فرهاد قائمیان:
مناظرات امام رضا(ع) یک موقعیت ناب نمایشی است
فرهاد قائمیان، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون و خادم حرم رضوی، در گفت‌وگویی از تجربه مدیریت جشنواره امام رضا(ع)، ضرورت تولید آثار ماندگار رضوی و ظرفیت‌های نمایشی مناظرات امام هشتم برای ارتباط با مخاطب امروز سخن گفت.
به گزارش ایران تئاتر، گفتوگو با فرهاد قائمیان وقتی به موضوع امام رضا(ع) می‌رسد، رنگ و بوی دیگری پیدا می‌کند. او تجربه ریاست جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع) را در کارنامه دارد و خادمی در حرم رضوی را بزرگ‌ترین افتخار زندگی خود می‌داند؛ با او درباره تجربه‌هایش در جشنواره امام رضا(ع) و ظرفیت‌های هنر نمایش برای بازتاب مفاهیم معنوی و ضرورت روایت معاصر و اجتماعی سیره امام رضا(ع) گفتوگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
فرهاد قائمیان درباره رویکرد هنری برای نمایش زندگی و سیره امام رضا(ع) در تئاتر گفت: «به نظر من باید به‌جای روایت صرف تاریخی، از زبان امروز و دغدغه‌های امروزی مردم وارد شد. اگر مفاهیم انسانی و جهان‌شمول سیره امام رضا(ع) مثل مهربانی، منطق در گفتوگو و احترام به اندیشه‌های متفاوت را برجسته کنیم، مخاطب امروز احساس می‌کند این پیام‌ها مستقیماً به زندگی خودش مربوط است.»
او درباره ظرفیت دراماتیک مناظرات امام رضا(ع) با اندیشمندان آن زمان افزود: «این بخش از زندگی امام رضا(ع) یک موقعیت نمایشی ناب است. شما گفت‌وگوی عمیق، تنش فکری، استدلال‌های دقیق و حتی لحظه‌های سکوت پرمعنا دارید؛ همه این‌ها می‌تواند صحنه را زنده کند و بدون نیاز به اغراق یا افکت‌های ظاهری، بار دراماتیک بالایی به نمایش بدهد.»
این بازیگر درباره اینکه یک نمایش با محوریت امام رضا(ع) چگونه می‌تواند علاوه بر جنبه دینی، کارکرد اجتماعی داشته باشد، اظهار کرد: «وقتی به جای شعار دادن، مسائل اجتماعی امروز را در بستر اندیشه‌های امام رضا(ع) نشان دهیم، آن وقت تئاتر هم کارکرد دینی دارد و هم اجتماعی. برای مثال می‌شود به موضوع عدالت، گفت‌وگوی بین ادیان و حتی صبوری در برابر مشکلات پرداخت که همه برای جامعه امروز آموزنده است.»
قائمیان با بیان اینکه آثار مذهبی می‌توانند هم در قالب آیینی و هم در قالب‌های مدرن تولید شوند، افزود: «آیین بخشی از ریشه‌های ماست، اما اگر پرداختن به موضوعاتی چون امام رضا(ع)، فقط در قالب سنتی باقی بماند، جوانان امروز شاید ارتباط نگیرند. هنر باید به‌روز باشد، در عین حال که حرمت خودش را هم حفظ کند.»
فرهاد قائمیان که مدیریت بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی فرهنگی و هنری امام رضا (ع) با مشارکت 46 هزار هنرمند کشور در 14 بخش هنری و ادبی، شامل: فیلم کوتاه، هنرهای تجسمی، شعر، سرود و هنرهای نمایشی را در کارنامه خود دارد درباره تجربه مدیریت این رویداد توضیح داد: «دغدغه من این بود که جشنواره محدود به یک اتفاق تشریفاتی نشود. تلاش کردیم جشنواره تبدیل به جریانی شود که در طول سال ادامه پیدا کند؛ یعنی هنرمندان فقط برای یک هفته دور هم جمع نشوند، بلکه در طول سال با موضوعات رضوی کار کنند.»
قائمیان درباره دستاوردهای آن دوره گفت: «یکی از مهم‌ترین دستاوردها کشف و معرفی جوانان بود. بسیاری از گروه‌هایی که بعدها شناخته شدند، اولین بار در جشنواره امام رضا(ع) دیده شدند. همین که جشنواره پلی شد برای ورود آن‌ها به صحنه حرفه‌ای، برای من کافی است.»
او در پاسخ به پرسشی درباره تفاوت مدیریت یک جشنواره مذهبی با جشنواره‌های عمومی‌تر گفت: «در جشنواره‌ای مثل جشنواره امام رضا(ع)، شما با یک نام و مفهوم مقدس روبه‌رو هستید. این موضوع حساسیت کار را چند برابر می‌کند، چون نمی‌توان هر اثری را صرفاً به دلیل داشتن مضمون مذهبی پذیرفت. باید هم کیفیت هنری رعایت شود و هم شأن موضوع. در جشنواره‌های عمومی‌تر ممکن است بیشتر به جنبه‌های هنری و تکنیکی توجه شود، اما در جشنواره امام رضا(ع) مسئولیت معنوی هم وجود دارد و این مسئولیت سنگین‌تر از همه چیز است.»
این هنرمند تأکید کرد: «به نظرم جشنواره‌ها باید بیشتر به سمت تولید اثر و آموزش برود تا صرفاً برگزاری. جشنواره نباید فقط ویترین باشد؛ باید از مرحله ایده تا اجرا و حتی اجرای عمومی، گروه‌ها را حمایت کرد. جوان‌ها تشنه یادگیری هستند و اگر بتوانیم کارگاه‌ها و جلسات آموزشی مرتبط با هنر رضوی برگزار کنیم، تأثیرش خیلی بیشتر از یک هفته جشنواره خواهد بود.»
قائمیان در ادامه گفت: «هر مدیری شرایط و محدودیت‌های خودش را دارد، اما باید به اصالت موضوع وفادار بمانند. امام رضا(ع) یک نام بزرگ است و نباید صرفاً بهانه‌ای برای برگزاری جشنواره باشد. اگر با خلوص نیت به سراغ این نام برویم، جشنواره خودش مسیر درست را پیدا خواهد کرد.»
فرهاد قائمیان در پایان درباره اینکه اگر بخواهد پروژه‌ای نمایشی با موضوع امام رضا(ع) روی صحنه ببرد چه بخشی از زندگی ایشان برایش اولویت دارد، گفت: «من ترجیح می‌دهم به مناظرات و سفر تاریخی ایشان به خراسان بپردازم؛ چون هم از نظر دراماتیک ظرفیت بالایی دارد و هم به مخاطب امروز این پیام را می‌دهد که گفتوگو، عقلانیت و ایستادگی در مسیر حق، ارزش‌هایی ماندگارند.»
گفتوگو از: میترا رضایی