گزارشی از دومین روز سمینار بین‌المللی ”سنت، عروسک، نمایش”
دومین روز سمینار بین‌المللی «سنت، عروسک، نمایش» با ارائه ۷ مقاله و برگزاری یک میزگرد چهارشنبه ۳۰ تیرماه در سالن کنفرانس مجموعه تئاترشهر برگزار شد.
به گزارش سایت ایران‌تئاتر، در آغاز روز دوم مقالاتی از "مژگان جهان‌آرا" با موضوع "نقوش و عروسک‌ها" و "هما جدیکار" با موضوع "داستان‌های ایرانی و نمایش‌های عروسکی" ارائه شد که با پرسش‌هایی از سوی حاضران همراه بود.
سپس "یوسف صدیق" به به بحث درباره "خیمه‌شب‌بازی ایران" پرداخت.
وی در فرازهایی از مقاله‌اش گفت: «خیمه‌شب‌بازی همچون نمایش‌های مشابه غربی زبانی بین‌المللی دارد اما با اشکال نمایش‌های غربی تفاوت‌های عمده‌ای نیز دارد.»
وی افزود: «به دلیل اینکه خیمه‌شب‌بازی با توجه به نیاز زمان آداپته نشده رو به اضمحلال می‌رود.»
وی در پایان خیمه‌شب‌بازی را نمایشی خواند که همواره مغضوب دربار و محبوب مردم بوده است.
در ادامه سمینار لیا زولا از ایتالیا به بحث درباره "ماسک‌های خرس در کارناوال زمستانی ایتالیا" پرداخت.
وی در مقدمه بحث، این نمایش را مرتبط با ساکنان کوه‌های آلپ خواند و گفت: «این منطقه همواره معبری بین‌المللی برای فرهنگ‌های مختلف بوده است.»
این مردم‌شناس درباره کارناوال‌های زمستانی این منطقه گفت: «این کارناوال در بلندترین شب و کوتاه‌ترین شب سال برگزار می‌شود که مردم معتقدند در این ایام ارواح مردگان بازگشته و منابع زندگی را در اختیار زندگان قرار می‌دهند که البته ممکن است خود باعث مرگ و میر و بیماری شوند.»
وی افزود: «این دیدگاه دوگانه باعث استفاده از ماسک و به ویژه ماسک خرس در این مراسم شده است و این به دلیل خواب زمستانی خرس و ارتباطش با جهان مردگان است.»
زولا در ادامه با پخش تصاویری از این مراسم به توضیح درباره این کارناوال و نقش ماسک و عروسک در آن پرداخت.
سپس "سودابه فضائلی" به ارائه بحثی جامع درباره همذات‌پنداری فیروز و مبارک پرداخت. وی پس از ارائه مقدمه‌ای مبسوط درباره کارکردهای دینی و آیینی نمایش و نمایش عروسکی خاستگاه فیروز و مبارک را به آیین‌های نمایشی میترایی مرتبط دانست و گفت: «لباس مورد استفاده در آئین مهری سرخ بوده و حاجی فیروز را می‌توان جلوه نمایشی یکی از مقامات مهری دانست.»
وی در ادامه با اشاره به شباهت حاجی فیروز و بابانوئل گفت: «یکی از مراتب آئین مهری مقام پدر است که لباس سرخ و کلاه سرکج مهری به سر دارد.»
وی همچنین به بررسی ردپای این شخصیت در آئین اهل حق پرداخت و پدر مهری و بابانوئل را مرتبط با شخصیت موسی سیاوه یا موسی سیه‌چرده در آئین اهل حق دانست.
فضائلی در ادامه به ارتباط میان مبارک و فیروز پرداخت و از منظر نمادشناسی رنگ سرخ را نماد اصلی زندگی و رنگ آتش و خون و رنگ سیاه را رنگ زمین، مرگ و مقدمه‌ای برای تولد دیگر خواند.»
فضائلی با اشاره به عروسک‌های ماریونت این نام را برگرفته از نام مریم عذرا (ماری) دانست.
سخنران بعدی سمینار "فلورماری فوئنتس" از کشور فرانسه بود که کارکرد عروسک‌های غول‌پیکر در نمایش‌های میدانی را بررسی کرد. پس از او نیز "رقیه بهزادی" به بحث درباره تندیسک‌های طلسمی و کارکرد میتولوژیک آنها پرداخت و ردپای این تندیسک‌های مختلف و متنوع را در تاریخ جست‌وجو کرد و به نمادشناسی و کارکرد آنها اشاره کرد.
آخرین بخش سمینار، میزگردی با حضور "محمد بهشتی" و "محمدرضا اصلانی" با عنوان فضا، سمینار و عروسک بود. بهشتی در سخنان خود بیشتر بر عامل فضا تأکید کرد و به همین دلیل بحث خود را با معماری آغاز کرد و گفت: «در معماری وقتی صحبت از نمایش می‌شود انگار یک راز است آنگونه که معماری نیز برای نمایش یک راز محسوب می‌شود.»
وی معماری را دارای دومرتبه ساختمان و معماری خواند و گفت: «ساختمان، جسم بنا و معماری روح بنا است.»
بهشتی همچنین گفت: «از زمانی معماری هنرهای نمایشی ما را ترک کرده است. ما در نمایش دچار مشکل تعلیق جا هستیم، یعنی مکان هویت مشخصی ندارد.»
وی عروسک را تلنگری به خیال دانست و گفت: «عروسک همچون سنگی است که در آبی راکد می‌اندازیم.»
"محمدرضا اصلانی" نیز عروسک را حاصل نیروی خلاقه انسان خواند و گفت: «ما عروسک را به عنوان چیزی نمادین خلق می‌کنیم، عروسک‌ها از یک سو ناقدند و از سوی دیگر مظهر آرمان‌های مختلف هستند.»
وی سینمای هند را تداوم بخش نمایش و نمایش عروسکی این کشور خواند و گفت: «این در حالی است که سینمای ما نتوانسته باعث تداوم نمایش و نمایش عروسکی ما شود.»