گزارشی از نشست رسانه ای نمایش ”کلمه، سکوت، کلمه”
من و طهماسبی از جمله اولین کسانی بودیم که به تئاتر خصوصی پرداختیم. من معتقدم که تئاتر مخاطب خاص دارد، اما حتی اگر یک نفر هم مخاطب اثر باشد باید از آن رضایت داشته باشد.

نشست رسانه ای نمایش "کلمه، سکوت، کلمه" صبح امروز، ۱۳ شهریورماه، با حضور مائده طهماسبی کارگردان اثر، فرهاد آئیش دراماتورژ و بازیگر، سهیل پیغمبری آهنگساز، سینا رازانی و امیر حسین رستمی بازیگران این نمایش در سالن کنفرانس خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، در ابتدای این نشست آئیش درباره چگونگی مراحل تولید و دراماتورژی این اثر گفت: من و طهماسبی در آغاز با دیوید آیوز و آثار وی آشنایی چندانی نداشتیم، اما با روی صحنه رفتن آثار نمایشی متعدد در کشورهای مختلف منتقدان آمریکایی نزدیک بودن نوع سلیقه و آثار ما را با نمایش های آیوز مطرح کردند.
وی ادامه داد: پس از مطالعه مجموعه ای از نمایشنامه های دیوید آیوز، مائده طهماسبی تعدادی از متون این نویسنده را ترجمه کرد، اما بعضی از نمایشنامه ها به دلیل بازی با زبان امکان ترجمه ندارند و باید مورد اقتباس قرار گیرند.
آئیش تاکید کرد: با توجه به اینکه در این متون موسیقی و هارمونی کلمات بسیار اهمیت دارد، در نهایت سه نمایشنامه انتخاب شد که متاسفانه اجرای آن با اجرای دیگر آثار طهماسبی به تعویق افتاد.
بازیگر نمایش "کلمه، سکوت، کلمه" اظهار کرد: متن نمایش پس از بررسی راه حل های مختلف برای اجرای همزمان سه نمایشنامه در یک اجرا نوشته شد.
وی در ادامه با اشاره به موضوع آثار نمایشی که پیش از این به صحنه برده است ( گزارش به آکادمی) و موضوع سه نمایشنامه آیوز بیان کرد: طی دهه های اخیر نظریه پردازان غربی سوال هایی درباره اینکه آیا زبان توانسته پاسخگوی نیازهای انسان باشد و آیا در رابطه با برقراری ارتباط به نفع انسان بوده یا نه مطرح کرده اند که در نتیجه آن آثار نمایشی این کشورها به سوی کم رنگ تر شدن دیالوگ ها پیش رفته اند که در نمایش گزارش به آکادمی نیز به چنین مبحثی اشاره شده است.
آئیش یادآور شد: دیوید آیوز بین تئاتر کلامی و پرفورمنس هایی که در سالن های روشنفکری غرب انجام می شود یک زنجیر اتصالی برقرار کرده است. همچنین به مسخره گرفتن زبان و بازی با زمان از جمله ویژگی هایی است که درآثار وی شاهدیم. در واقع آیوز با بازی با زمان و زبان یک نوع طنزکمدی را در آثارش خلق می کند که این ویژگی باعث شد ما برای تولید این اثر مصمم تر باشیم.
بازیگر و دراماتورژ نمایش "کلمه، سکوت، کلمه" یادآور شد: با وجود اینکه کار روی آثاری که خود نگارش آن را بر عهده دارم بیشتر برایم لذت بخش است ولی بازی و همکاری در این اثر را قبول کردم و احساس می کنم که این اثر متعلق به من است.
در ادامه این نشست مائده طهماسبی در پاسخ به سوال خبرنگاران مبنی بر علت فاصله زمانی که میان تولید آثار نمایشی اش به وجود آمده است بیان کرد" میان اجرای نمایش "خانواده تت" و نمایش "کلمه، سکوت، کلمه" فاصله زمانی ایجاد شد تا اینکه مجید سرسنگی حمایت خود را از اجرای این نمایش در تماشاخانه ایرانشهر اعلام کرد. در آغاز قصد داشتم این نمایش را در تئاترشهر به صحنه ببرم ولی به دلایل مختلف چون مشغله های شخصی و تغییر مدیریت، اجرای این اثر به تعویق افتاد.
طهماسبی در مورد بازبینی این نمایش بیان کرد: طی دو هفته پیش از اجرا از هیئت بازبین دعوت کردم تا به بررسی و ارزیابی این نمایش بپردازند که در نهایت به صحبت درباره برخی از مسائل کیفی انجامید.
