نگاهی به برگزاری اولین جشنواره تئاتر منطقه‌ای شهروند
آران قادرپور: مراسم اختتامیه اولین جشنواره منطقه‌ای تئاتر شهروند با سخنرانی جمعی از مسولان و هنرمندان از جمله حمید شاه‌آبادی ـ معاون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ، فرماندار سقز، عثمان رحیمی شهردار سقز، نماینده شورای اسلامی شهر سقز، و داریوش ارجمند آغاز شد.
. از ویژگی‌های این مراسم اجرای موسیقی محلی کردی با حضور هنرمند برجسته کرد ـ سعد الله نصیری ـ و گروه اجرایی حرکت کردی بود که حال و هوای جذابی به مراسم بخشید.
دکتر قطب‌الدین صادقی یکی از داوران بخش صحنه در گفت‌وگویی در پایان مراسم به انتخاب‌های دقیق، صادقانه و شرافتمندانه از سوی هیات سه نفره داوران اشاره کرد. دکتر صادقی در پاسخ به اینکه آیا پرداختن به موضوعات شهروندی در نمایش‌ها از ملاک‌های انتخاب داوران بوده است، اظهار داشت: «به طبع و بنا بر بیانیه جشنواره تئاتر شهروند، کارهایی که با نگاه به مسایل و معضلات شهروندی به اجرا درآمده‌اند، از اولویت انتخاب بیشتری نسبت به آن‌هایی که موضوعات بی ارتباط و ناهماهنگ به این مقوله داشتند برخوردار بودند. چرا که در هر جشنواره‌ای به درونمایه‌ای که دارد باید احترام گذاشت.»
وی دلیل مردود دانستن برخی از کارهای انتخاب نشده را آشفتگی در بیان محتوا و ساختار و پرداختن به تم‌ها و موضوعاتی تلخ و یاس‌آور دانست.
وی ادامه داد: «وقتی ما از شهروند حرف می زنیم حقوق شهروند، آزادی‌های شهروند، تنهایی شهروند، توجه به جامعه، مسائل روز، رفاه و امنیت شهروند را می‌توانیم با تماشاگران خود در میان بگذاریم و به این ترتیب آنها را جذب هنر نمایش کنیم. دوستان جوان ما باید یاد بگیرند بدون تظاهر و ادا و اطوارهای شبه روشنفکرانه درست و ساده بازی کرده و درست ارتباط حسی بگیرند. هنر نمایش پیچیده کردن مفاهیم نیست بلکه ساده کردن مفاهیم پیچیده است. ما حق نداریم با آثار دست و پا شکسته تماشاگر را فراری بدهیم.»
وی تصریح کرد: «ما نیاز به تئاتری داریم که مخاطبان را جذب کند و با آنها بتواند ارتباط برقرار کند نه آثار شبه روشنفکرانه‌ای که هیچ بویی از مسایل جامعه خود نبرده است. ما نیاز به تئاتری داریم که با وجود ناملایمات و دشواری‌ها امید بدهد، چون تنها امید است که سازنده است. ما حق نداریم ذهن تماشاگران خود را با افکار مغشوش و مالیخولیایی مسموم و آلوده کنیم. در طول این جشنواره گاهی اوقات ما به عنوان هیات داوران با آثار بیمارگونه و تلخی مواجه می‌شدیم که نه تنها عاری از لذت فکری بودند بلکه آزار دهنده نیز بودند.»
در پایان دکتر قطب‌الدین صادقی برگزاری جشنواره منطقه‌ای تئاتر شهروند را با توجه به گسترش شهرنشینی و نیاز به توسعه فرهنگی و پرداختن به مسایل آن بسیار سازنده و مثبت دانست.
در پایان داوران به قرائت اسامی برندگان پرداختند.
