تمدنی که آئین‌های خود را فراموش کند روبه زوال است
«جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی تنها جشنواره‌ای است که عنوان و محتوایش یکی است و از جمله جشنواره‌هایی است که میراث افتخارآمیز هنر ملی ما را در خود جای داده است.»
”محمود عزیزی” در نشست رسانه‌ای پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی که صبح امروز ـ 21 تیرماه ـ با حضور محمدحسین ناصربخت مشاور دبیر و مسوول بخش ویژه و نمایشگاه جشنواره، حمیدرضا اردلان دبیر سمینار جشنواره، مهدی حاجیان مدیر دبیرخانه جشنواره و پیمان شریعتی دبیر اجرایی جشنواره برگزار شد، با بیان این مطلب، بخش پژوهش جشنواره بین‌المللی آئینی سنتی را به عنوان مهم‌ترین و ماندگارترین بخش جشنواره معرفی کرد و افزود: «در صورتی که این بخش با بخش اجرایی همراه باشد می‌تواند در رشد و شکوفایی هر چه بیشتر تئاتر کشورمان تأثیرگذار باشد.»
"محمدحسین ناصربخت" نیز در ادامه به معرفی بخش نمایشگاه که امسال به جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی اضافه شده پرداخت و گفت: «در نمایشگاه پانزدهمین جشنواره بین المللی نمایش‌های آئینی سنتی اسناد، البسه، وسایل، عروسک‌ها و ماسک‌های نمایش در تالار وحدت به نمایش گذاشته می‌شود.»
وی با اشاره به شناسایی آرشیوهای خصوصی و به نمایش گذاشتن آنها برای بازدیدکنندگان در ایام برگزاری جشنواره در تالار وحدت، بیان کرد: »افزوده شدن این بخش به دیگر بخش‌های جشنواره با هدف تأسیس موزه تئاتر است؛ چراکه موزه تئاتر با اختصاص بخش اجرای نمایش‌ها و بازسازی نمایش‌های گذشته و پخش فیلم‌هایی که درباره نمایش‌های آئینی سنتی است، باعث حضور پیش‌کسوتان در این عرصه می‌شود.»
ناصربخت در این نشست به مجلس "تعزیه زن نسارا" که قرار است در بخش ویژه جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی اجرا شود اشاره کرد و گفت: «این مجلس تعزیه با ترجمه محمود عزیزی از "گزارش گوبینو" که در زمان قاجار به نگارش درآمده که در روز پایانی جشنواره اجرا می شود.»
وی با بیان اینکه تهیه و تولید "تعزیه زن نسارا" نیز در جهت تأسیس موزه تئاتر است، عنوان کرد: «این تعزیه با استفاده از برگزیدگان حوزه تعزیه کشور، در کنار آثار دیگر هنرمندان مثل داود فتحعلی‌بیگی و قطب‌الدین صادقی در بخش ویژه جشنواره اجرا می‌شود.»
مسوول بخش نمایشگاه و بخش ویژه پانزدهمین جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی در ادامه تأکید کرد: «بخش پیش‌کسوتان جشنواره، امسال در روز نیمه شعبان و به مناسبت اولین کار سیاه سعدی افشار با هنرنمایی و اجرای نمایش توسط وی و گروه نمایشی اش در تالار محراب افتتاح می‌شود.»
"حمیدرضا اردلان" بیان کرد: «تمدنی که آئین‌های خود را فراموش کند روبه زوال است، تمدنی که نسبت به سنت و غنای خود مخصوصاً در حوزه هنر بی‌تفاوت باشد، دچار مشکلات زیادی خواهد شد.»
وی افزود: «سمینار پانزدهمین جشنواره بین المللی نمایش‌های آئینی سنتی با 36 عنوان سخنرانی از سوی استادان و متفکران کشورهای ایتالیا، کره، ترکیه، کانادا، هندوستان، هلند، آمریکا، ازبکستان، ایران، فنلاند و انگلیس از 23 تیرماه به مدت 3 روز در سالن کنفرانس مجموعه تئاترشهر برگزار می‌شود.»
اردلان تصریح کرد:«حوزه معنایی و پژوهش مثل دوره‌های گذشته میان رشته‌ای خواهد بود و ما سعی کرده‌ایم آئین‌ها را در یک رشته نبینیم و با دعوت از تمامی رشته‌ها به ویژه در حوزه علوم انسانی به مجموعه‌ای از عناوین آئینی با ترکیباتی مثل آئین با فلسفه و آئین با جامعه‌شناسی توجه داشته باشیم.»
