اهالی تئاتر در سوگ استاد حمید سمندریان گردهم آمدند

در مراسم سوگواری، آیات قرآن پخش می شد. عده ای هنوز در حال شمع روشن کردن بودند و عکس ها و پوسترهای مربوط به درگذشت حمید سمندریان در چند جا نصب شده بود. وارد سالن انتظار  تالار اصلی که می شدی، حمیدرضا افشار و محمد چرم-شیر و اسماعیل خلج جلوی در ایستاده بودند. انگار وقتی بزرگی به جهان دیگر کوچ می کند همه صاحب عزایند! مردم هم بیرون و درون تالار انتظار ایستاده و نشسته به سوگواری می پرداختند. سکوت بود و اشک! 

قرار نبود مراسم بزرگی باشد اما شده بود و همه آمده بودند. همه به این لحاظ که از تمام گرایش های تئاتری و فکری و مدیران و مسوولان و مردم را در کنار هم می دیدی. 

حرکت خودجوش 

ایرج راد، مدیرعامل خانه تئاتر هم این حرکت خودجوش برای برگزاری مراسم را به فال نیک گرفت و گفت: این حضور نشان از ارادت هنرمندان و مردم به این هنرمند رفته از دست دارد. او سمندریان را کارگردان و استاد به نام و توانا و ارزشمندی دانست که هنوز هم خیلی ها به نیکی از آثارش یاد می کنند. 

راد اظهار امیدواری کرد که شاگردانش بتوانند راه سمندریان را ادامه بدهند. او همچنین اشاره کرد که ترجمه های حمید سمندریان نیز خدمت شایسته ای برای تئاتر ایران محسوب می شود. 

این بازیگر تئاتر در ادامه به دوستی اش با سمندریان از آغاز دهه 40 شمسی یاد کرد که در تمام این سال ها تاثیر سمندریان بر تئاتر ایران را دیده است. تاثیری که همچنان تداوم خواهد داشت. راد بر این نکته تاکید کرد که سمندریان در تمام محافل و نشست ها جز از تئاتر درباره هیچ چیزی صحبت نمی کرد. حتا چند روز قبل که به همراه عزت الله انتظامی به ملاقات سمندریان رفته اند، در آنجا هم از گذشته تئاتر گفت و مسائل امروزش و حتا اظهار امیدواری کرده بود که اگر عمری باقی باشد، باز هم بتواند یک تئاتر به صحنه بیاورد.

پیاده روی برای تئاتر

اسماعیل شنگله هم خود را از شاگردان حمید سمندریان دانست و گفت که ما از سال 38 خورشیدی با هم دوست شده ایم. در آن روزها هر دو کارمند اداره هنرهای دراماتیک بوده اند  و هر روز مسیر خانه تا اداره را پیاده طی طریق می کرده اند تا از تئاتر بگویند. شنگله این دیدارها و گفتارها را کلاسی برای خود دانست چون در آن روزها فقط یک منبع ترجمه درباره تئاتر دردسترس علاقمندان بوده و طی همین دیدارها و در کلاس ها به طور شفاهی بیشتر درباره تئاتر اطلاعات و تحلیل رد و بدل می شده است. این آشنایی منجر به رفتن شنگله به اتریش و آلمان شده که در آنجا تئاتر بخواند و البته هیچ گاه رابطه اش با سمندریان قطع نشده و پس از بازگشت نیز با او دوستی و همکاری اش را ادامه داده است. شنگله یکی از مدرسان آموزشگاه سمندریان در این سال ها بوده است. 

لبخند سمندریان

دکتر محمدرضا خاکی هم در مقام شاگرد سمندریان، پشت تریبون قرار گرفت. او ضمن تسلیت گفتن به جامعه هنری و تئاتری ایران، به لبخند سمندریان و احوالپرسی های او در دانشکده هنرهای زیبا اشاره کرد که این خاطره همه دانشجویان این استاد است که همواره با لبخند به دیدار شاگردانش می رفته است. او در ادامه آرزو کرد که ای کاش امکان اجرای زندگی گالیله برای سمندریان فراهم می شد. 

