نشست مطبوعاتی بیست‌وسومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر برگزار شد
نشست مطبوعاتی با حضور برگزارکنندگان بیست‌وسومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر برگزار شد.
نشست مطبوعاتی بیست و سومین جشنواره تئاتر فجر دوشنبه صبح ٢٨ دی ماه در سالن تشریفات تالار وحدت برگزار شد .
این نشست مطبوعاتی که با حضور دکتر خسرو نشان ، رئیس مرکز هنرهای نمایشی و رئیس جشنواره ، اردشیر صالح پور ، مدیر دبیرخانه جشنواره، همایون قنواتی ، مدیر امور شهرستان‌ها ، محمد اطبایی ، مسئول بخش بین الملل جشنواره و محمدحسین عابدی مدیر روابط عمومی مرکز هنرهای نمایشی و خبرنگاران رسانه های داخلی برگزار شد در آن مسولان به سوالات خبرنگاران پیرامون این جشنواره پاسخ دادند.
در ابتدا محمدحسین عابدی گزارش تحلیلی و آماری کوتاهی ا زگروههای شرکت کننده در جشنواره ارایه داد.
بر اساس این گزارش در دوره نخست ۶٠۴ متن از تهران به دبیرخانه جشنواره برای شرکت در جشنواره رسید که در مرحله اول ٨۴ متن انتخاب شد و از بین آنها توسط یک گروه ٩ نفره ۵٩ کار بازبینی شد که حاصل این بازبینی اعلام ٢٠ اثر به عنوان آثار قطعی جشنواره و ٢٠ اثر به عنوان آثار مشروط انتخاب شدند که در بازبینی مجدد از بین ٢٠ اثر مشروط ١١ اثر مشروط به لیست جشنواره اضافه شد. همچنین ٣٠ نمایش از شهرستان انتخاب شد بدین ترتیب در کل ١٢٢ نمایش در بخش‌های مختلف در جشنواره شرکت خواهند داشت.
عابدی به عنوان اقدامات ابداعی امسال در جشنواره حضور مدیران و دست اندکاران تئاتر از کشورهای خارجی در کنار هنرمندان خارجی ذکر کرد که به واسطه این حضور قرار است ارتباطاتی میان مدیران و دست اندکاران تئاتر کشورهای خارجی با ایران ایجاد شود . همچنین وی به چاپ کتابی با عنوان « تئاتر ایران در سال ٢٠٠۴ » به زبان لاتین اشاره کرد که در این کتاب آمار تحلیلی درباره گروه هایی که در سال میلادی گذشته در تالارهای تئاتری ایران اجرا داشته اند ، داده شده است .
به گفته عابدی این اقدام برای نخستین بار صورت می گیرد و می تواند کمک قابل توجهی به مهمانان خارجی در شناخت تئاتر ایران بکند . اردشیر صالح پور نیز به فاکس های زیادی اشاره کرد که از سوی هنرمندان خارجی و ایرانی به دفتر جشنواره رسیده است از جمله پیام پیتر چلکوفسکی و در انتها عابدی از خبرنگاران خواست تا سوالات و ابهامات خود را مطرح کنند که به این شکل جلسه به شکل پرسش و پاسخ تا انتها ادامه پیدا کرد .
مدیر پاسحگو و ناظر
دکتر نشان در مورد عدم حضور فرهاد مهندس پور دبیر جشنواره گفت : او باید در محل کارشان به دلیل حجم زیاد مشغله هایشان می ماند و نمی توانستیم یک روز کل فعالیت های مرکز هنرهای نمایشی را تعطیل کنیم . وی افزود : بالاترین نظام در تئاتر ایران رئیس مرکز هنرهای نمایشی است و من حالا در اینجا حضور دارم و بهتر می توانم به تمامی سوالهای شما جواب بدهم . ما در تقسیم بندی های خودمان به این نتیجه رسیده ایم که دبیر ، مسئول امور اجرایی جشنواره باشد و مدیر پاسخگو و ناظر بر جشنواره باشد .
