گزارشی از چگونگی روند کارگروه آموزش تئاتر شهرستان‌ها در استان گلستان
این دوره آموزشی که آموزش همراه با تولید تئاتر است و مخصوصاً در این شیوه‌ای که من در کنار محمودرضا کار می‌کنیم، تجربه بسیار خوبی برای بچه‌ها و همچنین خود ماست، چرا که متن‌ها به صورت روزانه نوشته شده و فردا در کارگاه ارائه میشود و مشکلات و ایرادات احتمالی آن طی تمرینات برطرف میشود. من و محمود روی طرح و قصه به توافق رسیدیم و من شبانه متن را می‌نویسم و در نظر داریم که برای این
میلاد نیک‌آبادی: در کشور ما علی‌رغم وجود دانشکده‌های مختلف تئاتری، مؤسسات خصوصی و ... همواره نسبت تعداد علاقه‌مندان به تئاتر در شهرستان‌ها در کفه نابرابر قرار گرفته و پیوسته این بخش با کمبودهای جدی مواجه بوده است.
خیل عظیم مشتاقان عموماً مبانی تئاتر را به شکل جسته گریخته و تجربی می‌آموزند، از این‌رو همواره عدم آموزش آکادمیک توسط اساتید مجرب از عمده‌ترین آسیب‌های تئاتر شهرستان بوده که در بررسی جشنواره‌های مختلف استانی و منطقه‌ای جای خالی این مهم به چشم می‌خورد.
امسال اداره کل هنرهای نمایشی در اقدامی بسیار ارزشمند گامی در جهت رفع این مشکل اساسی برداشت به طوری که با تشکیل "کارگروه آموزش جامع تئاتر شهرستان‌ها" به منظور اعزام اساتید مجرب و دانشگاهی و آموزش به مشتاقان هنر نمایش با رویکردی علمی در شهرستان‌ها وارد فاز جدیدی از برنامهریزی و آموزش در شهرستان‌ها شد.
شاید در گذشته نیز اقدامات مشابهی در این زمینه صورت گرفته باشد، اما هیچگاه برنامهریزی برای این بخش تا این اندازه منسجم و هدف‌دار نبوده است. آنچه می‌تواند تفاوت این دوره را با هر دوره دیگری که شاید در گذشته اتفاق افتاده نشان دهد این است که مدیریت و هیأت علمی این کارگروه در تعریف اهداف آن، آموزش را با تولید همراه کرده‌اند، به گونه‌ای که هر استادی که به منطقه‌ای اعزام شود باید همراه با آموزشی که در آن‌جا شکل می‌گیرد یک متن نمایشی را نیز برای اجرا با هنرجویان خود آماده کند، که بلافاصله نمایش تمرین شده بعد از پایان دوره کارگاه در همان استان یا شهر به اجرای عموم گذاشته شودکه در استان گلستان با تلاش بی‌وقفه اساتید و هنرجویان کارگروه آموزشی، نمایشی که در طول این مدت به عنوان خروجی کارگاه جهت اجرای عموم آماده میشود از 10 مهر در تالار فخرالدین اسعدگرگانی شهر گرگان روی صحنه می‌رود و پذیرای عموم مردم خواهد بود.
محمودرضا رحیمی از چهره‌های دانشگاهی تئاتر کشور مدیریت این کارگروه را به عهده گرفت و توانست با یک برنامهریزی دقیق و مدون اساتید علمی و عملی بسیار خوبی را انتخاب و از آنها دعوت به همکاری کند.
اما هدف از این مقدمه سفر به استان گلستان (شهر گرگان) و آشنایی نزدیک با چگونگی انجام پروسه آموزش در این استان است.
آموزش مقدماتی در این استان توسط تینو صالحی در دو شهر گنبد و گرگان انجام گرفته که در شهر گنبد 40 هنرجو و در گرگان 50 هنرجو در مدت 6 روز و در مجموع 70 ساعت تحت آموزش مقدماتی بازیگری قرار گرفتند. آموزش تکمیلی این دوره بلافاصله بعد از مرحله مقدماتی توسط محمودرضا رحیمی و حمیدرضا نعیمی یکی دیگر از چهره‌های دانشگاهی و از نویسندگان تئاتر آغاز شد که چند روز دیگر تا پایان آن باقی است.
