جلسه نقد و بررسی نمایش محیطی”شیوه صحیح استفاده از دستگاه”برگزار شد

 به گزارش دریافتی سایت ایران تئاتر از روابط عمومی مجموعه تئاترشهر، در ابتدای این نشست، سید علی تدین صدوقی عضو کانون ملی منتقدان تئاتر با طرح این پرسش که آیا نمایش "شیوه صحیح استفاده از دستگاه" را می توان پرفورمنس نامید، صحبت های خود را آغاز کرد.
وی با اشاره به متن اجرا شده گفت: مفهوم مونولوگ انتخاب شده برای اجرای این اثر نمایشی مبتنی بر کشف و شهود است که به درستی دیده شده و بازیگر در انواع مختلف آن را به درستی اجرا کرده است که این می تواند نقطه قوت نمایش باشد .
این عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران خاطر نشان کرد: همه موارد مطرح شده در نمایش اندیشه کارگردان است که به نوعی تقدیر حاکم بر انسان امروزی را نشان می دهد و همه این ها ناشی از زیر متنی است که به انتخاب درست کارگردان و هوشمندی او در انتخاب نمایشنامه هملت بر می گردد.
صمد چینی فروشان عضو دیگر کانون ملی منتقدان تئاتر هم در این جلسه گفت: تردید دارم که بتوان بر این تئاتر نام پرفورمنس را با توجه به تعریف و شناختی که از این واژه داریم گذاشت. به اعتقاد من پرفورمنس هنری است که تکیه اش برذهنیات، درونیات و تجربه های فردی یک هنرمند است، اما این نمایش به دلیل ماهیت اجرایی آن نمی تواند در تحت عنوان پرفورمنس قرار گیرد .
وی ادامه داد: بعد از دیدن این اثر آنچه برای من در قالب پرسشی اساسی مطرح شد این بود که چه عوامل تاثیرگذاری در این نمایش من را به سمت اتاقک اجرای نمایش می کشاند و این به خودی خود پروسه قابل توجهی است که می تواند بر تماشاگر تاثیر بگذارد و او را مهار کند. البته رو به رو شدن ما به عنوان تماشاگر با دستگاه، فرصت کم برای مطالعه بروشور چند صفحه ای نمایش و در نهایت مواجه شدن با یک فضای بسته مقدمات خوبی را فراهم می کند تا بعد از دیدن اثر با پرسش های زیادی مواجه شویم.
این منتقد با اشاره به انتخاب بخش مهمی از نمایشنامه هملت ویلیام شکسپیر خاطرنشان کرد: وقتی با این پیش زمینه های اعمال شده از سوی گروه اجرایی نمایش و همچنین نمایشنامه هملت و دیالوگ معروف" بودن یا نبودن " مواجه شدم به نظرم لحظه فوق العاده ای بود، زیرا گروه اجرایی نمایش به شکل مطلوب حقایقی را به صورت غیر مستقیم با تماشاگر در میان گذاشت که نقطه مثبت این اثر نمایشی بود. لحظه های تنش زایی که از همان ابتدای ورود به سالن محل اجرا و فضای ورودی با آن مواجه بودیم و بعضا در مقابل آن هم مقاومت کردیم.
چینی فروشان گفت: البته من از آغاز نمایش تناقض هایی را در متن بروشور نسبت به اجرا دیدم که باید در مورد آن دوباره فکر کنم تا دریابم علت این تناقض ها چیست. ما در این اجرا با دستگاهی رو به رو می شویم که با قدرت خود به نوعی انسان امروزی را تحقیر می کند و به ما می آموزد که موجودی بسیار حقیریم که باید در شناخت خود تامل بیشتری کنیم. به نظر من مقدمات فراهم شده گروه اجرایی برای تماشاگر قبل از ورود به اتاقک اجرا مقدمه بسیار تکان دهنده ای است که من را با آن مواجه کرد .
این مدرس دانشگاه در بخش دیگری از صحبت های خود تاکید کرد: چیزی که در این نمایش من را به شدت تحت تاثیر قرار داد بازی بسیار خوب علیرضا کی منش بود که ذهن تماشاگر را با دیالوگ ها به خوبی پیوند می داد و باعث یکپارچگی در متن می شد. ضمن اینکه بازی در 6 نقش متفاوت کاری بسیار دشوار است که این بازیگر به خوبی از عهده آن برآمد.
وی در بخش پایانی صحبت های خود با بیان این اینکه ایده نابی برای اجرای این اثر نمایشی انتخاب شده است، تصریح کرد: طی چند ماه گذشته با آثار مختلفی رو به رو بوده ام که به نظر من تا حد زیادی به پیش بینی 6 ماه قبلم از آینده تئاتر ایران ارتباط دارد. به طوری که با دیدن چنین آثار خلاقانه ای، که این روزها هنرمندان جوان و پیشکسوتان این عرصه ارائه می دهند، باید گفت مقدمه های یک حرکت جدید در تئاتر احساس می شود.