مدیریت کارگاه نمایش
دکتر نشان در مورد مدیریت کارگاه نمایش خطاب به یکی از خبرنگاران گفت : وقتی تازه به این سمت منصوب شدم با یک ایراد بزرگ مواجه شدم حالا کاری ندارم به این ایراد ، اما می خواهم بگویم باید تأمل کنید ، ممکن است پایان هر نقطه ای نقطه شروع هم باشد . قبلاً می گفتند اعتراض تئاتر به این دلیل است که تصمیمات همه از جانبه یک نفر صادر می شود من فکر کردم بهتر است تصمیمات از این به بعد به شکل شورایی انجام گیرد . به نظرم به این شکل نتیجه تصمیمات به این شکل حداقل می تواند بهتر و قابل استنادتر باشد . البته من در صد خطا ها را نادیده نمی گیرم . اما درباره کارهای نمایش باید بگویم که هرگز در مخیله هیچکدام از اعضای شورای شهر خطور نمی کرد و نمی کند که کارگاه نمایش در انحصار یک فر د خاص باشد . ودر کل برپایی کارگاه نمایش به نظرم یک اتفاق خوشایند است که قضاوت درباره اش نیازمند فرصت کمی طولانی تر است .
سوال دوم مربوط به اوضاع مدیریتی کارگاه نمایش بود . یکی از خبرنگاران با اعتراض به اینکه چرا علیرغم شورایی شدن امور مرکز هنرهای نمایشی این کارگاه در انحصار یک شخص ( آتیلا پسیانی ) .
پرکارترین کارگردان
اردشیر صالح پور ، مدیر دبیرخانه جشنواره در مورد مدیریت آتیلا پسیانی در کارگاه نمایش گفت : مدیریت جدید یکی از تصمیمات را تخصیص سالن ها به گروه های حرفه ای قائل شده است که البته ما در ابتدای این راه هستیم اما درباره انتخاب آتیلا پسیانی ا زاین لحاظ که وی یکی از پرکارترین کارگردانهای سالهای اخیر است ما این حق را برایش قائل شدیم اما باید تأکید کنم که این اولین گام است و هنوز برای ارزیابی چنین سیاستی نیازمند فرصت هستیم .
جشنواره غیر رقابتی
امسال برای اولین بار جشنواره تئاتر فجر به شکل غیررقابتی برگزار میشود که البته مثل هر اتفاق دیگری با انتقادهای مثبت و منفی بسیاری روبه رو شده است .
دکتر خسرو نشان درباره هدف برگزاری جشنواره به شکل غیر رقابتی گفت : شکی ندارم که کل شالوده جشنواره باید مورد قضاوت قراربگیرد اما در این فرصت کوتاه امکان چنین ارزیابی و قضاوتی وجود نداشت بنده و دیگر اعضای شورای تئاتر بهتر دیدیم که امسال جشنواره به شیوه غیررقابتی برگزار شود که اتفاقاً به نظرم بسیار هم به ماهیت تئاتر نزدیک است . چرا که تئاتر دیگر نه احتیاج به تشویق دارد و نه هیجان . بلکه نیازمند ویژگی های دیگری است نگاه کنید که در جشنواره های گذشته تشویق چند گروه به معنای مأیوس کردن گروه های دیگر بود و معمولاً گروههای تشویق شده در سالهای بعد کیفیت کاریشان بسیار پایین می آمد . باز هم تاکید می کنم که به نظر بنده رقابت ها تا به حال ناقص بوده است و گاهی تخریب کننده .
حضور گسترده بخش بین الملل
امسال همچنین برای نخستین بار از دست اندکاران و مدیران تئاتر کشورهای خارجی به شیوه گسترده برای حضور در جشنواره دعوت شده است .
محمد اطبایی ، مدیر بخش بین الملل درباره هدف چنین برنامه ودعوت گسترده از گروهها و مدیران تئاتر کشورهای خارجی گفت : « یکی از اهداف اولیه ما در بهبود و ارتقاء وضعیت تئاتر کاهش تصدی گری دولت در حوزه تئاتر است در همین راستا اعضای ستاد برگزاری جشنواره و ریاست مرکز به این نتیجه رسیدیم که بهتر است برای عرضه و ارتقای هنر تئاتر در ارتباط و تأمل گسترده ای با روسای تئاتر کشورهای دیگر باشیم . بنابراین از چند ماه پیش با شبکه هایا تئاتری دنیا ارتباط برقرار کردیم و از آنها خواستیم که در مدت کوتاهی شاهد نمایش های فراوانی از ایران باشند که اتفاقاً از دعوت ما استقبال زیادی شد . هدف اولیه آنها برای شرکت در جشنواره کشورهای خودشان هستند .
به این منظور ما در هتل فردوسی سمیناری با حضور فعالان تئاتر ایران و مهمانهای خارجی برای
ارتباط گیری برگزار می کنیم . دبیر علمی این سمینار هم فریدخت زاهدی خواهد بود . همچنین هر شب یک مهمانی شام برای یک گروه ده نفره از هنرمندان ایرانی و تمامی مهمانان خارجی ترتیب خواهیم داد .