تعطیلی تئاتر 

افشین هاشمی هم دراین مراسم از این که یک شب اجراهای تئاتر به یاد استاد سمندریان تعطیل شده است، اعتراض کرد چون خود سمندریان حاضر به چنین اتفاقی نیست؛ بنابراین پیشنهاد داد که حتا اگر شده یک روز تعطیلی مثل یک روز شنبه همه اجراها به یاد سمندریان برای مردم به طور رایگان اجرا بشوند. 

یک روز متفاوت

ایوب آقاخانی که لباس سفید و روشن پوشیده بود، در این خصوص گفت: امروز برایم روز شادمانی است چون حمید سمندریانی بوده که به خاطر او همه اهل تئاتر گرده هم آمده ند تا باز درباره تئاتر و درباره سمندریان حرف بزنند، پس این روز شادی است. او اظهارکرد که به سنت ها وابسته است، اما امروز متفاوت است و به همه این ضایعه را تسلیت گفت و اظهار امیدواری کرد که همیشه اهل تئاتر با هم متحد باشند تا این گونه بتوانند آرمان های مشترک خود را حفظ کنند و هیچ کسی هم نتواند این آرمانها را تغییر بدهد. او در ادامه به شخصیت محکم سمندریان اشاره کرد که با هیچ مدیری کنار نمی آمد بر خلاف ما که با همه سازش می کنیم، برای همین سمندریان کارگردانی متفاوت است و این رمز ماندگاری اش است. 

یک شب سکوت 

حسین کیانی هم در پاسخ به افشین هاشمی اعلام کرد که این مایه  افتخار است که برای بزرگی چون سمندریان نه یک دقیقه سکوت که یک شب سکوت کنیم، این نوع تعطیلی تئاتر دیگر تعطیلی نیست بلکه یک مراسم به یادماندنی در قدردانی از یکی از بهترین معلمان تئاتر ایران است. 

جایگزین ندارد

پرویز پورحسینی هم با بغض و اندوه آمد و نمی توانست حرف بزند اما آمده بود که به ایجاز هم که شده لب کلامش را بیان کند. او گفت که حمید سمندریان جایگزین ندارد. از سال 39 با سمندریان آشنا شده و در تمام این سال ها که نیم قرن می شود شاگردان زیادی تربیت شده سمندریان بوده اند. او اعلام کرد که تئاتر نوین ایران با سمندریان آغاز شده، هر چند پیش از او توسط عبدالحسین نوشین این تئاتر باب شده اما در زمان سمندریان جدی تر شده است. او این لحظات را درد بسیار سنگینی دانست که جلوی حرف زدن را می¬گیرد. 

اجراهای به یادماندنی

اسماعین خلج هم آمد تا از لبخند سمندریان و این که عشق و سخنش تئاتر بوده است، بگوید. او اشاره به سه اجرای سمندریان کرد که هنوز هم در خاطر خیلی ها باقی مانده است. "کرگدن" اوژن یونسکو، "مرغ دریایی" چخوف و "ملاقات بانوی سالخورده" دورنمات که همین اواخردر تئاترشهر مجددا اجرا شد. او اعتراف کرد با آن که از نزدیک شاگرد سمندریان نبوده، اما غیرمستقیم و از طریق دیدن آثارش شاگردی سمندریان را کرده است. او هم این ضایعه دردناک را به خانواده سمندریان و خانواده تئاتر ایران تسلیت گفت.

نام هنرمندان 

اصغر همت هم گفت باید از مردم و دولت ارمنستان قدردانی کرد چراکه آنان عکس هنرمندان را براسکناس ها و نامشان را بر نام میادین و خیابان ها و مراکز و امکان عمومی می گذارند. 

