”محمود عزیزی” جزئیات برگزاری پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی را تشریح کرد
نخستین نشست رسانه‌ای پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی با حضور دکتر محمود عزیزی دبیر جشنواره، یزدان عشیری مسوول کمیته روابط عمومی و تبلیغات جشنواره و جمعی از خبرنگاران در مجموعه تئاترشهر برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، در ابتدای این نشست محمود عزیزی با بیان اینکه تمام اشکال نمایش‌های کلاسیک و مدرن جهان به نحوی وامدار فعالیت‌های نمایش‌های آئینی سنتی بوده و هستند گفت: «باید از گذشتگانی که برای اولین بار متون نمایشی را یادداشت کرده و به دست ما رسانده و این آگاهی را به نسل‌های بعد منتقل کردند قدردانی کرد؛ چرا که ما این دانایی را در عرصه هنرهای نمایشی به واسطه آن‌ها در اختیار داریم.»
وی با اشاره به اینکه ایران جزو کشورهایی است که به دلیل وجود اقوام مختلفی که در آن زندگی می‌کنند دارای اشکال گوناگون در نمایش‌های آئینی سنتی است، اظهار کرد: «از این میان سه شکل از نمایش‌های آئینی سنتی در جهان شناخته شده هستند.»
دبیر جشنواره سپس به بیان بخشی از تاریخچه شکل‌گیری نمایش‌های آئینی سنتی اشاره کرد و افزود: «بعد از مراحل مختلفی که نمایش‌های آئینی سنتی طی کرد کانون نمایش‌های مذهبی، آئینی و سنتی شکل گرفت و برای اولین بار یکی از تعزیه‌ها به جشنواره بین‌المللی آوینیون راه پیدا کرد و تعزیه از مرزهای ایران گذشت.»
وی ادامه داد: «اشکال دیگر نمایش‌های آئینی سنتی، نمایش عروسکی و نمایش‌های تحت حوضی است که در جهان هم شناخته شده و جهانیان از این سه شکل از نمایش‌های آئینی سنتی ما بهره برده‌اند.»
عزیزی جشنواره آئینی سنتی را یکی از مهمترین و اساسی‌ترین جشنواره‌های کشور دانست و یادآور شد: «این جشنواره 14 دوره را طی کرده و اکنون می‌تواند شرایطی را فراهم کند که هنرمندان به سراغ تئاتر منطقه‌ای با هویت خودمان بروند.»
وی یکی از دغدغه‌های نمایشگران بزرگ جهان را نزدیک شدن صحنه به مخاطب و مشارکت مخاطب دانست و تصریح کرد: «پیش از اینکه این دغدغه به وجود بیاید در نمایش‌های آئینی سنتی و از جمله تعزیه، شاهد این مشارکت مخاطبان بوده‌ایم.»
دبیر جشنواره ادامه داد: «تمام اشکال نمایش‌های آئینی سنتی توسط مردم سرمایه‌گذاری می‌شوند و شاید یکی از دلایل ماندگاری این سبک از نمایش، حضور و سرمایه‌گذاری مردم بوده است.»
وی با اشاره به اهداف پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی عنوان کرد: «این دوره با همان اهدافی که در دوره‌های گذشته داشته دنبال می‌شود. البته هر یک از بخش‌های جشنواره به همت مرکز هنرهای نمایشی نسبت به دوره‌های گذشته گسترده‌تر شده و توانستیم امسال وجود گونه‌هایی مضاعف بر آنچه که در سال‌های قبل وجود داشت را برنامه‌ریزی کنیم.»
عزیزی با اشاره به بخش پژوهش در جشنواره اظهار کرد: «بخش پژوهش بسیار ارزنده است و پیش از این هم کتاب‌هایی در این زمینه نوشته شده و به جا مانده است.»
وی افزود: «برای حفظ این نمایش ملی و تأثیرات آن باید بیشتر تلاش شود و در دو سمیناری که طی دو دوره قبل برگزار شد، مطالبی به ثبت رسید که پیش از این از آن غافل بودیم.»
