گزارشی از مراسم بزرگداشت زنده یاد ”علیرضا احمدزاده”

به گزارش سایت ایران تئاتر، در این مراسم "نصرالله قادری" – رئیس کانون ملی منتقدان تئاتر- عنوان کرد:«اینجا مکان و فرصت مناسبی برای معرفی علیرضا احمد زاده نیست. البته از نظر من احمدزاده نمی میرد همچنان که دیگر صاحب قلمان زنده هستند.»
وی سخنان خود را با تشکر از بنیاد رودکی، رئیس مرکز هنرهای نمایشی، منتقدان و هنرمندانی چون قطب الدین صادقی که در این مجلس حضور داشتند به پایان برد.
در ادامه این مراسم صمد چینی فروشان عضو کانون منتقدان تئاتر،به ایراد سخن پرداخت.
وی گفت:«چه واژه گویایی است در توصیف واقعه تلخی که ما را امروز در این مکان دور هم جمع کرده است. مرگ احمدزاده مرگی غریب و بی مقدمه و بی دلیل است! که مثل زندگی اش صریح و معترض اما بی ملاحظه بود.»
وی ادامه داد:«دلم می خواهد شما هم مثل من باور کنید این ناگزیر همیشگی(مرگ) در این مورد اخیر بیراه رفته است؛ چرا که درک زمان ما از این پنجاه ساله بلندقامت متین، درکی مبهم، سطحی و آشفته بود.»
صمد چینی فروشان بیان کرد :«اگر بخواهید او را بشناسید باید از مریدان جوانش بپرسید که اگر باور کنید واقعا بیشمارند. ما همه او را مثلا می شناختیم.  من نیز همچون شما تا همین دو سال پیش مثلا می شناختمش! من هم نقدهای او را می پسندیدم، صراحت قلمش را می ستودم و در نقدهای حضوری ، بی پروایی ناقدانه، نکته سنجی هوشمندانه ، ارجاعات اقناع گرش را به تاریخ سینما و تئاتر و گفتارهای بزرگان می ستودم؛ اما تنهایی شاعرانه ، نگرش ابزورد مجذوب کننده و مستدل او را به تدریج در این دو سال اخیر همنشینی ناگزیر، درک کردم و این همان چیزی است که می خواهم در این فرصت کوتاه درباره اش روشنگری کنم.»
وی خاطرنشان کرد:«یک وجه برجسته اما پنهان و بعضا نادیده گرفته شده شخصیت احمدزاده حساسیت شدید و عقلانیت فرامدرن او بود که به نوعی نهیلیسم معترض شاعرانه محسوب می شد و این همان ویژگی نادری بود که او را به نماد نسل خود تبدیل می کرد. نهیلیسم و نماد آگاه یک نسل جنبه هایی از وجود احمدزاده است که اگر مثل شاگردانش از نزدیک و در شب های دراز همنشینی هنری یا در غروب های دلگیر تنهاییش با اوهم سخن نمی شدی، فقط نشانه های پنهان و ظریفی از آن را می توانستی در موسیقی خوش آهنگ کلام و بیان او ، در شوخ طبعی های طنز آمیز و گاه گزنده او ، در بی پروایی زبان او و در شیفتگی آشکارش به تئاتر ابزورد درک کنی.»
وی افزود:«نهیلیسم احمدزاده نه از نوغ وارداتی آن بود بلکه نهیلیسم او زاده شرایط واقعی اقلیمی بود که او سی و دو سال از زندگی فعال و پرتپش خود را در آن سپری کرده و به بلوغ عاطفی و عقلی ممکن خود دست یافته بود. او از یک سو زاده شرایط موجود جامعه خود بود و از سوی دگر زاده اراده روشنفکرانه و کوشش و پژوهش خستگی ناپذیر خود در بهره گیری هوشمندانه از امکاناتی بود که این جامعه و جهان خارج از آن در اختیارش می گذاشت و به همین علت بود که برخلاف بسیاری از ما دامنه جستجوهایش تقریبا همه عرصه های هنر، از هنرهای تجسمی گرفته تا سینما ، از کاریکاتور و شعر و موسیقی گرفته تا تئاتر را در بر می گرفت.»