احساس هنرمندان 

حامد بهداد هم آمده بود احساس خود را درباره این ضایعه بگوید و احساس مشترک خود را هم خوان با حس عمومی دانست که همه برای یک بزرگ به سوگ نشسته اند. او سمندریان را عارفی در حد مولانا و شمس دانست که در عالم تئاتر چنین حس و حالی را در مواجهه با شاگردانش و در مواجه با مردم از طریق هنرش داشته است. او اظهار خرسندی کرد که شاگرد سمندریان بوده چون اگر او نبود این  شاگردان هم تصحیح نمی شدند و نمی توانستند درست بازی کنند. 

10 سال دویدن 

سعید ذهنی هم به ارتباطش با سمندریان و 10 سال دویدن او برای اجرای "دایره گچی قفقازی" اشاره کرد و گفت که سمندریان در اجرای "زندگی گالیله" موفق نشد. بعد از چند بار تمرین، کار سرانجامی نیافت. ذهنی اظهار امیدواری کرد که شاگردان سمندریان گالیله را به صحنه بیاورند. 

به یاد اجراهای موفقیت آمیز استاد

برزو ارجمند هم از شاگردان سمندریان اشاره کرد که در پنج سالگی از زبان پدرش (انوشیروان) شنیده که استادش حمید سمندریان بوده است. او از مردم برای حضور در این مراسم تشکر کرد و به مانند محمد یعقوبی که از مردم خواسته بود، دراین مراسم به یاد اجراهای موفقیت آمیز سمندریان کف بزنند، از مردم خواست که دوباره کف  بزنند. 

فرصت کار کردن

مهشاد مخبری هم به نمایندگی از شاگردان زن استاد سمندریان این ضایعه را تسلیت گفت. بعد هم از مسوولان خواست که به هنرمندان برسند و فرصت بدهند تا دیگر شاهد این نباشیم که دیگر نگین های قصر تئاتر، آرزو به دل ازدست بروند. 

مکبث 

محمود رضا رحیمی که هم اکنون خود از مدرسان بازیگری و کارگردانی است، به ایراد این خاطره پرداخت که سمندریان گفته من اگر زندگی گالیله را کار نکنم زمان مرگ دست هایم را از گور بیرون خواهم آورد. رحیمی گفت که منظور او زندگی گالیله نبوده بلکه اجرای مکبث ویلیام شکسپیر است و آن هم به خاطر این جمله کلیدی است که در درون هر قدرتی قطعن ظلم وجود دارد.

اذان موذن زاده اردبیلی 

این مراسم سه بار به اذان با صدای ملکوتی استاد موذن زاده اردبیلی مزین شد. این هم افتخاری است که یک صدای ملکوتی مراسم سوگواری سمندریان را زیبا و زیباتر کند. در اینجا اشک ها و ناله های سوگواران اوج می گرفت و چشم ها کاسه های خون می شد وهمه یک صدا برای سمندریان که روحش جاودانه است، به سوگواری می پرداختند. 

چهره های سوگوار

در مراسم روز گذشته مسوولان تئاتری چون: مهدی شفیعی معاون مالی اداری مرکز هنرهای نمایشی، محمدمهدی خاتمی مدیرعامل سابق انجمن هنرهای نمایشی کشور، ابراهیم گله دار زاده مدیرعامی انجمن هنرهای نمایشی کشور، صادق موسوی رئیس مجموعه تئاتر شهر، پیمان شریعتی مدیر روابط عمومی مرکز هنرهای نمایشی و هنرمندانی چون: امیر جعفری، ریما رامین فر، شبنم مقدمی، حجت علیخانی، پیام دهکردی، نگار عابدی، هدایت هاشمی، علی موسوی، فرزین محدثی، مسعود دلخواه، عبدالحی شماسی، محمد ساربان، آرش دادگر، زهرا صبری و ... حضور داشتند.

مراسم تشییع پیکر زنده یاد حمید سمندریان شنبه 23 تیرماه ساعت 9:30 صبح از مقابل خانه هنرمندان ایران انجام خواهد شد.