هیات داوران بخش صحنه متشکل از دکتر قطب الدین صادقی، ایرج راد و فرخ نعمتی برگزیدگان بخش تئاتر صحنه‌ای را به این ترتیب اعلام کردند:
جایزه نخست نویسندگی به حسن ترقی نویسنده، کارگردان و طراح نمایش "حیاط خلوت" از سنندج اهدا شد. برگزیدگان رتبه دوم و دو برگزیده سوم این بخش عبارت بودند از عادل گنجی نویسنده و کارگردان نمایش "ناخوانده" از شهرستان قروه، بیژن رضایی نویسنده نمایش "رویاهایم" از کرمانشاه و ناصر نیک بخت نویسنده نمایش "خاطرات ترک خورده چند زندگی" از کردستان.
جایزه بهترین کارگردانی به آثار نمایشی "حیاط خلوت" به کارگردانی حسن ترقی از سنندج، جایزه دوم به صورت مشترک به کارگردان نمایش "سرنخ" شهرام احمدی، و "خاطرات ترک خورده چند زندگی" به کارگردانی حمیدرضا احمدی کردستانی از سنندج و جایزه سوم به نمایش "ناخوانده" به کارگردانی عادل گنجی از قروه تعلق گرفت.
جوایز بهترین بازیگری مرد عبارت بودند از: رتبه اول بازیگری فریدون حامدی برای نمایش "خاطرات ترک خورده چند زندگی" از سنندج، رتبه دوم زاهد زندی باز هم از نمایش "خاطرات ترک خورده چند زندگی" از سنندج و موسی هدایتی برای نمایش "ناخوانده" از قروه، رتبه سوم مازیار قبادی برای نمایش "حیاط خلوت" از سنندج و همچنین محمد حسین داوودی برای نمایش "زیرزمین" از بناب.
جوایز بهترین بازیگری زن به بازیگر 17 ساله سارینا ترقی برای نمایش "حیات خلوت" از سنندج اهدا شد. برندگان جوایز دوم ژیلان اصلانی به خاطر بازی در "استیک" از سلماس و مینا امامی بازیگر نمایش "روز از نو"، از همدان و جایزه سوم به صورت مشترک به شهربانو هادی برای نمایش "نویسنده نازنین" از سقز و دنیا گفتاری بازیگر نمایش "حیاط خلوت" از سنندج تعلق گرفت.
در بخش طراحی بروشور نوشین بیگلریان برای نمایش "روز از نو"، از همدان، طراح نور نمایش "چشم‌ها" از مریوان، طراحی لباس هما صالحی برای نمایش نویسنده نازنین از سقز، طراحی صحنه به ترتیب طراحان نمایش‌های حیاط خلوت، خاطرات ترک خورده چند زندگی حمیدرضا احمدی کوهستانی و..
در بخش جوایز خیابانی که داوری آن به عهده حمیدرضا نعیمی، مجید امرایی و خسرو سینا بود، برندگان به ترتیب زیر معرفی شدند: بهترین کارگردانی برای نمایش "درددل‌هایی از یک همسایه مفلوک بدبخت"، مهدی حبیبی از ملایر، وریا شاکری برای نمایش قاقاخان از سقز رتبه دوم و رتبه سوم علیرضا قاسمی برای نمایش "یکی بود یکی نبود" از بناب.
در بخش بازیگری زن هیات داوران تنها یک نفر را شایسته دریافت جایزه تشخیص داد. نرگس خاک کار برای بازی در نمایش دردل هایی از یک همسایه مفلوک بدبخت از ملایر جایزه اول را به خود اختصاص داد.
جایزه بهترین بازیگر مرد علی بیات برای نمایش "درددل‌هایی از یک همسایه مفلوک بدبخت" از ملایر.
جایزه دوم بازیگری مرد علی اکبر نوربخش برای نمایش "نقطه ته خط" از بیجار و هاوری رضایی برای نمایش قاقاخان از سقز، جایزه سوم بازیگری به بازیگر نمایش "من هم یک شهروند هستم"
جایزه بهترین طرح و ایده مهدی حبیبی برای نمایش دردل هایی از یک همسایه مفلوک بدبخت از ملایر ، بهترین طراحی لباس وریا شاکری برای نمایش قاقاخان از سقز و بهترین طراحی بروشور آزاد پیر خضری در نمایش خرمشیر به کارگردانی سید فریدون احمدی از سنندج.