دبیر جشنواره با بیان اینکه سومین سمینار ویژگی خاصی دارد، خاطرنشان کرد: «در این سمینار که به دبیری "حمیدرضا اردلان" برگزار خواهد شد، پژوهشگرانی از کشورهای مختلف سخنرانی خواهند کرد و مطالب بسیار ارزنده‌ای توسط پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی ارائه خواهد شد.»
وی با بیان اینکه به این مطالب نیاز داریم، تصریح کرد: «در این سمینار از افق‌های مختلف و کسانی که با فرهنگ‌های متفاوت اشکال مختلفی را در زمینه نمایش‌های آئینی سنتی ارائه می‌دهند بهره‌مند خواهیم شد، از جمله اینکه برادر خوانده تخت حوضی یعنی کمدیا دلارته و همچنین شخصیت‌هایی که نمونه آن در نمایش‌های آئینی سنتی‌مان وجود دارد، در این سمینار توسط پژوهشگران بررسی خواهند شد. البته چندین نمایش از کشورهای مختلف هم در جشنواره اجرا می‌شود.»
عزیزی با بیان اینکه تصور بسیاری از ما این است که نمایش‌های آئینی سنتی برگرفته از خواستگاه مردان است اظهار کرد: «در این دوره از جشنواره شاهد حضور پررنگ و درخشان زنان در نمایش‌های آئینی سنتی هستیم.»
وی در ادامه اهداف تمام اشکال نمایش‌های آئینی سنتی را ظلم ستیزی تلقی کرد و تأکید کرد: «تمام نمایش‌های آئینی سنتی برگرفته از آئین‌ها و اسطوره‌های مشترک است و تنها فرم آن‌ها متفاوت است.»
دبیر جشنواره سپس به بخش قهوه‌خانه‌ای در جشنواره اشاره کرد و افزود: «در حال حاضر فرهنگسراها حکم همان قهوه‌خانه‌ها را دارند، ولی این فرهنگسراها آنگونه که باید اهداف خود را دنبال نمی‌کنند.»
وی تصریح کرد: «در قهوه‌خانه‌ها فرهنگ کهن ما، رشد کرده و روحیه قهرمانی و افسانه‌‌ای منتقل می‌شد.»
عزیزی سپس به بخش کودک و نوجوان جشنواره اشاره کرد و عنوان کرد: «این بخش برای اولین بار در دوره گذشته با همت محمدحسین ناصربخت راه‌اندازی شد و امسال هم با مدیریت افسانه زمانی برگزار خواهد شد.»
وی با بیان اینکه کودکان در این بخش آموزش دیده و به نقالی می‌پردازند، گفت: «باید این گروه سنی با نمایش‌های آئینی سنتی آشنا شوند و آموزش لازم را ببینند. متأسفانه آموزش و پرورش باید بیش از این پشتوانه این اتفاق می‌بود که این امر از سوی آموزش و پرورش محقق نشد.»
دبیر جشنواره سپس به بخش صحنه‌ای جشنواره اشاره کرد و یادآور شد: «نزدیک 50 درصد به فعالیت‌ها و برنامه‌های پانزدهمین جشنواره اضافه شده است که قطعاً این آمار در صورتی که بستر مطلوب خودش را پیدا کند، در دوره‌های بعدی افزایش پیدا خواهد کرد.»
وی از اجرای چند تعزیه که تاکنون اجرا نشده‌اند خبر داد و در این خصوص عنوان کرد: «با تلاش محمدحسین ناصربخت این چند نمونه از جمله تعزیه شیخ صنعان و دختر ترسا و تعزیه زن نصارا توسط چند تن از پیش‌کسوتان بازسازی می‌شود.»
عزیزی اظهار کرد: «در بخش یادمان‌ها هم قرار است اشیاء و ادوات این سبک نمایشی به معرض عموم گذاشته شود، همچنین اطلاعات نوشتاری هم در بخش یادمان‌ها قرار خواهد گرفت.»
