گزارشی از سمینار تئاتر خیابانی در حاشیه جشنواره تئاتر مریوان

علیرضا نراقی: در انتهای دومین روز جشنواره تئاتر خیابانی مریوان کارگردانان ۴ گروه خارجی جشنواره به طرح مباحثی درباره تئاتر خیابانی در کشور خود پرداختند.
به گزارش سایت ایران تئاتر، در ابتدای نشست دکتر قطب الدین صادقی به طرح کلیتی از موضوع و مدت جلسه پرداخت و برای آغاز جلسه از "عبدلی حمه جوان" کارگردان و بازیگر کردستان عراق خواست که به شرحی از تئاتر کردستان عراق بپردازد.
عبدلی حمه جوان که مدرس تئاتر در سلیمانیه هم هست ضمن اشاره به تاریخچهای از تئاتر کردستان، گفت که تئاتر خیابانی در اقلیم کردستان عراق پدیده تازهای محسوب میشود.
وی همچنین افزود که در زمان حکومت صدام، تئاتر در کردستان عراق دچار ممنوعیت و سانسور فراوان بود که همین مسئله موجب شد که تئاتر مقاومت در عراق تبدیل به گونه اصلی تئاتر شود.
او همچنین اشاره کرد که در چند سالی که تئاتر کردستان متون نمایشی کمی داشت و محدودیتها به نویسندگان اجازه نگارش نمیداد آنها رو به ترجمه متون غیر کردی آوردند و با اجرای متونی از شکسپیر، چخوف، اونیل و حتی بیضایی، نظام حکمت و... سعی کردند که تئاتر را حفظ کنند و در برابر فشار روی تئاتر مقاومت کنند.
این عضو انجمن هنرهای زیبای کردستان- سلیمانیه این دوره را به سبب خلاقیتهای ویژه و منحصر به فردی که با خود داشت دوران طلایی تئاتر کردستان خواند.
همچنین این مدیر اداره فرهنگ و هنر سلیمانیه در ادامه ضمن اشاره به جشنواره تئاتر مریوان در انتهای سخنان خود این جشنواره را راهی برای توسعه تئاتر کردستان عراق دانست و برای توسعه تئاتر این اقلیم، جشنواره مریوان را بسیار مهم ارزیابی کرد.
در ادامه "افتل گول بوداک" کارگردان نمایش "من، ما، تو" به ارائه نظرات خود پرداخت و با اشاره به گروههای بسیار زیاد تئاتر خیابانی در ترکیه به نمایشهای سنتی تئاتر ترکیه و ریشه عمیق و کهن تئاتر خیابانی در این کشور اشاره کرد.
گول بوداک همچنین با عنوان کردن سابقه خود، به آموختههای خود در حرکت و هنر اجرا (performanc art) پرداخت و تئاتر خیابانی را از مهمترین گونههای تئاتری امروز دانست.
"برزو عبدالرزاق" سومین سخنران جلسه بود که از تاجیکستان به همراه گروه خود به جشنواره آمده بود.
عبدالرزاق در ابتدا به سوابق و تحصیلات خود اشاره کرد و همچنین به ارائه گزارشی مختصر از تاریخچه تئاتر تاجیکستان پرداخت.
وی ضمن اشاره به نوپایی کشور تاجیکستان گفت که تئاتر این کشور دارای حدود 16 گروه حرفهای تئاتر است و مکتب اصلی در تئاتر حرفهای تاجیکستان سبک استانیسلاوسکی در بازیگری و تئاتر است. او همچنین گفت که تئاتر تاجیکستان پس از به قدرت رسیدن گورباچوف در روسیه تازه رهایی یافت و با باز شدن فضا و فروپاشی کمونیسم توانست آزادانه به رشد خود ادامه دهد و اکنون دارای جوایز مهمی از جشنوارههای بزرگی چون اوینیون است و هر ساله در جشنوارههای متعدد تئاتری، از کشور تاجیکستان کارهای مهمی اجرا میشود. این مدرس تئاتر همچنین در ادامه به معرفی کار خود در جشنواره تئاتر خیابانی مریوان پرداخت که بر اساس حکایاتی از گلستان سعدی نوشته و کارگردانی شده است.
آخرین سخنران این جلسه "ژان لوک پره ووست" از فرانسه بود. این کارگردان که کار اسب سوارانش همه مخاطبان جشنواره را به خود جذب کرده بود، ضمن اشاره به به وجود 1000 گروه خیابانی در فرانسه به این نکته اشاره کرد که تئاتر خیابانی در آن کشور هیچگاه وابسته به کمک دولت نیست.
او با تشریح کار این سه گروه افزود تئاتر خیابانی دارای حسی از لحظه است که اگر درست درک شود و صدای تماشاگر درست شنیده شود و گوشها چون چشم کار کنند اتفاقی میافتد که تجربهای یگانه و کم نظیر خواهد بود. ژان لوک خود را وامدار living theatre و پیرو آن مکتب دانست.1
این کارگردان فرانسوی در انتها با اشاره به ارزشهای جشنواره تئاتر مریوان این جشنواره مهم را با کیفیت و پرشور ارزیابی کرد و شهروندان مریوانی را مخاطبان خوب و جذابی برای اجرای نمایشهای خیابانی دانست.
وی همچنین در انتها با تعریف از یکی از نمایشهای ایرانی بخش مسابقه ایران به نام "هیس" آن را نمایشی اثرگذار دانست و گفت تمام تلاشش را میکند تا این نمایش را به فرانسه ببرد تا در آن کشور هم اجرا شود.
پی نوشت:
1-living theatre گروهی بود که در سال 1947 در امریکا و شهر نیویورک پایه گذاری شد و تئاتر را به فضاهای تازه برد.این گروه را ژولین بک نقاش و شاعر پایهگذاری کرد و از اصلیترین اعضای گروه او جودیت مالینا با عنوان بازیگر بود.