وی درباره تصمیم و عملی شدن اجرای این اثر در تماشاخانه ایرانشهر و مجموعه تئاترشهر بیان کرد: از آنجا که کار تئاتر را از آمریکا آغاز کردیم همیشه تهیه کنندگی آثار را خود بر عهده داشتیم، بنابراین طی اواخر سال 1370، که برای اجرای نمایش به ایران آمدیم، به دلیل کمبود سالن های نمایشی و عدم آشنایی کافی نمی دانستیم مراحل اداری و بستن قرارداد را چطور باید پشت سر بگذاریم، بدین ترتیب کار را بیشتر به شکل خصوصی شروع می کردیم و گاه پس از آغاز مراحل تولید از سوی مرکز هنرهای نمایشی قراردادی بسته می شد.
کارگردان نمایش "کلمه، سکوت، کلمه" گفت: برای تولید این اثر نیاز به گروهی داشتیم که ویژگی هایی چون امیدواری، عشق و انسجام داشته باشند، تا انرژی در گروه جریان پیدا کند و تماشاگر را به سالن نمایش بکشاند.
وی درباره چگونگی انتخاب بازیگران اظهار کرد: به عقیده من گروه اهمیت زیادی در اجرای یک نمایش دارد. این موضوع که نقش به افراد دارای چهره واگذار شود موضوع همیشگی است.
طهماسبی افزود: در زمانی که از بازیگران چهره استفاده کردم برخی ها شکل تدافعی به این موضوع نشان دادند، اما وقتی نمایش به صحنه رفت و توانست توجه افراد را جلب کند این مسائل برطرف شد.
وی خاطرنشان کرد: من عقیده دارم اگر بازیگری بتواند نقش خود را به درستی ایفا کند کارگردان نمایش در کار خود موفق بوده است و اگر نتواند از عهده نقش خود برآید این کارگردان است که دچار اشتباه شده است.
وی تاکید کرد: به دلیل اینکه تئاتر خصوصی نیاز به تماشاگر بیشتری دارد باید در زمان انتخاب بازیگر به این توجه داشته باشیم که کدام یک از بازیگران تمایل به بازی در تئاتر دارند و چه کسی برای نقش خود بیشترین تلاش را می کند.
طهماسبی در ادامه تاکید کرد: گاه حضور بازیگران چهره نیز در جلوگیری از شکست یک اثر تاثیر چندانی ندارد و آثار نمایشی که با وجود افراد شناس با عدم موفقیت رو به رو شدند کم نیستند.
وی درباره متونی که برای تولید این اثر از دیوید آیوز مطالعه کرده است تصریح کرد: سال ها پیش 14 نمایشنامه کوتاه از آیوز در قالب یک کتاب به چاپ رسیده بود، اما فهم خیلی از نمایشنامه ها با مطالعه برایم میسر نشد، زیرا در جمله بندی های آیوز ترکیب کلمات انگلیسی نقشی مهمی ایفا می کرد.
طهماسبی تاکید کرد: او در یکی ازنمایشنامه هایش، که برای نمایش "کلمه، سکوت، کلمه" هم انتخاب شد، داستانی از یک روایت تاریخی از لئون تولستوی می سازد و زمان را به جلو و یا عقب می کشاند که این موضوع به لحاظ بصری و داستانی می تواند با تماشاگر ارتباط برقرار کند و من نیز از شناختی که از لئون تولستوی داشتم استفاده کردم تا این قصه را به تماشاگر منتقل کنم.
[:sotitr1:]کارگردان نمایش "کلمه، سکوت، کلمه" بیان کرد: سه نمایشنامه از آیوز که در فضاهای مختلف قرار داشتند با کمک فرهاد آئیش در پیدا کردن خط های ظریف ارتباطی به هم ربط داده شد و به صورت اقتباسی درآمد.
طهماسبی در ادامه با اشاره به چاپ این نمایشنامه ها افزود: تمایل داشتم پیش از اجرا این متون به چاپ می رسید که به دلیل نیاز به ویرایش این امکان فراهم نشد، ولی پس از ویرایش منتشر خواهد شد.
سپس آئیش درباره تولید آثار نمایشی به شکل خصوصی نیز اظهار کرد: من و طهماسبی از جمله اولین کسانی بودیم که به تئاتر خصوصی پرداختیم. من معتقدم که تئاتر مخاطب خاص دارد، اما حتی اگر یک نفر هم مخاطب اثر باشد باید از آن رضایت داشته باشد.