دکتر نشان با اشاره به نامه اخیر حمید سمندریان گفت:« من توضیح خاصی ندارم. سمندریان برخلاف دیگر بازبین‌ها فرصت چندانی برای دیدن نمایش‌ها نداشت البته خود وی نیز به همین دلیل نمی‌خواست به عنوان بازبین در گروه حضور پیدا کند و به اصرار اعضا بالاخره پذیرفت اما در نهایت موفق به دیدن کارهای کمتری از دیگر بازبین‌ها شد. اما وی از مجموع کارهایی که دیده بود راضی نبود و معتقد بود که جریان تئاتر کشور افول پیدا کرده است. و در نهایت فقط 17الی18 کار شایسته شرکت در جشنواره هستند که این امر امکان نداشت بنابراین ما تصمیم گرفتیم که برگه‌های نتایج داوران را به او بدهیم و او با ملاحظه نتایج اگر راضی بود زیر آن برگه‌ها را امضا کند.»
اردشیر صالح‌پور در مورد نمایش های بخش مرور گفت:« بخش مرور به نمایشهای 8 دفاع مقدس، وزارت‌آموزش و پرورش – دبیرخانه عروسکی و امور شهرستان‌ها اختصاص دارد. و نمایش‌هایی که وزارت آموزش و پرورش آورده برای جمعیت 20 میلیونی دانش‌آموزی اجرا شده است.
صالح پور در پاسخ به این پرسش که هزینه‌ها چه مبلغی بوده و چرا دیر دیر پرداخت شده است، گفت:« کمک هزینه‌ها امسال نسبت به سال گذشته سه برابر شده است و برای هر گروه شهرستانی از 300 هزار تومان به یک میلیون افزایش یافته و البته بنابراین بود که نیمی از این مبلغ پیش از جشنواره و نیمی دیگر پس از اجرا داده شود.»
سمندریان فرصت نداشت
در میان اساتیدی که این روزها نامه‌های اعتراض آمیز نسبت به عملکرد و سیاست‌های مرکز هنرهای نمایشی نوشته‌اند،نامه گلایه‌آمیز سمندریان واکنش‌های زیادی را برانگیخت. صادق خاموشی، یکی از خبرنگاران این جلسه در اولین پرسش خود نظر دکتر نشان را در خصوص انتشار این نامه در مطبوعات و خبرگزاریها خواستار شد. وی در این باره گفت:« من توضیح خاصی ندارم. سمندریان برخلاف دیگر بازبین‌ها فرصت چندانی برای دیدن نمایش‌ها نداشت. البته خود وی نیز به همین دلیل نمی‌خواست به عنوان بازبین در گروه حضور پیدا کند و به اصرار اعضا بالاخره پذیرفت. اما در نهایت موفق به دیدن کارهای کمتری از دیگر بازبین‌ها شد. اما وی از مجموع کارهایی که دیده بود راضی نبود و معتقد بود که جریان تئاتر کشور افول پیدا کرده است و در نهایت فقط 17الی18 کار شایسته شرکت در جشنواره هستند که این امر امکان نداشت. بنابراین ما تصمیم گرفتیم که برگه‌های نتایج داوران را به او بدهیم و او با ملاحظه نتایج اگر راضی بود زیر آن برگه‌ها را امضا کند.»
خبرنگاران حاضر در جلسه وضعیت بخش مرور را در جشنواره امسال عجیب دانسته و نسبت به اینکه نمایشهای در نظر گرفته شده برای بخش مرور برخلاف تعریف و ماهیت بخش مرور، پیش از این اجرا نشده اعتراض داشتند. اینکه نمایش‌هایی مانند نمایش حسن معجونی و چند نمونه دیگر که به تازگی در هفته چخوف اجرا شده در این بخش دو اجرا گرفته‌اند.
اردشیر صالح‌پور در این مورد می‌گوید:« بخش مرور به نمایشهای دفاع مقدس، وزارت‌آموزش و پرورش دبیرخانه عروسکی و امور شهرستان‌ها اختصاص دارد. نمایش‌هایی که وزارت آموزش و پرورش آورده برای جمعیت 20 میلیونی دانش‌آموزی اجرا شده است.»
صالح پور در پاسخ به این پرسش که هزینه‌ها چه مبلغی بوده و چرا دیر پرداخت شده است، می‌گوید:« کمک هزینه‌ها امسال نسبت به سال گذشته سه برابر شده است. برای هر گروه شهرستانی از 300 هزار تومان به یک میلیون افزایش یافته و البته بنا بر این بود که نیمی از این مبلغ پیش از جشنواره و نیمی دیگر پس از اجرا داده شود.»