[:sotitr1:]بنابر برنامه‌ریزی‌های انجام شده آموزش تکمیلی در این استان با حضور 2 استاد به صورت همزمان انجام شد که این خود از نکات حائز اهمیت شیوه آموزش در این منطقه است.
حمیدرضا نعیمی به عنوان نویسنده و دراماتورژ در این کارگاه حضور دارد و بر مبنای تبادل نظر و توافق با محمودرضا رحیمی مدرس بازیگری وکارگردان این دوره، متون کوتاه نمایشی را براساس داستان‌های مختلف تنظیم کرده و روزها تا 4 بعداز ظهر با گروه تمرین می‌کنند و شب‌ها بی‌وقفه به بحث و گفت‌وگو و نوشتن و تنظیم متون می‌پردازند.
کارگاه روز سه‌شنبه 31 مردادماه ساعت 9 صبح با حضور همه هنرجویان آغاز شد. حمیدرضا نعیمی هدایت و سرپرستی کارگاه را به عهده داشت و شروع تمرین با راه رفتن و سپس حرکات نرمشی و بدنی همراه بود.
اکثر بچه‌ها در انجام حرکات درست و نسبتاً بدون اشکال عمل می‌کردند. نعیمی که در ابتدا و جلوتر از همه بچه‌ها حرکت می‌کرد، دائماً در حال توضیح چگونگی درست انجام دادن حرکت‌ها بود و همواره بر درست راه رفتن تأکید می‌کرد. یکی از هنرجویان کارگاه می‌گفت: «با توضیحاتی که استاد رحیمی به ما داد آموختیم که درست راه رفتن مسأله خیلی مهمی در بازیگری است.»
او می‌گفت: «استاد نعیمی همیشه می‌گوید که بازیگر باید یاد بگیرد که خوش استایل و خیلی شیک راه برود.»
محمودرضا رحیمی در این خصوص گفت: «زمانی که در تهران با حمیدرضا برای این کلاس‌ها برنامهریزی می‌کردیم به اقلیم زیستی هنرجویان بسیار توجه داشتیم. معتقدم با توجه به فضای مرطوب و شرجی که بچه‌ها در آن زندگی می‌کنند، نوعی افتادگی و کم تحرکی در عضلات و بدن آنها ایجاد میشود که ما بر این اساس یک دوره هشت روزه، شروع کلاس‌ها را بر مبنای آموزش شناخت و حفظ آناتومی درست بدن طرح‌ریزی کردیم که در این چند روز تمرکز بر روی تمرینات پایه و اساسی بدنی و حرکتی بود.»
رحیمی می‌گفت در ابتدای شروع کلاس‌ها تعداد هنرجویان 60 نفر بود که ما در یک روند ریزشی و طی 3 دوره آزمون تعداد آنها را به 20 نفر رساندیم.
بعد از پایان تمرینات نفس‌گیر نرمشی و کششی، گروه در یک حلقه نشستند و با انجام تمریناتی روی صورت و چشم‌های خود تحت عنوان تمرینات تمرکزی، روی احساسات و اعصاب خود کار کردند.
کارگاه با تمریناتی برای پرورش شنوایی و خوب شنیدن و گرم کردن صدا و بیان وارد مرحله بعد یعنی کار روی نمایشنامه شد.
بعد از یک استراحت 15 دقیقه‌ای دوباره به پلاتوی تمرین بازگشتیم و کار روی نمایشنامه و تمرین و اجرای آن شروع شد.
حمیدرضا نعیمی هم درباره این دوره گفت: «این دوره آموزشی که آموزش همراه با تولید تئاتر است و مخصوصاً در این شیوه‌ای که من در کنار محمودرضا کار می‌کنیم، تجربه بسیار خوبی برای بچه‌ها و همچنین خود ماست، چرا که متن‌ها به صورت روزانه نوشته شده و فردا در کارگاه ارائه میشود و مشکلات و ایرادات احتمالی آن طی تمرینات برطرف میشود. من و محمود روی طرح و قصه به توافق رسیدیم و من شبانه متن را می‌نویسم و در نظر داریم که برای این دوره 6 یا 7 اپیزود 10 تا 15 دقیقه‌ای اجرا کنیم.»
