محور آثار شرکت کننده در جشنواره تئاتر فجر امسال تئاتر تکنیکال خواهد بود
نشست کانون کارگردانان خانه تئاتر روز گذشته ـ ۲۵ دی‌ماه ـ با حضور رحمت امینی ـ دبیر سی‌امین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ـ حسین کیانی ـ رئیس انجمن کارگردانان در خانه تئاتر برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، از آنجایی که این نشست به منظور بازگویی و بررسی مسائلی بود که کارگردانان تئاتر برای حضور در سی‌امین جشنواره تئاتر فجر با آن روبرو شده بودند رحمت امینی ـ دبیر سی‌امین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ـ به ارائه توضیحاتی درخصوص برنامه‌ریزی و نحوه برگزاری این جشنواره پرداخت.
دبیر سی‌امین جشنواره تئاتر فجر در ابتدای این جلسه یادآور شد: «من نیز همچون شما عضوی از این خانواده هستم، بنابراین طبیعتاً دوست دارم بحث‌ها و گفت‌وگوها به گونه‌ای باشد که تئاتر ارتقاء پیدا کند و آسیب کمتری ببیند.»
امینی خاطرنشان کرد: «همان‌طور که همگی واقف هستید من در نیمه‌های راه دبیری جشنواره‌ای را پذیرفتم. در شرایطی که بخش اساسی مسائل تئوریک انجام شده بود و بیش از اینکه پذیرفتن این مسئولیت عاقلانه باشد، عاشقانه بود.»
وی افزود: «علاوه بر اینکه این مسئولیت، کاری سخت و نفس‌گیر است جشنواره‌های مختلف بر طبق یک آئین و مراسم و براساس این مکانیزم که مطلوب هم نیست برگزار می‌شوند و من نسبت به این روند رضایت خاطر ندارم؛ چرا که طبق روند فعلی، با اعلام برگزاری جشنواره عده‌ای آثار نمایشی آماده می‌کنند و عده‌ای دیگر آنها را می‌بینند و طی چند روز بعد مشخص می‌شود که از میان چندین اثر متقاضی، تعداد کمی به جشنواره می‌رسند و اکثریت آثار کنار می‌روند.»
امینی ادامه داد: «در این دوره جشنواره فجر، جدا از انتخاب‌ها و دعوت از افراد مختلف برای حضور در جشنواره، تعدادی از هنرمندان نیز بنابر مشغله و گرفتاری‌هایی که دارند از شرکت در جشنواره انصراف می‌دادند اما با تصمیم دوستان کمیته انتخاب، گروهی کارها را دیدند و مثل تمام جشنواره‌ها تعداد کمی به جشنواره راه یافتند و تعداد بیشتری نتوانستند آثار خود را برای اجرا در این دوره آماده کنند.»
وی تأکید کرد: «از نظر من آثاری که مورد تأیید قرار گرفته‌اند صد در صد عالی نبودند. همچنین در مورد گروه‌هایی که از حضور در جشنواره بازماندند نیز نمی‌توان گفت که تمامی آثار کارهای ضعیف یا مردودی بودند.»
دبیر سی‌امین جشنواره تئاتر فجر اظهار کرد: «من در تمامی جلسات جمع‌بندی کمیته انتخاب آثار که هرکدام 7 تا 8 ساعت به طول می‌انجامید حضور داشتم؛ بنابراین از اینکه عده‌ای در اولویت قرار نگرفتند و به جشنواره نیامدند، ناراحت هستم. من سعی کردم با اضافه کردن تعدادی به برخی از بخش‌های جشنواره، چاره‌ای برای حل این مشکل ارائه کنم، گرچه این موضوع نیز مشکلات خاص خود را به همراه دارد.»
وی پیشنهاد داد: بعد از انتخاب آثار، تعدادی از نمایش‌ها که در زمان برگزاری جشنواره در اولویت قرار ندارند را می‌توان به مرکز هنرهای نمایشی معرفی کرد تا در صورتی که مرکز خواست اثری تولید کنند از این آثار و گروه‌ها استفاده کند.
در ادامه جلسه امینی در پاسخ به سوال حسین کیانی مبنی بر اینکه برای گروه‌هایی که در مکانیزم جشنواره فجر جایی ندارند چه چاره‌ای اندیشیده شده و چه اقداماتی در جهت از دست رفتن این انرژی و پتانسیل می‌توان انجام داد، بیان کرد: «براساس صحبت‌هایی که با محمد دشت‌گلی ـ سرپرست مرکز هنرهای نمایشی ـ انجام داده‌ام مشخص شد در صورتی که زمان جشنواره بیشتر بود و از بودجه بیشتری برخوردار شدیم، می‌توانستیم از حضور برخی از آثار در جشنواره بهره‌مند شویم، بنابراین با وجود این مشکلات نمی‌توانیم شاهد آثار بیشتری در جشنواره باشیم.»
در ادامه این نشست حاضران در این جلسه از جمله احمد ایرانی‌خواه، مسایل و مشکلاتی را که برای حضور در بخش چشم‌انداز جشنواره با آنها روبرو بوده‌اند را مطرح کردند و امینی در مقابل اظهار کرد: «از اردیبهشت‌ماه که به هیأت ارزشیابی و نظارت پیوستم متوجه شدم آثار سال گذشته به لحاظ کیفی و کمی مشکل داشتند و از آنجایی که در فراخوان آمده بود، تمامی آثار این بخش باید به اجرای عمومی می‌رسیدند. از طرفی ظرفیت 12 تایی آثار منتخب بخش چشم‌انداز جشنواره پر شد و 3 کار نمی‌توانست به اجرای عموم درآید بنابراین از ظرفیت این بخش استفاده کردیم و 9 اثر در بخش چشم‌انداز و 3 اثر در بخش مهمان قرار گرفت.