وی از چاپ 5 عنوان کتاب در این دوره از جشنواره خبر داد و یادآور شد: «2 عنوان از این کتاب‌ها شامل مطالب سمینارهای گذشته است.»
عنوان دیگر کتاب‌ها عبارتند از: صحنه، صحنه‌پردازی و لباس در نمایش‌های سنتی و آئینی (کتر محمدحسین ناصربخت)، "عمو هاشم" روزشمار تعزیه به روایت هاشم فیاض (داود فتحعلی‌بیگی)، دفتر تعزیه 11 (داود فتحعلی بیگی) و گرامافون (دکتر اردشیر صالح‌پور).
وی تصریح کرد: «یک کتاب هم به عنوان یادمانی از پرافتخارترین شخصیت‌‌های برجسته در نمایش‌های عروسکی به نام زنده‌یاد جواد ذوالفقاری است که البته اطلاعات کامل برای نگارش این کتاب تاکنون به طور کامل جمع‌آوری نشده است.»
دبیر جشنواره با اظهار تأسف از اینکه تاکنون موزه تئاتر در کشور راه‌اندازی نشده است، عنوان کرد: »با وجود گونه‌های مختلف در نمایش‌های آئینی سنتی هنوز موزه‌ای راه‌اندازی نشده که امیدواریم در آینده نزدیک با همت مسئولان این اتفاق رخ دهد.»
وی با اشاره به اجرای عمومی آثار جشنواره اظهار کرد: «برخی سالن‌ها مانند تماشاخانه سنگلج و تالار محراب برای اجرای این نوع از نمایش در نظر گرفته شده و تنها اجرای نمایش‌ها در مجموعه تئاترشهر باید به تأیید شورای هنری این مجموعه برسد.»
در ادامه نشست یزدان عشیری به بخش بین‌الملل جشنواره اشاره کرد و افزود: «تاکنون حضور مهمانانی از کشورهای ازبکستان، ارمنستان، کره، ژاپن، ایتالیا، آمریکا، اندونزی، ترکیه، هلند و هندوستان قطعی شده و همچنین تاکنون 11 اجرای خارجی پیش‌بینی شده است.»
عشیری در ادامه از برگزاری کارگاه‌های آموزشی خبر داد که فهرست این کارگاه‌های آموزشی عبارتند از:
معرفی کمدیا دلارته ـ توسط استادان توماسو می‌نتی و استفانو گوتزی
معرفی 4 شخصیت اصلی کمدی پان تالونه، دکتر، آرلکینو، بیریگلا و ازمرالدینا توسط استاد توماسو می‌نتی
تمرین صدا و بدن توسط استاد استفانو گوتزی
ماسک و تکنیک و عمل هنرجویان به دو کلاس تقسیم می‌شوند که هر کلاس با دو ماسک تمرین می‌کند: توسط استادان توماسو می‌نتی و استفانو گوتزی
تمرین صدا و بدن توسط استاد استفانو گوتزی
تکنیک ماسک توسط استادان توماسو می‌نتی و استفانو گوتزی
کارگاه تئاتر عروسکی "قره گوز"
گفتنی است در این نشست حسین مسافرآستانه مدیرکل هنرهای نمایشی، محمدحسین ناصربخت مشاور دبیر و مدیر بخش نمونه‌سازی، پیمان شریعتی مدیر اجرایی، مهدی حاجیان مسوول دبیرخانه و برنامه‌ریزی و عظیم موسوی مسوول بخش نمایش‌های قهوه‌خانه‌ای حضور داشتند.
پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی از 23 تا 26 تیر با برگزاری سمینار تئاتر آئینی سنتی کار خود را آغاز می‌کند و از 26 تیرماه تا اول مردادماه در بخش‌های دیگر با دبیری دکتر محمود عزیزی برگزار خواهد شد.