نگاهی به حال هوای این روزهای تئاتر خیابانی و دو نمایش خیابانی ”لحظه آخر”، ”یک قوری حرف دم نکشیده”
امیرحسین شفیعی: محوطه باز مجموعه تئاترشهر این روزها شاهد تجمع تماشاگرانی است، که به دور بازیگران تئاتر خیابانی حلقه می‌زنند و گاه از ته دل می‌خندند، یا سکوت می‌کنند، به فکر می‌روند و یا به هیجان می‌آیند و دست‌هایشان را به هم می‌کوبند.
اجرای عموم هنرمندان تئاتر خیابانی از اسفند سال 89 آغاز شده و به نظر می‌آید مدیریت کلان تئاتر کشور قصد دارد با ادامه دادن اجراهای عمومی تئاتر خیابانی به شعار (تئاتر برای همه) تحقق ببخشد. شعاری که سال‌های پیش داده شده و امروز برای تحقق آن تلاش می‌شود.
دو نمایش "لحظه آخر"، "یک قوری حرف دم نکشیده" از جمله آثاری هستند که در محوطه مجموعه تئاترشهر اجرا می‌شوند.
نمایش خیابانی "لحظه آخر"، با شروعی مناسب از همان بدو ورود بازیگران ارتباطی صمیمی با تماشاگران برقرار می‌کند.
این نمایش به زندگی روزمره دو پیرزن می‌پردازد که هر روز زمان زیادی را به پارک می‌روند و آنجا خود را به اشکال مختلف سرگرم می‌کنند. اما سرگرمی آنها مرگ است. مرگ نقطه اشتراک دو پیرزن نمایش است که مدام با یکدیگر بحث می‌کنند و این بحث و جدل از ابتدا تا انتها بدون وقفه ادامه دارد. نمایش "لحظه آخر" نمایشی است با رویکردی اجتماعی. اگرچه بهتر بود گروه اجرایی توجه بیشتری به مسائل و مشکلات کهنسالان جامعه می‌کرد.
"لحظه آخر" نمایشی است بازیگر محور، به صورتی که به نظر می‌آید کارگردان فقط به عنوان هماهنگ کننده حضور داشته و تنها روزنه خلاقیت او استفاده از بلندگوهای دستی است که باعث جذابیت شده اما از همین ابزار نیز به خوبی استفاده نمی‌شود.
هر چقدر در کارگردانی اثر ضعف و کم کاری دیده می‌شود ولی در بخش بازیگری شاهد بازی موفق از هر دو بازیگر اثر هستیم. بازیگران جوانی که در تیپ دو پیرزن ظاهر شده و از نظر دیداری و شکل بدنی و ظاهری به دو پیرزن نحیف و دم مرگ تبدیل شده‌اند، که تماشاگر به راحتی آنها را پذیرفته و به واسطه بازی موفق آنها نمایش را دنبال می‌کند. فرامرز قلیچ‌خانی و سعید رحیمی هر دو با ظرافت و تجربه بالا لحظات شاد و مفرحی را برای تماشاگران به ارمغان می‌آورند. فرامرز قلیچ‌خانی برای بازی در این نمایش جایزه برتر بازیگری مرد جشنواره سراسری تئاتر خیابانی مریوان را از آن خود کرد.
گروه تئاتر خیابانی "ترنج" از گروه‌های فعال تئاتر خیابانی محسوب می‌شود که همواره نشان داده به تصویر کشیدن مسائل اجتماعی جزو اولویت‌های مهم گروهش است.
"یک قوری حرف دم نکشیده"
بسیاری از کارشناسان تئاتر معتقدند، تئاتر خیابانی باید با محتوای سیاسی و مشکلات روز جامعه همراه باشد. آنان ذات تئاتر خیابانی را سیاسی می‌دانند، از همین رو به طرفداران این نظریه توصیه می‌کنم، دیدن نمایش "یک قوری حرف دم نکشیده" را از دست ندهند. نمایش به حواشی مسائل سوخت و بنزین می‌پردازد.
به نظر می‌آید دفتر تئاتر خیابانی با دقت تمام، برنامه اجراها را به گونه‌ای تنظیم کرده که تماشاگران با گونه‌ها و ساختارهای متفاوتی از تئاتر خیابانی روبه‌رو شوند و این مسأله به نکته جذابی برای اهالی تئاتر خیابانی و تماشاگران تبدیل شده است.
برادران رایت با هواپیمای دست‌ساز خود قصد پرواز دارند که ناگهان متوجه می‌شوند، سوخت کافی برای پرواز ندارند. به همین جهت فکرهای مختلفی و راه‌های متفاوتی را پی گرفته و به تصویر می‌کشند. راوی اصلی داستان برادران رایت نیستند، بلکه یک نقال روایت‌گر اصلی داستان است.
نقالی که نبودش هیچ ضربه‌ای به اثر نمی‌زند. طرح و ایده اثر بسیار جذاب و پر هیجان است. در طراحی صحنه اگرچه با یک شیء عجیب و جذاب روبه‌رو هستیم که نمایانگر هواپیمای برادران رایت است و به خوبی نیز طراحی شده، اما کارگردان از این ابزار نتوانسته به صورت شایسته استفاده کند. فقط در ابتدای نمایش در لحظاتی کوتاه از طراحی صحنه خود استفاده می‌کند و در باقی لحظات آن را در گوشه‌ای رها کرده اگر از وجود هواپیما در جای جای نمایش به موقع و درست استفاده شود، موقعیت‌های نمایشی، بدیع و خلاقی پدید خواهد آمد که هم تماشاگران و هم گروه اجرایی از آن لذت خواهند برد. نرگس خاک‌کار به عنوان کارگردان با ایجاد موقعیت‌هایی کمدی و هدایت درست بازیگران وظیفه خود را به خوبی در این بخش‌ها انجام داده است. اما شلختگی و شتاب‌زدگی در صحنه‌های مختلف دیده می‌شود. بهنام شرفی بازیگر فعال تئاتر خیابانی نیز در این نمایش حضور موفق و پررنگی دارد. از ویژگی‌های بازی خوب او برقراری ارتباط مناسب با تماشاگران و بداهه‌گویی در راستای نمایش و نقش است. دیگر بازیگر این نمایش مسعود روستا تلاش قابل ستایشی را برای اجرای نقش می‌کند و اگرچه در لحظاتی موفق است اما توجه او و کارگردان به دو نکته ضروری است. 1ـ صداسازی نه تنها هیچ کمی به ایفای نقش نمی‌کند بلکه به او ضربه می‌زند. 2ـ اجرای همراه با به کار بردن تکنیک بازیگری بسیار مفیدتر از صرف انرژی زیاد است. مهدی حبیبی سرپرست گروه "سیاه و سپید" از ملایر همواره حضوری فعال و موفق در رویدادهای هنری دارد و با توجه به شایستگی گروه و تولید آثار زیادی که این گروه در سال‌های پیش داشته امیدوارم به زودی بستری فراهم شود که دیگر نمایش‌های تولید شده این گروه نیز به اجرا در‌آید.
امیرحسین شفیعی عضو هیأت مدیره انجمن نمایشگران خیابانی خانه تئاتر ـ نویسنده و کارگردان تئاتر