سوران حسینی:
بیست‌ودومین جشنواره آیینی و سنتی پیوند دوباره هنر، پژوهش و مردم است
بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی امسال با نگاهی تازه برگزار می‌شود، رویکردی که به جای رقابت، بر کیفیت، آموزش و پژوهش تکیه دارد. سیدسوران حسینی از هنرمندان شناخته‌شده استان کردستان درخصوص کارگاه‌ای این جشنواره یاداشتی نوشته که در ادامه می‌خوانید.
به گزارش ایران تئاتر، بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی امسال با رویکردی تازه برگزار می‌شود، رویکردی که به جای رقابت، بر کیفیت، آموزش و پژوهش تکیه دارد. آغاز کار با کارگاه‌های آموزشی در دل روستاها و شهرهای مرزی نشان داد که این جشنواره دیگر صرفاً یک رویداد موقت نیست، بلکه فرصتی برای پیوند دوباره هنر و مردم و بسترسازی برای آینده تئاتر ایران است.
جشنواره از ۱۲ تا ۱۸ مهرماه ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد. اما امسال، برای نخستین بار به طور ویژه، جشنواره تنها به همان روزهای رسمی محدود نمی‌شود، بلکه کارگاه‌های آموزشی در استان‌های مختلف به‌عنوان پیش‌درآمد و بخش نخست جشنواره آغازگر این حرکت فرهنگی است.
در جشنواره امسال یک تغییر رویکردی مهم حائز اهمیت است و آن تغییر سیاست برگزاری جشنواره از رقابت به کیفیت است.
در دوره‌های پیشین، نگاه رقابتی اهمیت ویژه‌ای در جشنواره داشت، اما امسال کاهش جنبه‌های رقابتی و تمرکز بر کیفیت اجراها و انتقال تجربه‌ها، جشنواره را به فضایی برای ارتقای هنری و پژوهشی بدل کرده است. این تغییر رویکرد نشان می‌دهد که جشنواره دیگر صرفاً میدان رقابت گروه‌ها نخواهد بود، بلکه بستری برای تعمیق دانش و بازاندیشی در آیین‌ها و سنت‌های نمایشی است.
آموزش و پژوهش یکی از ویژگی‌های جشنواره‌های معتبر جهانی است و خوشبختانه یکی از ویژگی‌های برجسته این دوره جشنواره آیینی سنتی نیز، کارگاه‌های آموزشی بی‌واسطه و در دل مردم است. این کارگاه‌ها که پیش از اجراهای پایتخت برگزار می‌شوند، جشنواره را به «نگینی رنگارنگ» از آیین‌ها و سنت‌های اقوام ایرانی تبدیل کرده است. بدین‌ترتیب مردم محلی نه تنها تماشاگر، بلکه بازیگر مستقیم فرآیند آموزشی و انتقال آیین‌ها خواهند بود.
برای نمونه برگزاری تجربه‌ای میدانی، کارگاه «میر نوروزی» در «برده رشه» ـ شهری که هنوز فرهنگ اصیل روستایی در آن حاکم استـ ـ برای خودم تجربه‌ای بی‌نظیر بود چرا که آنچه جشنواره بیست‌ودوم را متمایز می‌سازد، ایجاد تجربه‌های زنده برای هنرمندان و مردم است.
در این کارگاه، فرصت آن فراهم شد که یکی از کهن‌ترین آیین‌های نوروزی با مشارکت مستقیم کودکان روستا تمرین و بازآفرینی شود. لحظاتی که از یک سو با آموزش آیینی ریشه‌دار پیوند می‌خورد و از سوی دیگر، شادی و نشاط را برای کودکان منطقه‌ای محروم از امکانات در نقطه صفر مرزی به ارمغان آورد. استقبال بی‌نظیر کودکان، شوق و اشتیاق یادگیری و همچنین همکاری شهردار و شورای “برده رشه”، مشارکت بی‌نظیر آن‌ها انگیزه‌ای پدید آورد تا پس از پایان کارگاه و جشنواره نیز ادامه آموزش در آنجا پیگیری شود. در این شهر مرزی که بخش عمده‌ای از آن هنوز بافت روستایی را حفظ کرده، فضای خاصی به کارگاه آموزشی داده بود. با توجه به این تفاسیر، این تجربه نشان داد جشنواره امسال صرفاً یک رویداد فرهنگی موقت نیست، بلکه جرقه‌ای برای استمرار آموزش و پیوند عمیق‌تر هنر و مردم است.
جشنواره امسال همانند جشنواره‌های معتبر جهانی با نگاه پژوهشی به آیین‌ها و سنت‌ها آغاز شد. این امر، آثار را فراتر از اجراهای صحنه‌ای برده و به مستندات علمی و منابع مکتوب برای نسل‌های آینده بدل خواهد کرد.
در پایان، بیست‌ودومین جشنواره آیینی و سنتی نشان داد که کل جشنواره‌های هنری می‌توانند ضمن الگو قرار دادن این شیوه برگزاری با تمرکز بر عدم رقابت و ارتقای کیفی آثار، تمرکززدایی و مردمی‌سازی و محوریت پژوهش و آموزش به بستری پویا برای رشد هنری و فرهنگی بدل شوند. تجربه این جشنواره، الگوگیری سایر جشنواره‌ها را توصیه می‌کند و ثابت می‌کند آیین‌ها و سنت‌های نمایشی نه تنها میراث گذشته، بلکه سرمایه‌ای زنده برای امروز و آینده تئاتر ایران هستند. به همین خاطر باید به دبیر و مجموعه دبیرخانه دست‌مریزاد گفت.