وی افزود: «جهان آینده جهان متفکری است که عنوان خود را از آئین‌ها می‌گیرد و در عصر جدید واژه‌هایی مثل پست متافیزیک و ترانس آئین حوزه‌های نگاه به آینده را پوشش می‌دهد. در این دوره از سمینار جشنواره 8 گروه از 5 کشور و دو ورک‌شاپ که تعالیم ویژه در دو جنس تئاتر است، توسط چنگیز اوزک از ترکیه و مایکل گیرین از کانادا برگزار خواهد شد.»
"یزدان عشیری" مدیر روابط عمومی مرکز هنرهای نمایشی و پانزدهمین جشنواره بین المللی نمایش‌های آئینی سنتی نیز در ادامه این نشست گفت:«همزمان با برگزاری جشنواره، پیمایشی در تئاتر و تماشاخانه تهران به مدیریت "اردشیر صالح‌پور" آغاز می‌شود که این تور نمایشی با حضور پیش‌کسوتان و مهمانان جشنواره به شناخت‌شناسی تئاتر تهران و تالارهای تهران می‌پردازد.»
وی با اشاره به چاپ نشر‌یه‌ای ویژه پیمایش در تئاتر که اولین نشریه تئاتری است به تشریح نحوه فروش بلیط نمایش‌های پذیرفته شده در پانزدهمین جشنواره آئینی سنتی پرداخت و گفت: «فروش بلیط نمایش‌های جشنواره به صورت روز فروش و از طریق گیشه تالارهای میزبان خواهد بود، البته با توجه به گستردگی برنامه‌های میدانی و نمایشگاهی پانزدهمین جشنواره، برخی از آثار در فضای باز مجموعه تئاترشهر و تالار وحدت اجرا می‌شوند که بهترین فرصت برای استفاده رایگان از کلکسیون فرهنگی هنری کشور است.»
وی افزود: «به منظور استفاده گسترده‌تر علاقمندان، دبیر جشنواره ـ محمود عزیزی ـ تخفیف ویژه‌ای برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان مراکز آکادمیک در نظر گرفته است.»
وی خاطرنشان کرد: «این جشنواره مراسم افتتاحیه رسمی نخواهد داشت و سمینار پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی روز 23 تیرماه در تالار کنفرانس تئاترشهر آغاز می‌شود.»
وی افزود: «البته مراسم افتتاحیه رسمی نمایشگاه جشنواره با حضور "حمید شاه‌آبادی" معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و "حسین مسافرآستانه" رئیس مرکز هنرهای نمایشی روز 23 تیرماه ساعت 20 در طبقه فوقانی تالار وحدت برگزار خواهد شد.»
عشیری با تأکید بر اینکه در کنار رویکرد پژوهشی جشنواره 5 جلد کتاب نفیس به چاپ خواهد رسید، گفت: »7 شماره نشریه روزانه که به معرفی نوع نگاه‌ها و نظریات مختلف درباره نمایش‌های آئینی سنتی می‌پردازد در کنار کارهای جشنواره در ساختار و سبک و سیاق مختلف عرضه می‌شود.»
وی عنوان کرد: «به منظور اطلاع‌رسانی، تیزر جشنواره از تمام مانیتورهای موجود در مترو و پارک‌ها پخش خواهد شد تا این جشنواره با غنای هر چه بیشتر برگزار شود. همچنین پوستر پانزدهمین دوره جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی با طراحی "ایمان ملاجعفری" منتشر شده است.»
در ادامه محمدحسین ناصربخت خاطرنشان کرد: «در راه رسیدن به موزه تئاتر و فعال کردن تالارهایی که در گذشته به تئاتر اختصاص داشته‌اند و در کنار آن به منظور رسیدن به یک مرکز آفرینش نمایش‌های آئینی سنتی با شهرداری منطقه 15 تعاملاتی داشته‌ایم که به احتمال زیاد در ایام جشنواره مرکز آفرینش نمایش‌های آئینی سنتی در یکی از خانه‌های سنتی واقع در سرچشمه تأسیس می‌شود و دفتر کانون نمایش‌های آئینی سنتی و انجمن تعزیه در این مکان مستقر خواهند شد.»