تمامیت خواهی کارگردانان تهرانی
در بیست‌وسومین جشنواره تئاتر فجر به نظر می‌رسد به شهرستانی‌ها بهای بیشتری داده شده به طوری که سهمیه گروههای شهرستانی‌از 16 نمایش به 30 نمایش رسیده است.
صالح پور در این زمینه گفت:« در جشنواره امسال به منظور بها دادن به گروههای شهرستانی بنا شد که سهمیه شهرستان‌ها تا حداقل 24 نمایش افزایش یابد اما تئاتر استا‌ن‌ها به حدی رسیده بود که امسال توانست 30 نمایش یعنی حداکثر سهمیه را از آن خود کند. علاوه بر این حمایت‌های مالی در خصوص کمک هزینه‌های اختصاص داده شده به گروههای شهرستانی نیز افزایش یافت.»
وی ادامه داد:« ما همچنین امسال اعلام آمادگی کردیم که 5-6 روز در جشنواره میزبان شهرستانی‌ها باشیم. در حالی که سالهای پیش تنها 2-3 روز میهمان مرکز بودند.»
خبرنگاران معتقد بودند که این امکانات برای دیده شدن نمایشهای شهرستانی است اما تقسیم نامناسب سالن‌های اجرا مانع دیده شدن این نمایش‌هاست. سالن‌های تئاتر شهر و سالن‌های بهتر در اختیار گروههای تهرانی قرار دارد و سالن‌هایی چون سنگلج و سالن‌هایی که کمتر مورد توجه هستند به شهرستانی‌های اختصاص یافته است.
صالح پور در این باره گفت:« تمامیت خواهی کارگردانان تهرانی و استفاده از رانت‌های گوناگون موجب شد تا در امر تقسیم سالنها، شهرستانی‌ها در اولویت قرار نگیرند و تقسیم سالنها تعدیل شود. در حالی که ما در نظر داشتیم سالن‌های بهتر را در اختیار شهرستانی‌ها قرار دهیم. اما به دلیل فشار کارگردانهای تهرانی جلسه‌ای 4 ساعته با آنان تشکیل دادیم که در نهایت با توجیه و دلایل آنها تقسیم سالنها اینگونه شد.»
پوستری مدرن و ایرانی
صفحه‌ای سفید. دایره‌هایی درهم و گل‌هایی که محو و مات از پس خطوط دایره‌ای سرک می‌کشند. و گوشه این صفحه شعار «تئاتر برای همه» دیده میشود.
این پوستر بیست‌وسومین جشنواره تئاتر فجر است که ساعد مشکی گرافیست بنام آن را طراحی کرده است. دکتر نشان در مورد ارتباط پوستر با مقوله تئاتر می‌گوید:« هر کار هنری با یک سطح ارتباط برقرار می‌کند و این موضوع در مورد تئاتر، سینما و هر هنر دیگری مصداق دارد. همیشه فکر می‌کنیم که تئاتر با یک نماد خاص یعنی دو نقاب نشان داده میشود و مثلا در حوزه کتاب به عنوان نماد یک قلم و کتاب ظاهر میشود. ساعد مشکی درباره این پوستر با مطبوعات گفتگویی نیز کرده که تا حدودی در مورد آن توضیح داده است اما هیچ هنرمندی دوست ندارد کنار کارش بایستد، آن را عریان کرده و درباره‌‌اش توضیح دهد همانگونه که یک بازیگر نمایش دوست دارد به جای توضیح نقش، کارش دیده شود.»
وی ادامه می‌دهد: «یکی از نمادهای پیشنهادی همین نماد دایره وار بود . دایره نماد صحنه است و به نظر می‌رسد که با نگاهی نو و مدرن براساس شاخص‌های ایرانی طراحی شده است. چرا که سن در نمایشهای ایرانی از قبیل تعزیه به صورت دایره بوده است. در نهایت این پوستر دارای یک طرح انتزاعی و در عین حال مدرن و ایرانی است و انتزاعی بودن آن موجب تعمق بیشتر میشود.»
خسرو نشان همچنان گفت:« پوسترهای تبلیغاتی و هنری تفاوت‌هایی دارند. از جمله اینکه کارکرد پوسترهای تبلیغاتی پس از چند بار دیده شدن کمرنگ تر میشود. اما جذابیت پوسترهای هنری با هربار دیده شدن بیشتر میشود. به عقیده من در این پوستر به مفهوم تئاتر نگاهی دیگر شده است.