یادداشت ”شهرام کرمی” درباره تجمیع جشنوارههای تئاتر دینی(2)
تئاتر هنری متکی بر مضمون و اندیشه است. اگر با این دیدگاه این هنر را تجزیه و تحلیل کنیم، از ابتدای پیدایش تا به امروز، نمایش ریشه در دین و تفکر دینی داشته است.
به زبان ساده هر اثری میتواند به وسعت جهانبینی بشر، اثری دینی تلقی شود. بر این اساس معتبرترین نظرات علمی، ریشه پیدایش تئاتر را آئین و مذهب میدانند. در دوران معاصر انسان سرگشته بیشتر از هر دوره تاریخی به دین و اندیشه دینی نیاز دارد. بر این اساس شکلگیری تئاتر به عنوان نمایش دینی، حاصل نیاز بشر است.
در جامعه ما فرهنگ ایرانی متکی بر باورها و اعتقادات مذهبی شکل گرفته و تئاتر دینی متناسب با این نیاز است. چند سال است که جشنوارههای مختلف تئاتر دینی خیلی زود به عنوان مهمترین جشنوارههای هنری صاحب جایگاه ویژه و شاخصی در بین هنرمندان شدهاند. نمیتوان تاثیر این جشنوارهها را در جریان تئاتر کشور نادیده گرفت. جشنوارههای تئاتر دینی چون عاشورائیان و رضوی و حتی دفاع مقدس که در تجلیل از حماسه تاریخی مبارزه و مقاومت مردم ایران شکل گرفته، باعث تولید و اجرای آثار شاخصی شده است. اما این جشنوارهها تمام موضوعات دینی را شامل نمیشود. مضامین تئاتر دینی و شخصیتهای تاریخی و سرگذشت امامان و معصومین آنقدر وسعت دارد که میتوان در هر یک از این موضوعات، جشنواره جدیدی را ایجاد کرد. بنابراین برگزاری یک جشنواره موضوعی که همه این مضامین را شامل شود، یک ضرورت است.
در همه دنیا جشنوارههای تئاتری به دو شکل برگزار میشوند. گروه اول جشنوارههایی که به اصول و تکنیک خاص هنری و یا مخاطبان ویژه میپردازند چون جشنواره عروسکی و کودک و نوجوان و یا خیابانی و غیره و گروه دوم جشنوارههای موضوعی که به مضامین خاص و یا شخصیتهای تاریخی میپردازند. جشنواره تئاتر دینی به عنوان یک جریان هنری علاوه بر وسعت مضامین و یا شیوههای اجرایی متناسب با فرهنگ و رفتار مخاطبان، امکان بهرهبرداری بهتری را از این جریان هنری ایجاد میکند.
به نظر من اولین جشنواره تئاتر دینی منجر به اتفاق خوشایندی در تئاتر کشور ما خواهد شد. این ایده حاصل تجربه مفید مجریان است که آزادی عمل بیشتری را به هنرمندان خواهند داد. هنر تئاتر این خاصیت را دارد که متناسب با سلیقه و اندیشه مخاطب آثاری را به مرحله تولید و اجرا برساند که بتواند فرهنگ جامعه را رشد دهد. جشنوارههای تئاتر در کشور ما بیشتر از هر چیزی نیاز به تکمیل شدن دارند. به این معنا که در روند شکلگیری تا مرحله اجرای یک جشنواره، اجرای عمومی آثار تولید شده برای مخاطب مردمی میتواند این اتفاق را به یک جشنواره واقعی تئاتر تبدیل کند.