حرف‌های شرکت‌کنندگان
گروه نمایش "رویاهایم" به کارگردانی بیژن رضایی و بازی، فاطمه قوام پور و وحید خسروی از کرمانشاه در گفتگویی در مورد نحوه تمرین و مدت زمان آن اظهار داشتند: پیش از این حدود یک سال روی نمایش، کار کارگاهی انجام داده بودیم و بعد از وقفه‌ای که در کار پیش آمد پس از اینکه کار در بازبینی پذیرفته شد حدود بیست روز پیش از اجرای جشنواره تمرین شروع شد. هرچند به دلیل مشکلی که برای گروه بازیگران کار در هفته پایانی پیش آمد تمرین متوقف شد. نکته قابل توجه اینکه این جشنواره اولین اجرا از نمایش رویاهاست و این در حالی است که تعداد زیادی از نمایش‌ها پیش از این در جشنواره‌های دیگری نیز به نمایش در آمده‌اند.
رضایی دلیل انتخاب این متن نمایشی را برای کارگردانی دغدغه‌های شخصی خودش بیان می‌کند.
خسروی ضمن خرسندی از برگزاری جشنواره در شهر سقز از عدم اجرای نمایش ها سر زمان مقرر می گوید که هیچ یک از نمایش‌ها با توجه به زمانی که در بروشور آمده است اجرا نشده. بازیگر نقش کژال وضعیت بازیگران زن را به نسبت دشواری کاری بیشتر برای آنان در این عرصه قابل قبول می داند هرچند که معتقد است بازیگران مرد در این جشنواره قوی تر ظاهر شدند.
از دیگر گروه های شرکت کننده حاضر در جشنواره گروه نمایشی بناب بودند که نمایش زیرزمین را به کارگردانی و بازیگری محمد حسین داوودی و مهدیه داداش رستمی ثالث و حمید بالغ در جشنواره داشتند. این گروه از معدود گروه‌های نمایشی بودند که از وضعیت تئاتر و امکانات خود در شهر بناب آذربایجان غربی ابراز رضایتمندی کردند. داوودی از وضعیت خستگی گروه در زمان نمایش می‌گوید که به دلیل اسکان چند ساعت پیش از اجرا این خستگی وجود داشت و پیشنهاد می کرد که گروه ها همانند سایر جشنواره‌ها حداقل یک روز پیش از اجرا کاملا در شهر محل برگزاری جشنواره مستقر شوند.
یکی از نمایش‌های قابل توجه چه به لحاظ ساختار و چه به لحاظ محتوا نمایش تک نفره بوزینه به کارگردانی جمیل منصوری و بازی کاوان فتحی از سقز بود. کاوان فتحی درباره اجرای نمایش بوزینه بیان کرد: این نمایش در سال 86 با کارگردان دیگری اجرا شده بود و به دلیل کمبود وقت بعد از اعلام فراخوان جشنواره این کار برای اجرای مجدد انتخاب شد. هر چند خود معتقد است که در جشنواره ها بهتر است کارهای جدیدی به فراخور موضوع جشنواره داشته باشیم.
او تاکید می‌کند بهتر است که کارهای جدید داشته باشیم و بتوانیم خلق کنیم.
او اظهار داشت که گروه علاقه مند بود کار دیگری را برای جشنواره آماده کند اما به دلیل برگزاری جشنواره در ایام امتحانات، تمرین گروهی امکان پذیر نبود. او همچنین ایرادهای وارده به متنش را می پذیرد و بخشی مهمی از آن را به دلیل به وجود آمدن مشکلات صوتی و نوری سالن می‌داند که به دلیل تک پرسوناژ بودن کار تفاوت ها با وجود این نقص خوب در نمی‌آمد. با این حال بازی پر انرژی و تحرک کاوان فتحی روی صحنه نمایش بسیاری از مخاطبان را تا انتهای کار مجذوب کرد.
آن چه که مسلم است و بسیاری بر آن عقیده داشتند برگزاری چنین جشنواره‌هایی حرکتی در جهت اعتلای گسترش سطح فرهنگ تئاتر در سطح کشور است که بدون شک در دوره‌های دیگر می‌تواند بهتر و کم ایرادتر شود.