«آی بی‌کلاه آی با کلاه» خوانده شد

ایسنا: غلامحسین ساعدی، یکی از ثمرات اجتماع هنرمندانی بود،که سالها قبل در اداره‌ی تئاتر فعالیت می‌کردند.

لاله تقیان پژوهشگر تئاتر که در جلسه‌ی تحلیل نمایشنامه‌خوانی «آی بی‌کلاه آی باکلاه» در اداره‌ی تئاتر سخن می‌گفت، با بیان این مطلب گفت: هدف ساعدی از نگارش تمام آثارش این بود، که خشم سیاسی خود را بیرون بریزد. او هرگز قصد نداشت یک رهبر سیاسی باشد، بلکه می‌خواست، به عنوان یک فرد شاخص سیاسی شناخته شود.

داوود فتحعلی‌بیگی، مدیر اداره‌ی تئاتر رنگ و بوی سیاسی را از جمله دلایل علاقه فراوان مردم به آثار ساعدی دانست و گفت: آثار او همواره به صورت گرم و جذاب اجرا می‌شد ،در دهه‌ی 50 طرفداران بسیاری داشت و البته تعداد بسیار زیادی از نمایشنامه‌های او در اداره تئاتر نوشته و تمرین شد.

سپس تقیان تصریح کرد: تقریبا هنگام اجرای تمام نمایشنامه‌های ساعدی، گرفتاری‌هایی پدید می‌آمد و همیشه چند نفر قبل از اجرای عمومی آثارش، تذکراتی به او می‌دادند و نمایش را از نظر سیاسی و مذهبی کنترل می‌کردند.

تقیان افزود: طرفداران ساعدی بسیار زیاد بودند اما او اغلب علاقه‌ای نداشت که با مردم روبه‌رو شود و از آنجا که مورد توجه حکومت پهلوی نبود، همیشه نگرانی‌های خاص خود را داشت.

وی سپس درباره‌ی عنوان نمایشنامه « آی بی‌کلاه، آی با کلاه» توضیح داد: این نمایشنامه همان قصه «چوپان دروغگو» است. این اصطلاح و اختراع ساعدی نیست .بلکه او روایت را به شکل تمثیلی سیاسی کرده بگونه‌ای که تمام نقش‌های نمایشنامه‌، سمبل اقشار گوناگون جامعه است.

به اعتقاد وی، این نمایشنامه نشانگر یک مخمصه سیاسی و اجتماعی است، که راه حلی بیهوده برای آن پیدا می‌شود و تصویرگر فشاری است که بر مردم آن زمان حکمفرما بوده است.

تقیان یادآوری کرد: در اغلب آثار ساعدی و بیضایی، مرامیان و افراد سیاهپوشانی حضور دارند که این افراد دزد جان و مال مردم نیستند بلکه تمثیل ساواکی‌ها هستند. زیرا در آن زمان فضای مملکت به گونه‌ای بود که روشنفکران همواره تصور می‌کردند این افراد به دنبالشان هستند.

تقیان به فعالیتهای ساعدی در قصه و رمان‌نویسی اشاره کرد وگفت: رمان‌های او اصولا قابل مقایسه با نمایش‌هایش نیستند بلکه بسیار قوی‌تر است.

سپس محمد محقق‌تبار، کرگردان این نمایش درباره‌ی انتخاب این متن گفت: یکی از ویژگی‌های این متن نداشتن تاریخ مصرف است یعنی متعلق به زمان و مکان خاصی نیست. اغلب شخصیتهای آن هم تیپ هستند و چون همیشه عده‌ای روشنفکر سیاسی و ناراضی در ایران وجود دارند ‌می‌توان این متن را در هر زمانی اجرا کرد.

فتحعلی‌بیگی هم در تایید سخن وی افزود: آنچه باعث ماندگاری این متن می‌شود، روحیه عافیت‌طلبی ایرانی‌ ما است که هنگام بروز مشکلات، خود را کنار می‌کشیم و منتظریم قهرمانی ظهور کرده و مشکلات را حل کند و تا زمانی که این روحیه را داریم این متن ماندگار است.