سومین سمینار بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی پایان یافت
در سومین روز از سومین سمینار بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی “حمیدرضا اردلان”به تشریح مقاله خود با عنوان "زمان پست متافیزیکی در ذکر دراویش کرد"، پرداخت.
به گزارش سایت ایران تئاتر، "حمیدرضا اردلان" گفت: «واژه پست به طور همزمان دو معنا دارد. زیرا در یک تعبیر وقتی اطلاق می‌شود که کسی نامه‌ای را بنویسد و به پست بدهد تا به دست فرد دیگری برسد. در اینجا پست برای فرد نگارنده موضوع گذشته و برای دریافت‌کننده نامه و کسی که نامه را باز کرده آینده است؛ بنابراین نتیجه می‌گیریم که این واژه معانی گذشته تا آینده را با خود حمل می‌کند.»
وی افزود: «متافیزیک نیز یک واژه یونانی 3000 ساله است که از کلمه متا به معنی بعد و فیزیک که به طبیعت اطلاق می‌شود، آمیخته شده است. این بحث از سویی به قبل از متافیزیک اشاره دارد و از سویی دیگر به آینده می‌پردازد بنابراین واژه پست در آن به کار گرفته شده است. پست در هنر بیشتر از فلسفه ظهور کرده تا فیزیک با پست جمع شود.»
وی سپس جدولی را به حاضران نشان داد و کلمات b , a را در این جدول در شکل‌گیری کلمات در زبان انگلیسی، فرانسه، یونانی آنالیز و تجزیه کرد.
اردلان در این نشست گفت: «شکل کلیساهای قرون وسطی دارای تیزی کلمه اولیه A است که در گنبدهای اسلامی با شکل گرد دیده می‌شود که این موضوع یک نسبت اقلیمی است و دانش تحلیلی کمک می‌کند که سطح هنری و عمق پدیده‌ها تغییر کند.»
وی عنوان کرد:«در تفکر اسلامی مهم‌ترین کتاب با حروف ب شروع می‌شوند و بزرگ‌ترین دیوان عرفانی ایران دیوان مولوی با حرف "بساء" در شعر بشنو از نی چون حکایت می‌کند آغاز می‌شود. همچنین فردوسی نیز کتاب شعر خود را به نام خداوند جان و خرد آغاز کرده است.»
اردلان خاطرنشان کرد: «اگزستین انسان از جهت باء است و در زمانی که مردم حرف ب را خانه خود تقلی نمی‌کردند یک نقطه به زیر این حرف اضافه شد که شد ب که این امر برای رفتن به حقیقت حروف و نشان از نحله گنوستیکیای اسلامی است.»
وی گفت: «در درون این نقطه چیست باید بدانیم که در دورن نقطه‌ای که به حرف ب بعدها اضافه شده چیز دیگری نهفته است و نباید آن را بی‌معنا تلقی کرد؛ برای مثال مبارک به عنوان مهم‌ترین عروسک ملی ایران در خیمه شب‌بازی در میان دیگر عروسک‌های سفیر چه می‌کند؟ من معتقدم این نشانی است از حضور یک گنوستیک در این نمایش است. رازی در رنگ مشکی نهفته است؛ چرا که در تمام چهره‌های مقدسان در هنر ایرانی یک نقطه به عنوان خال سیاه قرار گرفته است. همچنین در فرش‌های قدیمی نیز یک مرکز و یک خال وجود دارد. در معماری اسلامی نیز شاهد هستیم که آجرها به یک نقطه در سقف می‌رسند. در دف دراویش گنوستیک نیز یک نقطه در مرکز دف قرار دارد که اینها همه معنا و مفهوم دارند و نباید از معانی ادبی آن غافل شد.»
اردلان تصریح کرد:«مطالعه زمان Post metaphysical در ذکر دراوریش کرد جستجو برای نزدیک شدن به پاسخ این پرسش است که آیا ادراک از وقوع زمان در تفکر معاصر با وقوع زمان در یک آیین گنوستیکی یکسان یا هم معنی است؟ در مطالعه اذکار کرد در اغلب نحله‌های صوفیان نوعی از زمان، یا بی‌زمانی هویدا می‌شود که قواعد عالم فیزیک و حتی متافیزیک در آن اصالت ندارد. تاویل زمان و اذکار با روش Post metaphysical و قیاس تمایزهای دو گونه زمان فانی و زمان غیرفانی تمهید این مقاله و سخنرانی است.»
وی که به عنوان دبیر سمینار جشنواره آئینی سنتی نیز در این جلسه حضور داشت، توضیحاتی درخصوص سومین سمینار بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی به حاضران ارائه کرد و گفت: «در این دوره 36 سخنرانی ارائه شد اما با وجود اینکه این همه بحث و گفت‌وگو انجام شد چرا به نتیجه نمی‌رسیم و چرا مباحثه‌ها کافی نیست؟ پاسخ این سوال این است که هیچ‌کس حرف دیگری را نمی‌فهمد و هر فرد باید خود می خواهد به موفقیت برسد. دلیل این عدم درک، زیاد شدن تعداد واژگان است. برخی واژگان ثابت‌اند و صرف نمی‌شوند مثل اسم‌ها اما برخی دارای زمان هستند و قابل صرف بنابراین درک آن به نسبت هر فرد متفاوت خواهد بود.»
اردلان در ادامه این نشست از حاضران خواست تا با دو دقیقه و 35 ثانیه سکوت در حضور عروسک‌ها به شیوه‌ای متفاوت بازیگر این نمایش باشند.
وی در پایان گفت: «امیدوارم این سمینار توانسته باشد در حد بضاعت خود توقع هنرجویان و پژوهشگران داخلی و خارجی را برآورده کند و هنرمندان داخلی بتوانند از علم و دانش مهمانان این دوره از جشنواره نهایت استفاده را بکنند و با تعامل با هم به تجربیات جدیدی دست پیدا کنند.»
حاشیه:
ـ در زمان برگزاری سمینارهای بین‌المللی نمایش‌های آئینی سنتی، سالن کنفرانس مجموعه تئاترشهر با استقبال انبوه پژوهشگران روبرو شد.
ـ حضور عروسک‌های نمایشی و آئینی در آخرین روز سمینار جلوه خاصی به سمینار روز گذشته داده بود.
ـ در محوطه تئاترشهر مکانی برای برپایی پاتوق گریم کودک، پاتوق سفال و مجسمه کودک، تعبیه شده بود.
ـ همچنین رهگذران با سر زدن به غرفه‌هایی که به شکل چادرهای سنتی خدمات متفاوتی ارائه می‌کرد به استقبال جشنواره رفتند.