گزارشی از مراسم بزرگداشت ولی‌الله ترابی
رشد ترابی در کارنامه فعالیت خود جوایز اول فستیوال‌های بزرگ نقالی، جشنواره طوس، هزاره فردوسی و چندین جشنواره تئاتر آئینی سنتی و فجر را دارد. او که اینک با موی سپید استاد مسلم نقالی و پرده‌خوانی ایران است به شایستگی مورد تقدیر قرار می‌گیرد.
زهرا شایان‌فر:
استاد ولی‌الله ترابی،هنر نمایش را در 7 سالگی با تعزیه شروع کرد و آنگاه که شیفته مرام پهلوانی و جوانمردی شد، به شاگردی مرشد روح‌الله شوقی پرداخت.
او در کارنامه فعالیت خود جوایز اول فستیوال‌های بزرگ نقالی، جشنواره طوس، هزاره فردوسی و چندین جشنواره تئاتر آئینی سنتی و فجر را دارد. او که اینک با موی سپید استاد مسلم نقالی و پرده‌خوانی ایران است به شایستگی مورد تقدیر قرار می‌گیرد.
27 تیر ماه 1384، مراسم بزرگداشتی از سوی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر ری در مجتمع فرهنگی هنری شیخ ابوالفتح رازی به پاس پنجاه سال فعالیت هنری و گوشش در پویایی هنر نمایش، برگزار شد.
ساعت 30/16 دقیقه بعد از ظهر در سالن اجتماعات این مجتمع گروهی از هنرجویان رشته تئاتر، مسئولان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر ری و برخی از هنرمندان عرصه تئاتر سنتی به چشم می‌خورند.
بر پارتیشن‌های اطراف سالن چند نوار عکس از فیلم”نقال شکرشکن” که به زندگی مرشد ترابی پرداخته است نصب شده و تصاویری از مرشد بر جای جای سالن قرار گرفته است. گرچه برای دیدن عکس‌ها باید قد بکشیم و سینه به سینه پارتیشن‌ها بسپاریم اشتیاق بر پشت صحنه‌ها به بازدید از عکس‌ها می‌کشاندمان.
بر بالای راه پله‌ای که روی آن مقوایی نصب شده و بر میهمانان خیر مقدم می‌گوید قفسه‌ای جلب توجه‌مان میکند. جوایز، تقدیر نامه‌ها، تشکرها و یادگارهای یک عمر تلاش این مرشد گرانقدر بر آن می‌درخشد.
صدای تلاوت استاد لاجوردی و پخش سرود جمهوری اسلامی در فضای سالن پیچیده و نوید آغاز مراسم را در دل‌هایمان زنده میکند.
سعید خیرخواه به عنوان مجری بر سکو می‌رود و با کلماتی شمرده و وزین سخن آغاز میکند، گرچه لبخند بر چهره دارد فضایی سنگین و کاملاً رسمی را ایجاد کرده است.
دقایقی بعد میزبان، حاج آقا موسوی، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان ری بر سکو ایستاده و ضمن تشکر از شرکت کنندگان و حاضران به بخشی از فعالیت این اداره در سال‌های گذشته پرداخته و نکوداشت استاد ولی‌الله ترابی را در راستای روند نکوداشت هنرمندان شهرستان ری برمی‌شمارد.
وی با تشکر از تمام همکارانی که وی را در برگزاری این مراسم یاری کرده‌اند؛ با هنرمندان و کارکنان و شاگردان استاد، انگیزه تقدیر از مرشد ولی‌الله ترابی را چنین می‌گوید:«دو سال قبل در نمایشگاهی برای بازدید حضور داشتم که استاد فتحعلی‌بیگی را ملاقات کردم. ایشان به ناگاه از من پرسید نمی‌خواهید برای مرشد ترابی کاری بکنید؟ و از آن سال نام مرشد ترابی در لیست هنرمندان این شهرستان و در ذهن من جای گرفت.»
مریم حبیبی‌زاد، که از سال 79 در محضر استاد به کسب دانش هنر نقالی پرداخته است و یادداشتی زیبا و آهنگین در بیان خاطرات شاگردی‌اش می‌خواند. تسلط بر کلام و صدایی پخته و ورزیده، حبیبی‌زاد را مرکز توجه حاضران قرار داده است.
