گزارشی از اولین یادواره تئاتر دفاع مقدس تا سیزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت

به گزارش سایت ایران تئاتر، سال 1373 که دست اندرکاران هنرهای نمایشی کشور تصمیم به برپایی جشنی برای تئاتر دفاع مقدس گرفتند، نخستین «یادواره تئاتر دفاع مقدس» متولد شد ولی این رقابت هنری در دومین دوره به جشنواره تئاتر دفاع مقدس تغییر نام داد ولی در سال سوم بار دیگر تصمیم بر این شد که عنوان یادواره برای آن انتخاب شود.
از دور چهارم تا نهم عنوان «یادواره سراسری تئاتر دفاع مقدس» برای آن انتخاب شد تا اینکه در سال 1381 نهمین دوره آن با نام «جشنواره سراسری تئاتر دفاع مقدس» برپا شد و این نام بر آن ماند تا سال 1390 که در سیزدهمین دوره با عنوان «جشنواره تئاتر مقاومت» برپا شود.
از آنجا که مفهوم مقاومت معنایی عام تر و همچنین جامع تر نسبت به دفاع مقدس را در برمی گیرد و همچنین می توان دفاع 8 ساله مقابل هجوم بیگانه به کشورمان را زیرمجموعه ای از معنای مقاومت دانست، در نتیجه شواری سیاستگذاری و دست اندرکاران جشنواره امسال تصمیم گرفتند جشنواره را با رویکردی جامع تر که از نام آنهم پیداست برگزار کنند.
همچنین قیام های کشورهای مسلمان در سالجاری میلادی که «بیداری اسلامی» نام گرفت و تاثیرپذیری آنها از انقلاب اسلامی و مقاومت های مردم ایران در جنگ 8 ساله از سوی صاحب نظران داخلی و خارجی بارها مورد تاکید و تایید قرار گرفته است، دلیل دیگری برای این اتفاق بود که جشنواره معنای کلی تری چون "مقاومت" را مدنظر قرار دهد تا هم فرصتی برای حضور گروه های نمایشی خارجی باشد و همچنین شرایطی برای انتقال پیام مقاومت از ایران به دیگر کشورها؛ آنهم از طریق هنر نمایش.
سفر جشنواره تئاتر مقاومت به 7 شهر کشور
سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت که امسال از 28 آبان تا 3 آذر در پایتخت کشورمان برپا شده است تاکنون در شهرهایی چون سنندج، مشهد، اهواز، تهران، اردبیل و یزد برگزار شده است.
شهر تهران پیش از این 7 بار میزبان جشنواره بوده است و امسال نیز برای هشتمین بار این جشنواره در پایتخت کشورمان برگزار می‌شود و بر این اساس رتبه اول میزبانی این جشنواره به شهر تهران می‌رسد.
این جشنواره نخستین بار در سال 1373 در شهر تهران کلید زده شد و سال بعد در قالب جشنواره به میزبانی شهر یزد برگزار شد.
در سال 1375 سومین دوره این رویداد هنری برای دومین بار در شهر تهران برگزار شد. چهارمین یادواره تئاتر دفاع مقدس در سال 1376 به شهر اردبیل رفت ولی از آن سال تا خرداد ماه سال 1381 در تهران برگزار شد تااینکه میزبانی دهمین دوره در شهریور سال 1382 به استان خوزستان شهر اهواز رسید.
یازدهمین جشنواره سال بعد در شهر مشهد برگزار شد و به نظر می رسید برپایی این جشنواره با رویکرد به میزبانی استان های کشور ادامه یابد ولی در ادامه راه جشنواره با 2 سال وقفه در برپایی روبه رو شد و از سال 1383 تا 1386 برگزار نشد.
استان کردستان شهر سنندج در سال 86 دوازدهمین جشنواره سراسری تئاتر دفاع مقدس را میزبانی کرد ولی داستان تعطیلی موقت این رویداد تئاتر باردیگر تکرار شد تا امروز 28 آبان سال 1390 که این جشنواره با تغییر عنوان به "جشنواره سراسری تئاتر مقاومت" در شهر تهران برگزار می شود.
