را روشن نگه داشته اند.
- پیشنهادتان برای برون‌رفت از شرایط موجود؟
به بودجه شفاف، حمایت پایدار و مشارکت بخش خصوصی نیازمندیم. نخست، باید بودجه‌های مستقیم و شفاف برای انجمن‌ها در نظر گرفته شود. اگر حساب رسمی انجمن فرهنگی هنری فعال شود، ما می‌توانیم مستقل تر عمل کنیم. دوم، نگاه سرمایه‌ای به هنر لازم است. بخش خصوصی باید وارد شود، اما نه صرفاً با انگیزه علاقه یا تبلیغ. اسپانسرینگ نیاز به یک سری چارچوب ها و قواعد دارد. البته از شهرداری و شورای شهر اهرم همیشه که در کنار ما بوده اند تقدیر می‌کنم. تئاتر امروز اهرم، با همه نواقصش، نتیجه همت جمعی، مشارکت فعال نسل جوان و یادگاری از پیشکسوتانی است که در چند دهه گذشته چراغ این راه بودند.
(جواد متین)