وی تاکید کرد: زمانی که شما نگران راضی کردن تماشاگر باشید اتفاقات مهمی در کار رخ می دهد، اما نسبت به اجراهایی که در سال های گذشته در تئاترشهر داشتیم بازیگران نمایش نسبت به تعرفه تعیین شده دستمزد کمتری دریافت می کنند.
آئیش تاکید کرد: در تئاتر خصوصی از یک سو باید سالن را خود اجاره کنیم و از سوی دیگر گرچه درگیر شدن هنرمند با گیشه خوب است، نکته قابل توجه عملی شدن این موضوع است که گروه نمایشی دچار ضرر و زیان نشود.
وی تشریح کرد: با افزایش 100 صندلی با هزینه شخصی در سالن استاد سمندریان، حتی اگر به جای 30 شب این نمایش 40 شب نیز اجرا شود باز هم گروه حدود 40 میلیون تومان دچار ضرر و زیان می شود.
آئیش اظهار کرد: قادر آشنا، مدیر کل هنرهای نمایشی، کمک و حمایت خود را از اجرای این اثر اعلام کرده است. همچنین شهرداری منطقه 6 و مدیریت فرهنگی شهرداری تهران نیز خبر از حمایت این اثر داده بودند که امیدوارم هر چه زودتر به مرحله اجرا درآید.
در ادامه این نشست مائده طهماسبی در مورد اینکه این اثر می تواند پاسخگوی مخاطب امروز باشد بیان کرد: باید تئاترهای معاصر جهان در کنار نمایشنامه های ایرانی به هنرمندان تئاتر معرفی شود. آثار کلاسیک و اقتباسی بسیار مهم اند و نباید برای اجرای آثار محدودیت قائل شویم.
سپس سهیل پیغمبری، که اجرای موسیقی این اثر را نیز بر عهده دارد، با اشاره به چگونگی آشنایی و همکاری اش با فرهاد آئیش تصریح کرد: شاید در موسیقی نمایش "کلمه، سکوت، کلمه" از آنچه انتظار داریم فاصله گرفته ایم، زیرا این اثر پر دیالوگ است و زمان موسیقی کمی را می طلبد.
وی افزود: در موسیقی این نمایشی از ملودی هایی که مخاطب قبلا شنیده استفاده شده است. با فضای طولانی و دیالوگ های بلند مدت، موسیقی نمایش ذهن تماشاگر را برای ادامه نمایش آماده می کند که حداقل کارکرد موسیقی این اثر است.
سپس سینا رازانی، بازیگر نمایش، در مورد شرایط اقتصادی در جریان تئاتر و حوزه بازیگری اظهار کرد: به عنوان بازیگر تئاتر در صورت فشار مالی بیش از توانم مجبور به دوری از حوزه نمایش می شوم که در نهایت به تغییر رویکرد هنری نیز می انجامد.
امیرحسین رستمی، که به عنوان یکی دیگر از بازیگران نمایش حضور داشت، نیز اظهار کرد: از آنجا که در بازی آثار تصویری نقطه اوج مشخص شده است، نسبت به تئاتر جذابیت کمتری دارد.
وی افزود: در تئاتر بازیگران با مخاطب رو به رو می شوند و فرصتی برای اشتباه وجود ندارد و این موضوع هیجان بیشتری به دنبال دارد. بازیگران تئاتر به دلیل همین هیجان و کار سخت تر تجربه بیشتری به دست می آورند و من معتقدم که هر یک از بازیگران تصویری باید بازی در حداقل یک یا دو اثر نمایشی در سال را تجربه کنند.
سپس در این نشست، خبرنگاران درباره باز تولید آثار نمایشی سوالاتی را مطرح کردند که در پاسخ آئیش، تشریح کرد: قرار است از اواسط مهرماه سال جاری نمایش "هفت شب با مهمان ناخوانده" را که 18 سال گذشته به صحنه برده ام به اجرا درآورم.
وی همچنین در پایان افزود: به عقیده من زمانی که یک نمایش برای اولین بار تولید می شود اتفاق و تحولی در فرد شکل می گیرد که یک چالش است، ولی اجراهای مجدد یا باز تولید آثار در واقع گوشه چشمی به مسائل فرهنگی است که لزوما احساسات کارگردان را تحریک نمی کند و به همین دلیل باعث شده که تاکنون آثار نمایشی را مجددا به روی صحنه نبرم.
گفتنی است، نمایش "کلمه، سکوت، کلمه" ساعت 20 در سالن استاد سمندریان خانه هنرمندان ایران به صحنه می رود.