در برنامه ریزی و نقشه راهی که برای این جشنواره در سال های آینده طراحی شده است مبنا بر برپایی منظم و همچنین توجه به جنبه بین المللی قرار گرفته است.
جشنواره ای که همیشه رقابتی بوده است
چه جشنواره یا یادواره تئاتر دفاع مقدس و چه جشنواره تئاتر مقاومت؛ این رویداد هنری با هر نامی که برگزار شده است ولی یک ویژگی در آن ثابت بوده آنهم رقابتی بودن آن است.
از اولین یادواره تئاتر دفاع مقدس تا سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت ویژگی رقابتی بودن آن حفظ شده و همواره هیئت انتخاب و سپس هیئت داوران، برترین های تئاتر کشورمان در موضوع دفاع مقدس و مقاومت را برگزیده اند.
حفظ رویکرد رقابتی ضمن ایجاد انگیزه برای بهتر بودن بین گروه های تئاتری که رویکردی تخصصی به موضوع دفاع مقدس و مقاومت داشته اند، فرصتی را هم فراهم آورده است تا ضمن برخورداری از جوایز جشنواره فرصت های اجرای عمومی نیز در اختیار گروه ها قرار گیرد.
این شاخص به ویژه برای گروه های شهرستانی که در رقابت ملی فرصت نمایش استعدادها و توانایی هایشان را به دست آورده اند، در نظر گرفته شده است.
13 سال با دبیران جشنواره و یادواره تئاتر دفاع مقدس و مقاومت
نخستین یادواره تئاتر دفاع مقدس در سال 1373 با دبیری ابوالفضل دژاکام برگزار شد و وی همچنین دوره بعدی نیز مسئولیت دبیری جشنواره را برعهده گرفت.
سومین تا یازدهمین دوره این رقابت نمایشی با دبیری حسین مسافرآستانه برگزار شد و وی در دوره یازدهم و در سال 1383 این مسئولیت را پس از 8 سال به سیدمحمد علوی تحویل داد.
این جشنواره پس از 2 سال تعطیلی در سال 1386 و در دوازدهمین دوره به دبیری سعید کشن فلاح برگزار شد و سپس به مدت 4 سال برگزار نشد.
امسال سیزدهمین دوره جشنواره تئاتر مقاومت به دبیری حسین پارسایی در تهران برگزار می شود.
سیاست های سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت را چه کسانی تعیین کردند
امسال شورای سیاست گذاری جشنواره تئاتر مقاومت متشکل از 10 نفر است.
سردار محمدرضا نقدی رئیس سازمان بسیج مستضعفین، حمید شاه آبادی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جواد جباری مدیرعامل بنیاد فرهنگی روایت، حسین پارسایی دبیر جشنواره، سعید کشن‌فلاح، حسین مسافرآستانه، حسین قنادیان رئیس سازمان بسیج هنرمندان، محمدعلی خبری، حفیظ الله رفیعی مدیرعامل انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس و محمد خزایی اعضای این شورا را تشکیل می دهند.
اهداف سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت
شورای سیاستگذاری جشنواره ابعاد برگزاری این اتفاق را به گونه‌ای طراحی کرده تا از گستردگی و جامعیت لازم برخوردار باشد.
این جشنواره با نگاهی تازه و ژرف به حقایق تاریخ حماسی انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس به منظور آگاهی و ارتباط هر چه بهتر و بیشتر نسل جدید با پرافتخارترین فصل تاریخ معاصر ایران و باورپذیر کردن ارزش‌های مقاومت و پایداری در انقلاب و دفاع مقدس در زمینه‌هایی چون: نگاه متعهدانه و هنرمندانه به انقلاب و هشت سال دفاع مقدس با بیان پایداری و رشادت ملت شریف ایران در مواجهه با تهاجم نظامی دشمنان انقلاب اسلامی، بازآفرینی جلوه‌های حماسی دفاع در برابر هر گونه تهاجم نظامی و فرهنگی استکبار و حفظ و تقویت کرامت و آزادی حقیقی انسان در برابر شرارت ـ خشونت و هر گونه پلیدی و تاریکی، تقویت روحیه مقاومت در جوانان با پرداختن به موضوعات نشاط آفرین، امید بخش و غرورانگیز با بیان حقایق و واقعیت های انقلاب و هشت سال دفاع مقدس و پرهیز از هرگونه شعار و تحریف تاریخی آن و الگوسازی برای نسل جدید با معرفی واقعی شخصیت های تاثیرگذار انقلاب و دفاع مقدس هدف‌گذاری شده است.
