یادداشت سعید آقایی کارگردان نمایش”لیر شاه”

می‌توانم بگویم بدون ‌هیچ علاقه‌ی شخصی و هیچ گونه حس نوستالوژیکی نسبت به نمایشنامه‌ای به نام ”لیر شاه” این اثر انتخاب شد. در واقع گروه تئاتر”تم” بر آن بود تا دست به آزمایش و تجربه‌ای تازه در فرایند تولید بزند به گونه‌ای که براساس مطالعات از پیش انجام گرفته از سوی افراد این گروه بر روی روش‌های متفاوت موجود در گروه‌های تئاتری مختلف در نقاط گوناگون جهان به دنبال بستری مناسب برای تجربه کردن و یا آزمایش یافته‌های موجود و هماهنگ با شرایط تئاتر ایران بودیم و با این پیش فرض نیازمند اثری بودیم که توانایی انجام تمامی این آزمایشات را داشته باشد و به این صورت”لیر شاه” انتخاب شد. ”لیر شاه” قطعاً به نسبت آثار دیگر شکسپیر همچون”هملت” یا”اتللو” و”مکبث” در ساختار روایت خود از پیچیدگی کمتری برخوردار است.
گروه تئاتر”تم” در طول دوره‌ی تمرین از سیستم‌های مختلفی استفاده برد که می‌توان از آن‌ها به تجربه‌هایی از تئاتر محیطی و دست یافته‌های”آگوستو بوآل” در یافتن مفهوم فضا و شرایط بازیگر ـ مجسمه یاد کرد و همچنین به شیوه‌ی تمرینات اروپای مرکزی و شرقی به ویژه با تاکید بر شیوه‌های موجود در تئاتر ”جمهوری چک” و شیوه‌ی طراحی صحنه کنش‌گر که به”Action Scenography” معروف است، می‌توان اشاره کرد.
آن چه در مراحل شکل گیری این اثر قابل ملاحظه و دقت است شیوه‌ی رسیدن به متن اجرایی یا همان اجرا است. چرا که در این شیوه می‌توان گفت که حرکتی معکوس شکل گرفته است. به صورتی که این بار به جای این که از متن به تصویر برسیم، تلاش گروه بر این بود تا با توجه به تاکیدی که بر فعالیت‌ و یا همان کنش بازیگر بر روی صحنه داشتیم، مرحله‌ی رسیدن به متن اجرایی را از”تصویر به متن” قرار بدهیم که این خود باعث شکل گیری مفهومی جدید در حوزه‌ی طراحی صحنه برای اینجانب شد که از آن به”طراحی صحنه‌ی بداهه پرداز” یا”Improvisational Scenography” یاد می‌کنم که فعلاً در حد یک ایده است و فعالیت‌های آینده خود را بر روی این موضوع قرار خواهم داد.
به این صورت این اثر یک فرایند تجربی و کارگاهی را پشت سر گذاشته است و در آن تمامی اعضای گروه به صورت فعال همکاری کرده‌اند، چرا که یکی از اصول اولیه‌ی این شیوه تبدیل شدن تمامی اعضاء و عناصر یک گروه به موتلفه‌ای کارآمد در یک پروسه‌ی تمرین است در این اجرا از گروه تئاتر”تم” شاهد دیدگاهی جدید نسبت به متن این نمایش هستیم به طوری که این اجرا ساختار ذهنی تماشاگر را نسبت به اثر کاملاً دگرگون می‌کند و آرام آرام او را با پیش فرض جدید به جلو می‌برد.
این اجرا را به طور قطع تماشاگر تکمیل می‌کند. تماشاگر به عنوان عنصری فعال در نظر گرفته‌ شده است که باید قطعات مختلف این پازل را یافته یا اساساً خلق کند و در کنار یکدیگر بچیند و به نتیجه‌ای برسد.
اعضای این گروه به طور کلی هم دارای پس زمینه‌ای دانشگاهی بوده و هم دارای تجربه‌ای چند ساله در حوزه تئاتر حرفه‌ای هستند که بیشترین فعالیت خود را در تالار مولوی انجام داده‌اند. افرادی همچون مجتبی معاف، اصغر حساس‌صوفیان و سعید آقایی دارای مدرک کارشناسی ارشد کارگردانی از دانشگاه هنر، تهران و تربیت مدرس هستند و پریناز لطف‌اللهی، سارا فرزادفرد، محمد جلالی از دانشگاه تهران کارشناسی بازیگری خود را دریافت نموده‌اند و خانم سیمین غلامی نیز از دانشگاه هنر در این گروه حضور دارند. آقای همایون صلاحی موسیقی و خانم پریسا رضایی طراحی لباس این اثر را عهده‌دار بوده‌اند. گروه تئاتر”تم” همچنان به فعالیت خود جهت تجربه‌ی یافته‌های جدید ادامه می‌دهد.