”فرزان سجودی”:تبدیل کنایات، معانی و استعاره‌های پیچیده به اجرای زنده کار دشواری است
"فرزان سجودی" گفت: تبدیل کنایات و معانی ضمنی و استعاره‌های پیچیده به اجرای زنده برای کارگردانان تئاتر کار دشواری است. البته این موضوع به معنای غیرممکن بودن و اجرایی نشدن این گونه ادبیات نیست.
این استاد دانشگاه در زمینه نشانه‌شناسی هنر در‌خصوص تولید نمایش‌هایی با اقتباس از آثار ادیبان بزرگ ایران، درگفت‌وگو با سایت ایران تئاتر گفت: داستان‌های قهرمانی و حماسی شاهنامه به دلیل اینکه دارای قصه‌هایی هستند که با قهرمانانی که کنش مشخصی دارند، روایت می‌شوند برای اجراهای صحنه‌ای بیشتر توسط کارگردانان مورد توجه قرار می‌گیرند.
سجودی عنوان کرد: ادبیات کلاسیک شامل داستان‌های حماسی و منظومه است که به خاطر سختی که در تبدیل کنایه‌ها و استعاره‌هایی که در منظومه‌ها به اجراهای صحنه‌ای وجود دارد، کارگردانان برای تولید آثار نمایشی و اقتباس از برخی از آثار ادیبان تمایل کمتری نشان می‌دهند.
وی ادامه داد: به معنای دیگر از طریق کنش‌های قهرمانان داستان‌های شاهنامه در وضعیت و شرایط مختلف، تغییراتی به وجود می‌آید که این امر تنها در داستان‌های حماسی که یکی از اشکال ادبیات کلاسیک است وجود دارد. در منظومه که نوع دیگری از ادبیات کلاسیک است، با وجود اینکه دارای قصه و داستان است، کارگردان با معانی ضمنی و چندگانه‌ای رو‌به‌رو است که همین موضوع باعث عدم تمایل نسبت به کار در این حوزه می‌شود.
سجودی اظهار کرد: کارگردانان برای تولید و اجرای آثار به صورت صحنه‌ای به قصه‌های حماسی یا قهرمانی بیشتر گرایش دارند. تبدیل کنایات و معانی ضمنی و استعاره‌های پیچیده به اجرای زنده به دلیل دشواری‌هایی که در فهم و رسیدگی به موضوع ذکر شده وجود دارد، به معنای غیرممکن بودن و اجرایی نشدن اینگونه ادبیات نیست، بلکه بسیار سخت است.
وی در ادامه پیشنهاد داد: در فرآیند اقتباس کارگردانان از آثار ادیبان، بهتر است کارگردان به شکل جسورانه احتیاط و تردیدی را که به دلیل جایگاه والای این آثار به آنها داده شده، پشت سر بگذارد و به صورتی خلاقانه آن آثار را در قالب نمایش و با ترفندهای نمایشی که ممکن است الزاما آن خط داستانی ادبی را حفظ نکند، به اجرای صحنه‌ای تبدیل کند.
سجودی در پایان خاطرنشان کرد: با وجود اینکه ترفندهای زبانی برای تولید و اجرای تئاتر با هم، همپوشانی دارند؛ اما از تفاوت‌هایی هم برخوردار هستند، زیرا زبان از استعاره، کنایه و دلالت‌های ضمنی برخوردار است و تئاتر با امکانات نشانه‌ای معین و با بازی بازیگران باید به این موضوعات بپردازد.
گفتنی است، در تقویم هر سال، یکم اردیبهشت روز بزرگداشت سعدی، 25 اردیبهشت روز بزرگداشت فردوسی و 28 اردیبهشت ماه روز بزرگداشت حکیم عمر خیام است.