گزارشی از دومین نشست تخصصی ”تئاتر و حقوق شهروندی”

به گزارش دریافتی سایت ایران تئاتر از روابط عمومی مدیریت فرهنگی هنری منطقه 5 و فرهنگسرای فردوس، در ابتدای این نشست بهزاد صدیقی مجری برنامه، به مرور مباحث مطرح شده در جلسه نخست پرداخت و از اهمیت تئاتر در مبحث حقوق شهروندی یاد کرد.
محمد امیر یاراحمدی نیز در ادامه به مفهوم کنش و خاستگاه آن در جامعه اشاره کرده و در بررسی دیرینه شناسی رفتارهای اجتماعی بشر توضیح داد: انسان برای تامین نیازهای اولیه خود در ابتدای تاریخ مجموعه‌ای از استنباط‌ها و برداشت‌ها را عامل کنش خود قرار می‌داد و با توجه به شرایط پیرامونی خود قوانینی وضع می‌کرد که همه این موارد فرهنگ اولیه را تشکیل داد.
یاراحمدی در ادامه اظهار کرد: پس از پیشرفت بشر در اجتماع و توانایی چیره شدن بر طبیعت و رفع نیازهای اولیه، بحث ارزش‌ها مطرح می‌شود و نیاز افراد از خوراک و پوشاک و... فراتر رفته و به مقولات والاتری همچون آزادی، عدالت، هنر و... وارد می‌شود.
وی تصریح کرد: بعد از انقلاب صنعتی و ظهور روشنگری و انتقال ارزش‌ها به صاحبان قدرت و تغییر شیوه مدیریت به نظام دموکراسی و واگذاری بخشی از حقوق مردم به خود مردم، مفهوم حقوق شهروندی به وجود می‌آید.
 تئاتر آیینه تمام نمای یک جامعه است
فارس باقری مدرس و پژوهشگر تئاتر نیز در ادامه از پیدایش شهر سخن گفت.
به گفته باقری پس از قرن 18 و ظهور فردیت و تقابل فرد و جامعه شیوه مالکیت‌ها نیز تغییر می‌کند و بحث مشارکت‌های اجتماعی به میان می‌آید که این یکی از ویژگی‌های شهری شدن است.
این مدرس تئاتر برای روشن تر شدن مفهوم شهروندی از جامعه شناس مشهور آلمانی جورج زیمل سخن گفت و نظرات وی را در مورد شهر و شهروندی بیان کرد.
به گفته وی، زیمل معتقد است: انسان شهری در مقابل نیروهای بیرونی قرار می‌گیرد و پیوندهای اجتماعی وی در کلان شهرها با پیوندهای موجود در روستا تفاوت پیدا می‌کند. انسان شهری با ارزش‌های متفاوت‌تری از روستا روبروست و روابط قراردادی و پولی جانشین علقه‌های عاطفی او می‌شود.
باقری همچنین گفت: زیمل معتقد است در شهر مفهوم دلزدگی، احتیاط و محافظه‌کاری به وجود می‌آید که همه این موارد وارد عرصه‌های فرهنگی هم می‌شوند و در این میان نقش مسئولان و متولیان امور فرهنگی از بین بردن این دلزدگی و ایجاد لذت فرهنگی است.
یار احمدی ادامه داد: یکی از مهمترین حقوق یک شهروند دارا بودن حق آموزش است که برای تامین ارزش‌های بنیادین آموزش می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.
این پژوهشگر از تئاتر به عنوان ابزار مهمی در این زمینه یاد کرد و افزود: تمام دغدغه‌ها و فراز و نشیب‌های یک جامعه می‌تواند در یک نمایشنامه جلوه‌گر شود و درام‌نویس به عنوان پرسشگر جامعه می‌تواند این معضلات را در یک درام اجتماعی به تصویر بکشد و با دست گذاشتن روی نقاط حساس یک جامعه شهروند را به چالش واداشته و آنها را متوجه مطالبتشان از جامعه کند.
یار احمدی همچنین اظهار داشت: یک نمایش خوب می بایست اساسا تضادهای موجود در جامعه را بازگو کند تا یک شهروند نیز متعاقبا با شرایط پیرامون خویش آگاه شده و سعی در رفع آن داشته باشد.
فارس باقری در پایان این نشست به دوره مشروطه تا عصر حاضر پرداخته و اشاره کرد: از زمان مشروطه تاکنون همواره تقابل میان سنت و مدرنیزم وجود داشته و این پرسش که ورود به دنیای نو مضر است یا خیر دغدغه‌های تمامی انسان‌ها را در این دوران تشکیل می‌دهد. حال وظیفه یک نمایشنامه‌نویس فهم این جهان نو برای شهروند است، زیرا در غیاب این آگاهی او پشت درهای بسته می‌ماند و از همین روست که دلسوزانه‌ترین و صادقانه‌ترین پرسش‌‌هایی که یک نویسنده مطرح می‌کند، آیینه تمام نمای آن جامعه است و اصطلاحی که به نام سیاه نمایی رواج دارد گویای این واقعیت نیست و باید از آن پرهیز شود.
جلسات تخصصی "تئاتر و حقوق شهروندی" هر ماه با حضور کارشناسان تئاتر و مطالعات اجتماعی به همت کانون تئاتر فرهنگسرای فردوس برگزار می‌شود.