سپس محمود عزیزی به سه نکته اساسی در خصوص شکوفایی هر چه بیشتر جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی اشاره کرد و گفت: «امیدوارم دوره بعدی جشنواره در مناطق مختلف، نمایش‌های ویژه هر منطقه را با برنامه‌ریزی و در نظر گرفتن زمان‌بندی لازم به شکل وسیع‌تر اجرا کند. همچنین امیدوارم به منظور شکوفایی هرچه بیشتر جشنواره، ارگان‌های مختلف درصدد حمایت از جشنواره‌ای که برای همگان در نظر گرفته شده است، برآیند.»
وی در ادامه از تمام کسانی که به عنوان مسوول فرهنگی زیر نظر "محمدباقر قالیباف" شهردار تهران به فعالیت می‌پردازند و در جهت رفع نیازهای جشنواره به همکاری پرداخته‌اند، تشکر و قدردانی کرد و بیان کرد: «مسوولان و نهادهایی که برای اوقات فراغت شهروندان بودجه‌های قابل ملاحظه‌ای دارند می‌توانند با ایجاد کار برای هنرمندان و پر کردن اوقات فراغت و تماشای آثار و یا شرکت در جشنواره در جهت رفع نیازهای هنرمندان و فرهنگ‌سازی اقدامات جدی انجام دهند.»
در حاشیه این نشست محمود عزیزی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه نیاز اساسی در تشکیل موزه تئاتر چیست، گفت: «با توجه به اینکه اساس تأسیس موزه از دیر باز برای همگان محسوس بوده است؛ باید در نظر داشت که موزه تئاتر تفاوت اساسی با موزه سینما دارد، چرا که در موزه تئاتر تمام اشکال آئینی سنتی نمایش‌ها باید به صورت زنده حفظ شود؛ بنابراین طرح پژوهشکده به منظور حفظ میراث زنده هنرهای نمایشی ارائه شد.»
وی افزود: «با در نظر گرفتن اینکه هنر باید زنده بماند و زاد و ولد کند، باید گونه‌های نمایش‌های آئینی سنتی را حفظ کرده و گسترش داد که این امر به عنوان فرهنگ معنوی اگر به گونه‌ای که ما پیش‌بینی می‌کنیم پیش برود همان ثروت ملی ما و افتخار آیندگان خواهد بود.»
در این نشست پیمان شریعتی دبیر اجرایی جشنواره در پاسخ به سوال خبرنگاران مبنی بر میزان بودجه پانزدهمین دوره جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی گفت: «در دوره گذشته این جشنواره به خاطر افزوده شدن چند بخش 580 میلیون تومان بودجه در نظر گرفته شده بود؛ اما در این دوره تنها 25 درصد افزایش بودجه به جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی اختصاص یافته که امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های انجام شده اتفاقات خوبی را در پیش‌رو داشته باشیم.»
عزیزی در ادامه خاطرنشان کرد:«برنامه‌ریزی و در اختیار گذاشتن امکانات در جشنواره‌ها از جمله مسوولیت‌های مدیران هنری است؛ اما نباید وقتی از مسوولان فرهنگی هنری یاد می‌شود همه انتظارات و وظایف را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا یک نهاد دولتی داشته باشیم. به عقیده من مشکل اساسی در عدم توجیه جایگاه مسوولان کشوری است و عدم تفاهم و درک متقابل از جایگاه هنر و به ویژه هنرهای نمایشی، که این امر در دامن زدن به مشکلات این عرصه نقش بسزایی دارد.»
وی افزود:« با توجه به اینکه تمامی کشورها در حال احیای فرهنگ سنتی هستند ما بر سر مدرنیته و سنت دچار تردید هستیم، ولی باید دانست که مدرنیته و سنت در کنار هم می‌توانند در رشد هر چه بیشتر جامعه نقش داشته باشند.»
در پایان این نشست "یزدان عشیری" خاطرنشان کرد: «در پانزدهمین جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی پاتوق سنتی برای کودکان در نظر گرفته شده که افسانه زمانی مدیریت آن را برعهده دارد. همچنین این جشنواره برنامه‌های متنوعی با نگاه فراگیر برای تمامی سنین و صنوف در نظر دارد که از جمله آن نقالی، خیمه شب‌بازی و... توسط کودکان 8 تا 12 ساله است که آموزش دیده‌اند.»
گفتنی است پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی از پنجشنبه 23 تیرماه در تهران آغاز می‌شود و تا اول مردادماه نیز ادامه دارد.