امینی یادآور شد: «اجرای عمومی آثار این بخش الزاماً در مجموعه تئاتر شهر نخواهد بود. همچنین ممکن است در سال‌های آینده شاهد اجرای آثار بخش نگاه ویژه و... در سالن‌های نمایشی باشیم.»
وی درخصوص موضوع نظارت و بازبینی آثار تأکید کرد: «با وجود اینکه تحلیل و تصویرسازی روی صحنه ممکن است از متن تا اجرا متفاوت باشد، بنابراین در حوزه کارگردانی اساساً کارگردان می‌تواند در زمان بازبینی یا اجرا مسیر متن را تغییر دهد؛ اما ما متونی را که در همان مرحله بازخوانی قابل توجه بوده و از ساختار درستی نیز برخوردار بودند و تنها مطالب نظارتی داشتند را انتخاب کردیم تا دست افراد باز باشد؛ بنابراین بخش نظارتی در زمان بازبینی اعمال می‌شود.»
دبیر سی‌امین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تشریح کرد: «آثاری که مشروط اعلام می‌شوند به سه دسته تقسیم می‌شوند: یعنی یا به لحاظ متنی، یا محتوایی و یا فنی و نظارتی مشروط و مردود هستند، که هیأت انتخاب در حوزه چشم‌انداز دقیقاً به بحث فنی اثر توجه دارند.»
امینی در ادامه اعلام کرد: «در صورتی که دبیر دوره بعدی جشنواره فجر باشم، برای سال آینده چنین فراخوانی را اجرا نخواهم کرد و فرآیند بازخوانی و بازبینی آثار متقاضی را که به شکل کنکوری انتخاب می‌شوند را کنار می‌گذارم و از شرکت‌کنندگان می‌خواهم فهرست اعلام آمادگی را ارائه کنند. چرا که من معتقدم باید از همان زمان تکلیف کار مشخص شود. به نظر من باید درباره فراخوان‌های جشنواره‌های مختلف از جمله جشنواره خیابانی، جشنواره کودک، جشنواره آئینی سنتی و جشنواره فجر تأمل کرده و آسیب‌شناسی کنیم تا آثار به شکل بهتری به جشنواره راه یابند.»
وی افزود: «من می‌دانم چقدر از توان افراد با رد آثار به هدر می‌رود و چقدر زمان برای رسیدن به مرحله اجرا صرف می‌شود؛ بنابراین از شما می‌خواهم پس از جشنواره جلسه‌ای توسط کانون کارگردانان گذاشته شود تا در کنار هم به بحث و بررسی بپردازیم.»
تعدادی از حاضران در این نشست خطاب به امینی درخواست کردند: مرکزی برای اجرای آثار کسانی که کارشان در جشنواره قبول نشده اختصاص داده شود تا طبق نظرسنجی مردمی و استقبال عمومی امکانات اجرایی فراهم شود.
امینی در پاسخ به آنان تأکید کرد: «این دقیقاً پیشنهادی است که من به مرکز هنرهای نمایشی ارائه کرده‌ام تا این امکان برای برخی از آثار که پتانسیل و ظرفیت حضور در جشنواره را می‌توانست داشته باشند مهیا شود، اما با بررسی بیشتر به این نتیجه رسیدیم که برای اجرای این آثار که در حد یک جشنواره هستند باید بودجه مازادی داشته باشیم و علاوه بر این مسئله، سالن نمایش برای اجرای این نمایش‌ها در نظر گرفته شود که این امر عملاً امکان‌پذیر نیست؛ چرا که سالن‌ها در اختیار کارهای جشنواره هستند.»
همچنین در ادامه پیشنهاداتی از سوی حاضران داده شد تا پس از یک هفته از برگزاری جشنواره فجر، سالن نمایشی برای اجرای این آثار مشخص شود که در نهایت رحمت امینی اعلام کرد: علاقمندان برای اجرایی شدن این طرح، سالن نمایش را معرفی کنند تا این آثار با حداقل هزینه به اجرا درآیند.
در پایان امینی به دیگر مشکلاتی که برای کارگردانان در حوزه بازبینی رخ داده بود، گوش فرا داد و قواعد و ضروریاتی که در این حوزه وجود دارد را تشریح کرد.
وی تصریح کرد: «نکات زیادی را در بازبینی‌ها تأکید کرده‌ام که از جمله آنها این است که هیأت بازبین پس از اجرای کار از گروه نمایشی تشکر کنند و نکات ضعف اجرا را به آنها گوشزد کنند. همچنین اخلاق بازبینی را در نظر داشته باشند. بنابراین من به عنوان دبیر جشنواره با توجه به اختیارات و مکانیزم این جشنواره سعی در بهتر برگزار شدن جشنواره فجر دارم و این نوید را می‌دهم که محور آثار شرکت کننده در جشنواره فجر امسال تئاتر تکنیکال خواهد بود. لازم به یادآوری است کمیته انتخاب جشنواره به حوزه نمایش‌های قصه‌دار تأکید داشته‌اند اما این آثار به شرطی خوب عرضه می‌شوند که به درستی هم به اجرا درآیند.»
گفتنی است شکرخدا گودرزی، حسین کیانی، حمید پورآذری، افشین هاشمی، سیروس همتی، رضا گوران از جمله کارگردانانی بودند که در این نشست حضور داشتند.