چینی فروشان تاکید کرد:«احمدزاده به مسائلی توجه داشت که در نیمه دوم قرن 20 تئاتر غرب را وادار کرد تا حتی به بهای مرگ خود به آن واکنش نشان دهد،  سیر تحول زمان را متوقف کند ، در چشم بر هم زدنی گذشته و آینده را برهم بیامیزد ، بجای شخصیت های هویت دار، دلقک ها و مسخره ها و آدم های خرده پای بی هویت را میدان دار صحنه ها کند و یا حتی زمان را از حرکت بازدارد و زبان این عنصر وضوح بخش به اندیشه و پیام را تا سر حد اصوات بی معنا و بی محتوا تقلیل دهد تا به واقعیتی اشاره کند که در پس روزمرگی ها ، عادت ها و سنت ها و... پنهان مانده بود و ریشه نهیلیسم علیرضا احمدزاده هم از همین دست بود.»
در ادامه این مراسم قطب الدین صادقی – کارگردان و هنرمند تئاتر – با سخنان خود یاد و خاطره علیرضا احمدزاده را زنده کرد.
وی گفت:«امروز می خواهم از دل تنگی خود نسبت به احمدزاده بگویم واینکه جدی ترین دانشجویان فرهنگسرای نیاوران چه تصویری از او دارند. تصویر جوان مودب، باهوش و بسیار جدی که حتی یک بار هم بدون لبخند ندیدمش.»
صادقی یاد آوری کرد:«احمدزاده جوان سخی و باسخاوتی بود که درشرایط گرفتاری هم این مزیت اخلاقی را کنار نمی گذاشت. او برای تخصصی که به دست آورده بود حرمت زیادی قائل بود. قلم او محجوب بود و ارجاع ، تحلیل و ادب داشت و این در نوع خود کم نظیر بود.هیچ گاه نشنیدم که او برای مطالعاتی که می کرد پست و مقامی به دست آورد و در نهایت آزادگی زیست.»
وی افزود:«در دو سال آخر که در چند مجلس دیدمش دگرگونی اساسی در او احساس کردم، بنابراین هشدارهایی به او دادم اما در درون او اتفاقاتی رخ داده بود که بی خبر بودم.»
این مدرس و کارگردان تئاتر ادامه داد:«جوانمرد بودن او از ویژگی های اوست و به عقیده من احمدزاده جوانمرگ شد، چون می توانست به دلیل دستیابی به پختگی الان کارهای بزرگی انجام دهد. تجربیات و مطالعاتش باعث شده بود قلمش خوش تراش و موضوع و ساختار نقدهایش منسجم شود.»
وی عنوان کرد:«آنچه می تواند برای ما تسلی گر باشد یاد و خاطره احمدزاده در قلب ماست. باید حرمت قلم و احترام کسانی را که بی ریا برای این هنر خدمت کرده اند را نگه داریم.»
صادقی در پایان بیان کرد:«باید جلوی دلشوره ها و استرس های مرگ آور را بگیریم، زیرا یکی از ویژگی هایی که احمدزاده در چند سال اخیر داشت دلشوره ها و استرس های او بود که امیدوارم اینگونه اتفاقات درسی باشد برای خانواده پراکنده تئاتر که بدون امنیت شغلی و اجتماعی به کار خود ادامه می دهند.»
سپس نورالله زمهریر – دوست زنده یاد علیرضا احمدزاده- از کسانی که  از دل و جان یاد و خاطره علیرضا احمدزاده را زنده کردند تشکر کرد.
 در پایان این مراسم محمد ابراهیمیان – منتقد و نویسنده- نیزبه ایراد سخن پرداخت و گفت:«انرژی مثبت چه در متون کتبی احمدزاده و چه در نقدهای حضوریش قابل درک است. وی به طور میانگین 200 نقد را به نگارش در آورده بود که از هر نقد حداقل  20 نفر بهره گرفتند.»
وی ضمن اشاره به جایگاه منتقدان عنوان کرد:«من به جامعه منتقدان هشدار می دهم که ارزش های متعالی این پست را بدانید و به آن احترام بگذارید.»
گفتنی است زنده یاد علیرضا احمدزاده به تازگی دو کتاب با عنوان" فرهنگ تئاتر واژگان سینمایی" و"فرهنگ تئاتر واژگان تئاتری" را به همت انتشارات افراز به چاپ رسانده و دو کتاب با عناوین "برندگان اسکار از آغاز تا امروز"و"پرده آخر " را نیز در دست چاپ دارد.