رضا آشفته یکی دیگر از منتقدان حاضر در جلسه هم با بیان اینکه نمایش "‌شیوه صحیح..." به نوعی یک اثر نمایشی آئینی است، خاطرنشان کرد: من این اجرا را با آئین مقایسه می کنم، زیرا در این اثر تماشاگر همچون اغلب نمایش های آئینی جزئی از اجراست و مشارکت او در همان ابتدا شکل می گیرد و به نظر من مواجهه اولیه تماشاگر با دستگاه شروع مشارکت او با اثر است. ما در این اثر قرار نیست با نمونه های مستقیم آیین روبه رو باشیم اما با شکلی از آئین روبه روایم و برای دقایقی تحت کنترل کامل یکسری اجراگر با اقتضاعات موجود در متنیم که به شدت تماشاگر را دچار بحران کرده و او را با اثر همراه می کند.
وی افزود: این نمایش بهت زدگی ای را در من ایجاد کرد که گویی وارد یک آیین شدم و نکته تکان دهنده دیگر اینکه دستگاهی که می تواند در بسیاری از موارد وسیله رفاهی من باشد حال طوری من را آزار می دهد که فکر می کنم از طبیعت ناب خود دور شده ام و تازه بعد از بیرون آمدن از اتاقک است که نمایش برای من آغاز می شود، چون تمام آنهایی که در طول اجرا تجربه کردم ما به ازای بیرونی دارد .
آشفته در بخش دیگری از این نشست خاطرنشان کرد: این نمایش نمونه بسیار خوبی برای تئاتر محیطی است که کاملا منطبق با چیدمان سالن انتظار تالار اصلی تئاترشهر طراحی شده و به تعریف درستی از تئاتر محیطی نیز نزدیک شده است .
نیما دهقانی نویسنده،  طراح و کارگردان این اثر نمایشی هم در این نشست با بیان اینکه گروه اجرایی در هیچ جا اعلام نکرده که این نمایش یک پرفرومنس است، خاطرنشان کرد: ترجیح می دهم نام گونه ای را بر این نمایش نگذارم، اما آنچه می توانم در همین آغاز به آن اشاره کنم این است که در اخبار نمایش به واژه تئاتر پرفورمنس اشاره شده است.
وی ادامه داد: ایده آل گروه اجرایی این بود که تماشاگر در یک پروسه اجرایی 45 دقیقه ای با شیوه اجرایی این نمایش مواجه شود، اما به دلیل شرایط رفت و آمد در تئاترشهر، این شکل اجرایی میسر نشد و ما مجبور شدیم که در یک پروسه 2 ساعته نمایش را اجرا کنیم .
کارگردان نمایش " شیوه صحیح استفاده از دستگاه " گفت: اینکه نمایش ما یک پرفورمنس است یا یک آئین، پرسشی است که من برای آن پاسخی ندارم، زیرا معتقدم هنرمند نباید بگوید که اثر من چه شیوه ای دارد، اما باید بگویم این نمایش به سمت پرفورمنس می رود، چون احساسات شخصی و تجربه همه ماست. ما چیزی را در زندگی روزمره تجربه می کنیم و در کار به عنوان پرفورمنس ارائه می دهیم. از سوی دیگر وقتی به تماشاگر این اختیار داده می شود که در یک اثر فرهنگی حضور داشته باشد، می توان گفت وارد پرفورمنس شده و حق دارد حرکاتی را انجام دهد که البته در کار ما بسیار محدود است .
وی تصریح کرد: تمام این عوامل کار را به سمتی می برد که بگوییم تماشاگر می تواند خود را بازیگر بداند، بازی کند و موسیقی و نور را انتخاب کند. البته باید به این نکته هم اشاره کنم که ایده اولیه اجرای نمایش برای تالار سایه درنظر گرفته شده بود که متاسفانه به دلیل گران بودن تجهیزات مورد نظر مجبور شدیم طراحی کار را برای سالن انتظار تالار اصلی آماده کنیم .
علیرضا کی منش بازیگر نمایش هم در این نشست گفت: حسی که در مواجهه با تک تک تماشاگران دارم همواره یک حس جدید است. من از همه تماشاگران انرژی می گیرم و نسبت به واکنش آن ها بازی می کنم. در واقع تماشاگر در این نمایش به نوعی همبازی من است. مشارکتی که تماشاگر با من در نمایش دارد مشارکت غیر مستقیمی است که بعد از اجرا متوجه آن می شود.