ستاد برگزاری جشنواره؛ بخش‌ها و مسئولان
در کنار حسین پارسایی دبیر جشنواره، 15 نفر به اداره امور جشنواره در قالب ستاد برگزاری سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت پرداختند.
مهرداد رایانی مخصوص مشاور دبیر و مدیر ارزیابی و انتخاب آثار، محسن سلیمانی فارسانی مدیر دبیرخانه، محمد رسول صادقی مدیر روابط عمومی، یزدان عشیری مدیر ارتباطات و ارتباط با رسانه ها، رامونا شاه هماهنگی بین الملل، جلیل اکبری صحت سردبیر سایت، مرتضی فرهنگی مدیر هنری، علی اکبر درستی مدیر هماهنگی در شهر تهران، مسحن جوادی مدیر هماهنگی در شهرستان ها، جواد افشین نژاد مدیر پشتیبانی، عصمت حسین پور مدیر امور مالی، مسعود پاکدل مدیر بخش عکس و علیرضا لطفعلی هماهنگی انتشارات تنی چند از اعضای این ستاد هستند.
و اما ایوب آقاخانی در مقام مدیر بخش نمایش های صحنه و محمدرضا الوند در جایگاه مدیر بخش های خیابانی، عروسکی و کودک و نوجوان در این ستاد عضویت دارند.
بخش‌های سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت
این جشنواره در 7 بخش شامل «مسابقه آثار صحنه ای در دو بخش مجزای تهران و شهرستان ها»، «بین الملل»، «مسابقه آثار عروسکی و کودک و نوجوان»، «بازتولید»، «مسابقه نمایشنامه نویسی»، «مسابقه آثار خیابانی»، «تولید نمایشنامه و نمایش نامه خوانی» به اجرا در می آید.
تالارهای نمایشی میزبان تهران میزبان جشنواره تئاتر مقاومت شدند
13 تالار و تماشاخانه شهر تهران از 28 آبان تا 3 آذر میزبان نمایش ها و برنامه های این جشنواره می شوند. مجموعه تئاتر شهر به جز سالن اصلی، تالار مولوی، تالار حافظ، تالار هنر، تماشاخانه سنگلج، تالار وحدت (مراسم اختتامیه)، خانه نمایش اداره تئاتر، تماشاخانه شماره یک ایرانشهر، تماشاخانه مهر و تماشاخانه اندیشه از جمله تالارها و تماشاخانه‌هایی هستند که گروه‌های نمایشی کارهای خود را در آنها اجرا می‌کنند.
هیات‌های بازبینی نمایش‌های صحنه‌ای
در این جشنواره هیات بازبینی نمایش‌های صحنه‌ای تهران شامل ایوب آقاخانی، حمیدرضا نعیمی و رحمان سیفی‌آزاد بوده و حسین راضی، سعید آرمند و افشین خورشید باختری نمایش‌های صحنه‌ای شهرستان ها را بازبینی کردند.
آمار آثار پذیرفته شده در سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت
و اما در پایان تلاش هیئت‌های انتخاب، 27 نمایش برای بخش آثار صحنه‌ای از تهران و شهرستان‌ها، 16 نمایش در بخش نمایش‌های خیابانی، 6 اثر در بخش تولید متون و نمایشنامه‌خوانی، 5 اثر در بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی، 7 نمایش در بخش بازتولید آثار و 4 اثر در بخش بین‌الملل انتخاب شد.
بازتولید؛ فرصتی برای دیدار قدیمی‌ها با امروزی‌ها
سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت دارای بخشی ویژه بازتولید است که به آثاری اختصاص یافته که پیش از این فرصت اجرای عمومی داشته‌اند و امسال برای این منظور در جشنواره حضور می‌یابند تا هم هنرمندان جوان و به ویژه شهرستانی فرصتی برای دیدن این اجراها داشته باشند و هم مخاطبان عام نیز بار دیگر فرصت دیدن اجراها را پیدا کنند.
