”ساعدی” ؛ نمایشنامه‌نویسی معترض
دومین جلسه نمایشنامه‌خوانی آثار کلاسیک با اجرای نمایشنامه”عاقبت قلم‌فرسایی” اثر غلامحسین ساعدی در خانه نمایش اداره تئاتر برگزار شد.در ابتدا قبل از آغاز جلسه نقد و بررسی، محمدحسین ناصربخت گفت:«تا پایان تابستان و یا نیمه مهر ماه، جلسات نمایشنامه‌خوانی آثار غلامحسین ساعدی به اتمام می‌رسد و پس از آن بر آثار نمایشنامه‌نویسان مطرح دهه چهل که در اداره تئاتر تهیه و تولید شده‌اند تمرکز خواهیم کرد که این جلسات همراه بحث و بررسی در مورد هر یک از این نمایشنامه‌ها برگزار خواهد شد.»
دومین جلسه نمایشنامه‌خوانی آثار کلاسیک با اجرای نمایشنامه”عاقبت قلم‌فرسایی” اثر غلامحسین ساعدی در خانه نمایش اداره تئاتر برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، این جلسه ساعت 30/17 شنبه چهارم تیر ماه پس از این که مریم عسگری بیوگرافی غلامحسین ساعدی را روخوانی کرد، آغاز شد.
پس از اجرای جلسه نمایشنامه‌خوانی، جلسه نقد و بررسی این اثر در همان محل با حضور محمدحسین ناصربخت، حمید کاکاسلطانی و محمد اسدی کارگردان این نمایش برگزار شد. در ابتدا قبل از آغاز جلسه نقد و بررسی، محمدحسین ناصربخت گفت:«تا پایان تابستان و یا نیمه مهر ماه، جلسات نمایشنامه‌خوانی آثار غلامحسین ساعدی به اتمام می‌رسد و پس از آن بر آثار نمایشنامه‌نویسان مطرح دهه چهل که در اداره تئاتر تهیه و تولید شده‌اند تمرکز خواهیم کرد که این جلسات همراه بحث و بررسی در مورد هر یک از این نمایشنامه‌ها برگزار خواهد شد.»
ناصربخت در ادامه افزود:«مروری بر آثار غلامحسین ساعدی به دلیل وجود جلسه ITI به تعویق افتاد و امروز هم به دلیل وجود جلسه‌ای در خانه هنرمندان برخی از دوستان و هنرمندان در این جلسه حضور ندارند.»
وی در مورد ساعدی اظهار کرد:«ساعدی نمایشنامه‌نویسی معترض بود و در تمام آثارش نگاهی انتقادی نسبت به محیط پیرامون خود و روابط انسان‌های آن دهه داشت که این مسئله وجه مشترک آثار وی بوده است.
او خود را به سبک و ژانر خاصی محدود نکرد بلکه برای وی پیام نمایش مهم بود. ساعدی اعتراض خود را به قدرت حاکم خلاصه نمی‌کرد بلکه فساد طبقه بالای جامعه و مشکلات و ایرادهای طبقه پایین دست جامعه را نیز مورد توجه قرار می‌داد که به عنوان مثال می‌توان به آثاری چون(دیکته و زاویه)، (آی با کلاه) و.... اشاره کرد.»
ناصربخت در مورد نمایشنامه”عاقبت قلم‌فرسایی” گفت:«این نمایشنامه نقدی به گروهی از روشنفکران جامعه است که از طریق قلم امرار معاش می‌کنند اما اثری که ارائه می‌دهند موجب رشد و تکامل جامعه نیست که ساعدی با نگاهی طنز آمیز به این مسئله پرداخته است.»
در ادامه این جلسه حمید کاکاسلطانی گفت:«آقای ساعدی نمایشنامه‌نویس مبدع و خلاق در زمینه نمایشنامه نویسی بود که هدفش فقط خنداندن تماشاگر نبود. با جمع‌آوری وقایع متناقض و وقایع اجتماعی مختلف و نگاهی منتقدانه به طرف گروه‌های مختلف جامعه می‌رفت.»
وی در مورد ساعد اضافه کرد:«ساعدی یک روانشناس بود و با نوشته‌هایش قصد داشت با مردم ارتباط برقرار کند و به دلیل آگاهی از روانشناسی و اطلاعات کامل از انواع اختلالات جنسی، می‌بینیم که تمام شخصیت‌های این اثر دچار این اختلافات جنسی هستند و با استفاده از نیازهای غریزی مثل گرسنگی، تشنگی، عشق و... این منظور را رسانده که ما در نیازهای اولیه انسانی‌مان باقی مانده‌ایم اما آنجا که شخصیت(گدا) به نویسنده می‌گوید که تو چندمین نویسنده هستی که تاکنون دید‌ه‌ام و من امثال تو را خوب می‌شناسم یک نوع جهش در نمایشنامه اتفاق افتاده است.»
ناصربخت در ادامه این مطلب افزود:«این قضیه همان تعمیم است و چگونگی اجرای نمایشنامه به اجرای گروه باز می‌گردد بنابراین باید در این مورد نظر آقای عبداللهی را نیز بدانیم.»
مصطفی عبداللهی بازیگر نقش نویسنده در پاسخ گفت:«وقتی نویسنده این نمایشنامه از جهان‌بینی برخوردار نیست او نیز مانند گدا درمانده است. این امر در جامعه آن زمان وجود داشته است.»
حمید کاکاسلطانی در ادامه افزود:«ساعدی می‌خواهد جامعه آن زمان را نمایش دهد و اخطار می‌دهد که ما برای نیازهای دست پایین خود بحث می‌کنیم و باید سعی کنیم این نیازها برطرف شود و به نیازهای اصلی پرداخته شود و اصولاً جنبه‌های نمایش‌های ساعدی سمبلیک است.»
حسن سرچاهی بازیگر نقش مستخدم نیز در مورد این نمایشنامه گفت:«گدا سوژه نویسنده است در حالی که نویسنده این نمایشنامه همان گداست و در پایان نیز از طریق همان گدا به این نتیجه می‌رسد که به تعالی رسیده است.»
در این جلسه یکی از تماشاگران حاضر در جلسه گفت:«نویسنده تحت شرایط زمان و نیاز جامعه خود می‌نویسد. اما وقتی گدا حضور پیدا می‌کند، پاورقی‌های نویسنده صرفاً تبدیل به منبع درآمد می‌شود در حالی که نویسنده ضمن امرار معاش از طریق نوشته‌هایش قصد دارد خود را نیز مطرح کند.»
یکی دیگر از تماشاگران حاضر نیز در ادامه گفت:«نویسنده این نمایشنامه به این نتیجه می‌رسد که باید از درون جامعه به درد مردم برسد و سوژه‌های جدیدی پیدا کند در حالی که تا آن زمان از پشت میز این کار را انجام می‌داده و تنها مسئله مورد نظرش مسائل غریزی بوده است.»
در ادامه نگین صادقی‌پور از کارگردان(محمد اسدی) پرسید:«در این نمایشنامه نویسنده، گدا و مستخدم افرادی مجرد و در آرزوی همسر هستند، آیا تعمدی در کار بوده که برای نقش راوی از یک زن استفاده کرده‌اید؟» که محمد اسدی در این مورد پاسخ منفی داد.
گفتنی است شنبه آینده 11 تیر ماه نمایش”آکواریوم” اثر حسین مهکام ساعت 30/17 در جلسات کارگاه نمایشنامه‌نویسی خانه نمایش(ادره تئاتر) اجرا می‌شود.