وی درباره مرشد ترابی می‌گوید:«استاد ولی‌الله ترابی استاد مسلم است در نقل شاهنامه، اسکندرنامه، حمزه‌نامه، پرده‌خوانی، نقالی، حمله‌خوانی، مسئله، رجز حکمت و حکایات. او بداهه‌پرداز و فل‌المجلس گو و چنته پر است.»
علی خوئینی دیگر دست پرورده مرشد درباره استاد می‌گوید:«هر صد هزار سال یک معجزه رخ می‌دهد و جناب ولی‌الله ترابی معجزه این مرز و بوم است. نقالی در حقیقت مدیون تلاش ایشان است. ایشان مخلوطی از نقالی، پرده‌خوانی و شاهنامه‌خوانی است. او چکیده این هنرهاست.»
سرانجام داود فتحعلی‌بیگی رئیس اداره تئاتر تهران بر صحنه می‌رود و ضمن تشکر از ریاست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر ری می‌گوید:«برگزاری این بزرگداشت طرح مسئله‌ایست تا شاید باعث شود به رگ غیرت برخی بر بخورد و آستین بالا بزنند و در ثبت و ضبط این هنر بکوشند زیرا ما در عرصه هنر نقالی بر مردم و این جامعه اثر گذاشته‌ایم.»
و در جایی دیگر می‌گوید:«ما ناچاریم هنر نقالی را عین یک هنر نمایشی حفظ کنیم و با حمایت تخصیص امکانات او را تقویت کنیم.»
وی ادامه می‌دهد:«جمع‌آوری تجربیات مرشد ترابی که شاید تنها استاد باقی مانده از خیل مرشدان نقال ایران باشد فقط پنج میلیون هزینه دارد. که هزینه گذافی نیست و با همت یک جوانمرد با همت و دلسوز هنر به راحتی قابل انجام است.»
وی در پایان گفته‌هایش همت و یاری همه هنرمندان و هنر دوستان و شیفتگان هنر سنتی و ملی را برای حفظ دستاوردهای مرشد ترابی در زمینه نقالی و پرده‌خوانی طلبید.
دکتر ناصربخت که تحقیقات وسیعی در هنرهای سنتی نمایش به ویژه نقالی، تعزیه و پرده‌خوانی دارد بر صحنه رفته و برای آشنایی حاضران بخشی از تاریخ پیدایش و جریان دوام نقالی را بیان کرد تا مرشد ترابی در پی آن به اجرای قطعه‌ای 15 دقیقه‌ای از هنر نقالی خویش بپردازد. هنرمندی استاد در شاهنامه‌خوانی، حمله‌خوانی و ذکر حاضران را تحت تاثیر قرار داده، نفس‌ها را در سینه حبس کرد. این جاست که چون دست بالا می‌رود و فرود می‌آید، جهان میان چرخش دست‌ها و چوب دست، به غلغل افتاده، خون در رگ‌ها می‌خشکد.
پس از اجرای چند قطعه موسیقی توسط گروه نامداری نوبت به مراسم اهداء جوایز می‌رسد. مرشد بر صحنه می‌رود و میان تشویق حاضران لوح تقدیر و تندیس ویژه و هدیه خود را از دستان رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان ری دریافت میکند.
داود فتحعلی‌بیگی و دکتر محمدحسین ناصربخت به پاس سال‌ها کوشش در حفظ هنرهای نمایشی ایران مورد تقدیر قرار می‌گیرند.
از علی خوئینی و فاطمه حبیبی‌زاد، دو شاگرد استاد تقدیر می‌شود و هدیه‌ای که قدر و قیمت آن در حد کوشش‌ها و پافشاری‌های ایشان در راه آموختن نیست را دریافت می‌کنند.
سرانجام از علیرضا خلخالی تهیه کننده فیلم نقال شکرشکن و مهدی نامداری سرپرست گروه موسیقی نامداری تقدیر می‌شود.
در ادامه ضمن تشکر از تمام همکاران و برگزار کنندگان این نکوداشت از آقایان علیرضا استادی، مسئول اجرایی و نستوه رمضانی، بهنام قاسم‌خانی و ایرج طباطبایی با اهداء لوح، تقدیر می‌شود. این مراسم نیز همچون دیگر آیین‌های نکوداشت و پاسداشت به پایان خویش نزدیک می‌شود.
فیلم نقال شکر شکن برای حاضران پخش شده و ما آهسته از تمام آنان که کوششان در بقای هنر به ویژه هنر نقالی، دوامی در حد جان داشته است جدا می‌شویم تا روزگار کجا گرد هم آوردمان.