نمایش‌های «تمام صبح‌های زمین» به کارگردانی حسین مسافرآستانه، «کانال کمیل» به کارگردانی کوروش زارعی، «محرم زنده است» به کارگردانی یعقوب صدیق جمالی، «گلایه» به کارگردانی محمدمهدی خاتمی، «بوی پیراهن هزار یوسف» به کارگردانی علیرضا حنیفی، «پوکه‌های برنجی» به کارگردانی زری اماد و «یزرا» به کارگردانی سیدصادق فاضلی در این بخش به روی صحنه می‌روند.
نمایش‌های صحنه‌ای تهران و شهرستان ها
و اما در بخش مسابقه آثار صحنه‌ای جشنواره نیز آثار از تهران و شهرستان‌ها اجرا خواهد شد. آثار صحنه‌ای شهرستان‌ها از شهرهای بیرجند، ماهشهر، اصفهان، کرمانشاه، شهرکرد، مشهد، اردبیل و تنکابن انتخاب شدند. همچنین، در این بخش سه نمایش مهمان نیز، حضور دارد.
خارجی‌ها هم به سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت آمدند
سوریه، لبنان، آلمان، لهستان، ژاپن، کره، هلند، افغانستان، فرانسه و جمهوری آذربایجان از جمله کشورهای متقاضی حضور در بخش خارجی سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت، انقلاب و دفاع مقدس بودند که تا پایان مهلت زمان اعلام شده حدود 30 گروه نمایشی از بیش از 20 کشور جهان برای شرکت در سیزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت اعلام آمادگی کرده بودند.
بخش بین‌الملل جشنواره با ارزیابی اولیه از گروه های متقاضی از کشورهای سوریه، لبنان، آلمان، لهستان، ژاپن، کره، هلند، افغانستان، فرانسه و جمهوری آذربایجان به دلایل محتوایی و موضوعی استقبال کرد. شورای سیاستگذاری جشنواره در این دوره مفاهیم فراگیرتری را به لحاظ محورهایی موضوعی و محتوایی و مضمونی همچون انقلاب، دفاع مقدس و مقاومت، بیداری اسلامی و فرهنگ جهانی مقاومت وارد جشنواره کرد و اولویتهایی چون وحدت اسلامی، استکبار ستیزی، بیداری اسلامی و احیای تمدن اسلامی در کشورهای اسلامی و همچنین بیان هنرمندانه تغییر نوع دفاع و مقاومت از شیوه جنگ سخت به جنگ نرم از سیاستهای این دوره است.
در نهایت 4 نمایش از کشورهای آلمان، لهستان ، سوریه، افغانستان موفق به حضور در جشنواره سراسری شدند.
رپرتوار تئاتر مقاومت؛ فرصتی برای دیده شدن از سوی مردم
در بخش رپرتوآر تئاتر مقاومت 21 نمایش از 31 شهریور تا 15 مهر به میزبانی استان¬های مختلف در راستای گرامیداشت هفته دفاع مقدس به همت ستاد برگزاری جشنواره تئاتر مقاومت بر روی صحنه رفتند.
اجراهای عمومی این نمایش‌ها به ویژه در شهرستان‌ها با اقبال خوبی از سوی مردم روبه رو شد و همین اقبال باعث شد که پس از بررسی‌ها 7 نمایش برای شرکت در جشنواره انتخاب شوند که «تمام صبح‌های زمین» به کارگردانی حسین مسافرآستانه، «کانال کمیل» به کارگردانی کوروش زارعی، «محرم زنده است» به کارگردانی یعقوب صدیق جمالی، «گلایه» به کارگردانی محمد مهدی خاتمی، «بوی پیراهن هزار یوسف» به کارگردانی علیرضا حنیفی، «پوکه های برنجی» به کارگردانی زری اماد و «یزرا» به کارگردانی سید صادق فاضلی این آثار هستند که در ایام برپایی جشنواره از 28 آبان تا سوم آذر در بخش بازتولید بار دیگر اجرا خواهند شد.