سعی کردم با ترفندهایی شاهنامه را برای کودکان قابل فهم و جذاب کنم
نشست رسانه‌ای نمایش "قصه‌های من و تو و رستم و شاهنامه" با حضور مریم معترف طراح و کارگردان نمایش و فائزه فیض‌ شیخ‌الاسلام طراح عروسک‌ها صبح امروز ـ۳۰ آذر ـ در اداره تئاتر برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، در ابتدای نشست "مریم معترف" با اشاره به اینکه جشنواره تئاتر عروسکی یکی از اولویت‌ها را کار روی شاهنامه گذاشته بود، گفت: «من هم کار روی داستان‌های شاهنامه را بسیار دوست دارم و تاکنون نمایش‌هایی درباره رستم و اسفندیار و پسر سیاوش کار کرده‌ام و علاقه‌مند بودم تا کودکانمان نیز با شاهنامه بیشتر آشنا شوند.»
وی با بیان اینکه کودکان در حال حاضر متأسفانه از فرهنگ و ادبیات دورتر می‌شوند، گفت: «این روزها وجود بازی‌های رایانه‌ای سرگرمی کودکان شده و در روحیه آنها نیز تأثیر منفی دارد که این‌ها اتفاق خوبی نیست، بنابراین تصمیم گرفتم کاری درباره شاهنامه برای کودکان بسازم تا شاید بتوانم قدم کوچکی بردارم.»
معترف ادامه داد: «در ابتدای کار، با آقای "حسن باستانی" که پیش از این آثاری بر مبنای شاهنامه نوشته بودند، صحبت کردم و قرار شد در نمایش‌مان شاهنامه را به بچه‌ها معرفی کنیم و بیشتر محوریت داستان رستم باشد.»
وی اظهار کرد: «در ادامه به نتایجی رسیدیم و کار را شروع کردیم. اما نگرانی من بیشتر از ساخت عروسک‌ها بود؛ چرا که نمی‌خواستم از عروسک‌های عادی استفاده کنم.»
این کارگردان تصریح کرد: «زمانی که با هما جدیکار در این رابطه صحبت کردم فائزه فیض را به بنده معرفی کردند، و فیض نیز اولین عروسکی را که سیاه نام داشت، ساخت و دیدم که دقیقاً همان چیزی بوده که در ذهن داشتم. بنابراین قرار شد بقیه عروسک‌ها را به همین روال بسازد.»
در ادامه فائزه فیض با اشاره به این که نظراتش با مریم معترف همسو بوده است، خاطرنشان کرد: «همکاری خوبی با همدیگر داشتیم و در ساخت عروسک‌ها نیز کاملاً هماهنگ بودیم.»
وی با اشاره به پیشینه کار خود در زمینه ساخت عروسک گفت: «سال 74 یا 75 بود که بر روی موضوع پایان‌نامه‌ام که درباره "اصول ساده‌سازی لباس و ماسک برای نمایش‌های دانش آموزی" بود کار می‌کردم و حاصل تجربیاتی که از آن طریق به دست آوردم در کتابی منتشر و عرضه شد.»
فیض در ادامه با اشاره به ساخت عروسک با وسایل بازیافتی اظهار کرد: «پیش از این برای نمایش‌های دیگر اینگونه عروسک‌ها را ساخته بودم ولی در نمایش "قصه‌های من و تو و رستم و شاهنامه" اولین کار حرفه‌ای بود که چنین عروسک‌هایی را می‌ساختم.»
وی افزود: «احساس می‌کنم ساخت این عروسک‌ها باعث می‌شود کودکان در حین دیدن نمایش یاد بگیرند که می‌توانند با وسایلی که در دست دارند، بازی‌های نمایشی خود را اجرایی کنند.»
این طراح عروسک خاطرنشان کرد: «در واقع این عروسک‌ها از بچه‌ها دور نیستند، چون عروسک‌ها با همان وسایلی ساخته شده‌اند که آنها دور و برشان می‌بینند و همین باعث می‌شود از نمایش دور نباشند و اثر در ذهنشان باقی بماند.»
معترف سپس با بیان این که در نمایش از فرم‌های سنتی و ایرانی استفاده شده است، گفت: «سیاه‌بازی، نقالی و پرده‌خوانی در نمایش دیده می‌شود و همچنین در موسیقی از سازهای کوبه‌ای و ضرب زورخانه‌ای استفاده کردیم و من سعی کردم از این طریق سنت‌ها را به بچه‌ها معرفی کنم.»
وی افزود: «سازها را نیز به نوعی انتخاب کردیم که برای کودکان جالب است و تاکنون توانسته‌اند جذب کار شوند و با نمایش ارتباط برقرار کنند.»
معترف ادامه داد: «در ابتدا سن 8 تا 12 سال را در نظر گرفته بودیم، ولی در طول نمایش دیدم که بچه‌های کوچک‌تر نیز با نمایش همراه هستند و حتی بزرگ‌ترها نیز همگام با آنان نمایش را تماشا می‌کنند.»
این کارگردان با بیان این که شاهنامه اثر بسیار زیبایی است، تصریح کرد: «مسلماً شاهنامه برای کودکان کمی سنگین است، بنابراین با ترفندهایی که به کار بردم سعی کردم اثری خلق کنم که برای آنان نیز جذابیت داشته باشد. بنابراین با باستانی صحبت کردم و از آنجایی که او با فرم نمایش‌های ایرانی آشنا است، سعی کردیم این فرم‌ها را در نمایش آورده و به آن وفادار باشیم.»