دو اپیزود از کار چندین بار تمرین میشود و اساتید توضیحات لازم را روی اتودها به بچه‌ها می‌دهند.
بعد از آن اپیزود جدید را که قرار شده 2 تن از پیش‌کسوتان این استان نیز برای بازی در آن حضور داشته باشند، به بچه‌ها می‌دهند و حسن رستمانی که مسئولیت انجمن نمایش استان گلستان را نیز دارد، به پلاتو می‌آید و بعد از خوش و بش صمیمی با بچه‌های جوان، چند باری صحنه‌هایی را که قرار است بازی کند می‌خواند و با نویسنده و کارگردان در این مورد صحبت می‌کند. با حضور علی لیاقی (یکی دیگر از بازیگران استان) گروه 4 نفری این اپیزود که براساس داستانی از زندگی حسین منزوی شاعر عزل‌سرای معاصر ایران نوشته شده کامل میشود و روخوانی چند باره متن که با توضیحات و گوشزدهای نویسنده و کارگردان همراه است به پایان می‌رسد.
رحیمی در طول این کارگاه از هنرجویان خود خواسته به صورت روزانه گزارش کارگاه را ارائه دهند که این اقدام در راستای دریافت میزان تأثیر کارگاه و همچنین نظرات شرکت‌کنندگان در مورد تمرینات و متون نوشته شده بسیار مفید و مثمر ثمر است و با وجود گزارش‌های روزانه اساتید می‌توانند از مشکلات احتمالی آنان در طول کارگاه مطلع شوند و همچنین به کمبودهای احتمالی که از منظر بچه‌ها در مسیر آموزش وجود دارد پی ببرند و در جهت چگونگی بهتر کارگاه فکر و عمل کنند.
کارگاه رأس ساعت 3:14 دقیقه و با جمع‌آوری گزارش‌های روزانه در فضایی کاملاً گرم و صمیمی به پایان می‌رسد.
آنچه به جز تئاتر، کارگردانی، بازیگری، حرکت، بدن، بیان و... در این کارگاه مورد توجه اساتید بود اخلاق‌گرایی هنرجویان است، اساتید مدام هنرجویان را به اینکه باید در طول زندگی هنری اخلاق حرفه‌ای یک هنرمند را بدانند و به آن عمل کنند، سوق می‌دهند.
نعیمی گفت: «هنرمند تا زمانی که اخلاق‌مداری را جزئی از حرفه خود نکند، شخصیت‌اش کامل نیست و نمی‌توان واژه هنرمند را به او اطلاق کرد.»
محمدرضا رحیمی نیز در این زمینه معتقد است: «اخلاق، بخشی از شخصیت حقیقی و حقوقی هنرمند است که ما باید دانشجویان و هنرجویانمان را به فراگیری مبانی و اصول اخلاقی سفارش کنیم.»
و اما استان گلستان:
به گفته "رضا یازرلو" کارشناس تئاتر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گلستان در شهر گرگان ترافیک برای اجرای عمومی نمایش‌ها بسیار است و سالن فخرالدین اسعد گرگانی به صورت مداوم میزبان اجراهای هنرمند این استان است.
استان گلستان 5 سال است که برگزار کننده جشنواره‌ای تحت عنوان "امیدهای جوان" است که انتظار می‌رود بعد از گذشت 5 سال از عمر جشنواره‌ای که بازدهی و آمار بسیار خوبی در سطح استان دارد با عنایت و حمایت مسئولان این جشنواره در سال بعد به صورت منطقه‌ای یا سراسری برگزار شود.
این آمار و مخصوصاً اجرای عمومی آثار نمایشی به صورت مداوم در کمتر شهرستانی اتفاق می‌افتد، که این تداوم حضور، توجه بیشتر مسئولان به تئاتر این استان را می‌طلبد تا مرکز هنرهای نمایشی بتواند سریع‌تر به اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود در جهت تمرکز زدایی تئاتر از تهران و رساندن شعار "تئاتر برای همه" به سر منزل مقصود برسد.