وی در ادامه تصریح کرد: «سعی کردم قصه‌های شاهنامه را به زبان امروز تبدیل کنم تا کودکان با آن ارتباط برقرار کنند.»
کارگردان نمایش "دیوار چین" اظهار کرد: «امیدواریم این امر همه‌گیر شود و هنرمندان به سراغ آثار کهن خودمان بروند تا بچه‌ها بیشتر با ادبیات و اساطیر ایرانی آشنا شوند.»
وی با اشاره به قصه قصه بودن نمایش، گفت: «در ابتدای نمایش اشاره کوتاهی به شاهنامه، کشف آتش و طهمورث داریم و سپس به زال، به دنیا آمدن رستم، هفت‌خوان، رستم و سهراب و رستم و اسفندیار پرداخته می‌شود.»
معترف با اشاره به اجرای نمایش در جشنواره تئاتر عروسکی گفت: «مدت زمان اجرای نمایش نسبت به اجرای جشنواره 10 دقیقه کوتاه‌تر شده ولی با همه این‌ها بچه‌ها از مدت طولانی نمایش خسته نمی‌شوند.»
وی خاطرنشان کرد: «از امروز CD مربوط به شاهنامه و از فردا ـ اول دی‌ماه ـ نیز کتاب‌های کودک که درباره شاهنامه است را در تالار هنر در معرض دید قرار می‌دهیم تا والدینی که تمایل دارند این محصولات فرهنگی را خریداری کنند.»
در ادامه نشست، فیض عنوان کرد: «در سراسر دنیا استفاده از وسایل دور ریختنی به اکثر هنرها از جمله هنرهای تجسمی، نقاشی و... وارد شده و قطعاً استفاده از این قبیل وسایل در ساخت عروسک‌ها، هزینه‌ها را نیز پایین می‌آورد.»
وی افزود: «بسیار علاقه‌مندم این فرهنگ به وجود بیاید که والدین یک جعبه جادویی را به کودکانشان اختصاص دهند تا آنان وسایلی را که فکر می‌کنند روزی به دردشان می‌خورد و می‌توانند چیزی با آن بسازند درون آن جعبه قرار دهند. چرا که اگر به بچه‌ها ایده‌ای بدهیم قطعاً بسیار خلاقانه‌تر کار می‌کنند.»
سپس مریم معترف درباره همکاری شهرداری در نصب بنرهای تبلیغاتی گفت: «استفاده از وسایل بازیافتی یکی از اهداف شهرداری است و باید از ایده اجرای این نمایش استقبال کند، ولی زمانی که پیشنهادمان را با شهرداری مطرح کردیم اعلام کردند که حداکثر10 درصد تخفیف می‌دهند.»
سپس فیض در ادامه نشست اظهار کرد: «کار تئاتر کودک از تئاتر بزرگسال مهم‌تر است و باید اهمیت بیشتری به کار کودک داده شود؛ چرا که کودکان با آموزش‌هایی که در کودکی می‌بینند آینده را می‌سازند.»
وی با بیان اینکه تأثیری که یک نمایش در کودکان باقی می‌گذارد قابل مقایسه با CD و کتاب نیست، گفت: «کتاب‌های شاهنامه بیشتر در رده نوجوانان است اما یک نمایش که با هنرهای تجسمی تلفیق شده از ذهن کودکان پاک نمی‌شود.»
معترف درباره اجرای نمایش در شهرستان‌ها گفت: «بسیار علاقه‌مندم این کار را برای بچه‌های شهرستانی نیز اجرا کنیم و فکر می‌کنم برای آنان نمایش بسیار جذابی است. از آنجایی که کل دکورمان در یک صندوقچه جا می‌گیرد، به راحتی می‌توانیم در سایر شهرستان‌ها اجرا داشته باشیم.»
کارگردان نمایش "عمو هاشم" درباره اجرا برای دانش‌آموزان گفت: «سعی کردیم با مدارس تماس بگیریم. برخی مدیران نیز علاقه‌مند بودند بتوانند در نوبت صبح دانش‌آموزان را برای دیدن نمایش به تالار هنر بیاورند. این در حالی است که ما برای گروه‌های 10 نفر به بالا هم تخفیف قائل شده‌ایم و این گروه‌ها می‌توانند بلیت نمایش را به صورت نیم بها دریافت کنند.»
معترف با اشاره به مظلوم واقع شدن تئاتر کودک گفت: «متأسفانه دید عجیبی به تئاتر کودک وجود دارد، در حالی که باید دید مناسب و والاتری به کار کودک داشته باشیم.»
وی ادامه داد: «متأسفانه برخی بزرگان عرصه تئاتر و کسانی که در گذشته در حوزه تئاتر کودک فعال بودند، در حال حاضر کار کودک انجام نمی‌دهند و جوانان نیز با کسب تجربه در کارهای کودک به سراغ اجرای نمایش برای بزرگسالان می‌روند.»
معترف در پایان عنوان کرد: «هیچ‌گاه خودم را به فرم محدود نمی‌کنم و آنچه برایم اهمیت دارد حرفی است که می‌خواهم بزنم و در هر زمان قالب مناسب حرفم را پیدا می‌کنم. در واقع حرفی که می‌خواهم بزنم برایم مهم است نه فرم.»
نمایش "قصه‌های من و تو و رستم و شاهنامه" برداشتی از داستان‌های شاهنامه است که به صورت زنده و عروسکی اجرا می‌شود.
نمایش " قصه‌های من و تو و رستم و شاهنامه " همه روزه به جز شنبه ها ساعت 19 در تالار هنرروی صحنه است.