اکبر عبدی در مراسم بزرگداشت”سعدی افشار”:
برگزاری بزرگداشتی با این محدودیت برای هنرمندی مثل سعدی افشار که تنها بازمانده تئاتر سنتی ماست چندان مناسب نیست چرا که سعدی افشار نه به گفته من بلکه به اعتقاد متخصصان و کارگردانان بزرگ دنیا، هنرمندی خاص و بی‌نظیر است و شاید بسیاری اطلاع نداشته باشند که سعدی افشار حتی سواد خواندن و نوشتن نیز ندارد اما چهار ساعت نمایش اجرا می‌کند و در حقیقت بازی نمی‌کند بلکه چهار ساعت زندگی می‌کند تا جایی که من تا ۱۳، ۱۴ سالگی فکر می‌کردم که رنگ او واقعاً سیاه است
پیمان شیخی: بزرگداشت سعدی افشار هنرمند پیشکسوت تئاتر تخت حوضی کشورمان، روز گذشته در تالار بتهوون خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، این بزرگداشت که از ماه‌ها قبل توسط خانه هنرمندان و خانه تئاتر تدارک دیده شده بود، سرانجام روز گذشته با حضور سعدی افشار و تعدادی از هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر تئاتر و بدون حضور جمع زیادی از مدعیان عرصه تئاتر سنتی دهه حاضر کشورمان برگزار شد.
مراسم ساعت 15/17 با قرائت آیاتی از قرآن مجید آغاز شد و پس از آن هنرمندی با شمایل یک سیاه‌باز با نوای کمانچه و تنبک، دو سازی که همواره این گونه نمایشی را همراهی کرده‌اند، روی صحنه آمد و با همراهی خسرو احمدی که از پشت صحنه با او صحبت می‌کرد، با اجرای قطعه نمایش تخت حوضی، دکتر محمود عزیزی را برای حضور روی سن دعوت کرد.
دکتر محمود عزیزی که پیش از این نمایش”سعدی هملت می‌شود” را با هنرمندی سعدی افشار روی صحنه برده بود ضمن عرض ادب و احترام به تنها باز مانده تئاتر سنتی با اشاره به نحوه دیدار و آشنایی خود با این هنرمند پیشکسوت که از طریق پیتر بروک بوده گفت:«شاید با تحقیق و پژوهش بیشتر، آرام آرام متوجه شویم که یک تن از زنگبار نمی‌تواند به فرهنگ دیگری وارد شده و آن گونه که مبارک در تئاتر ما قهرمان است، موفق شود. اما نکته مهم این است که افرادی چون حسین کسبیان را فراموش نکنیم و تمام تلاش خود را برای ماندگاری این هنر به کار گیریم. پس از صحبت‌های دکتر عزیزی فیلم کوتاهی که توسط حسن هدایت و با حضور سعدی افشار در سال 1375 آماده شده بود اکران شد که گوشه‌هایی از زندگی هنری افشار توسط خود وی بازگو شد. با اکران این فیلم سعدی افشار و یکی از هنرمندان قدیمی تئاتر تخت حوضی اقدام به اجرای نمایش کردند که با استقبال چشمگیر حاضران مواجه شد و با به پایان رسیدن آن، استاد سعدی افشار بنا به خواست هنرمند سیاه‌بازی که در حقیقت مجری بزرگداشتش بود، به گوشه‌هایی از خاطرات جشن هنر شیراز اشاره کرد که بیژن مفید و پیتر بروک تماشاگر نمایش او بوده‌اند. همچنین وی به نمایش”روندی” که در نمایش تخت حوضی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است اشاره کرد. در این گونه نمایشی، نمایشگران شهر به شهر و ده به ده سفر می‌کردند و به اجرای نمایش در قهوه‌خانه‌ها و اماکن عمومی می‌پرداختند.»
در ادامه مراسم علی نصیریان با دعوت مجری مراسم روی سن دعوت شد و ضمن ابراز خوشحالی از حضور در بزرگداشت سعدی افشار گفت:«باعث خوشحالی و افتخار من است که برای دومین بار طی زندگی هنری‌ام در بزرگداشت بازیگران خودجوش، کم ادعا و زحمت‌کش نمایش‌های عامیانه و شاد کشورمان شرکت می‌کنم و باعث افتخار من است که در بزرگداشت سعدی افشار که تنها بازمانده از نسل درجه اول این حرفه همچون مهدی مصری، ذبیح‌الله ماهری، سیدحسین یوسفی و ... است حضور می‌یابم. بار اول سال 1350 بود که ماموریت داشتم ذبیح‌الله ماهری، سعدی افشار و مهدی مصری را برای تجلیل به جشن هنر شیراز ببرم و این در حالی بود که ذبیح‌الله ماهری و مهدی مصری در سن کهولت بودند. نکته قابل توجه این جاست که هر کدام از این هنرمندان سیاه باز، شگردهای خاص خود را برای اجرا داشتند و حرکات و نوع اجرای هر کدام مختص به خودشان بود چرا که بازی آن‌ها به صورت ذاتی و خودجوش بوده و از هیچ گونه درس و مدرسه‌ای برخوردار نبوده‌اند، اما همواره در مورد این گونه نمایش بی‌عنایتی شده که شاید به دلیل اجرای آن در تئاتر روشنفکرانه بوده است. شاید معرفی و شناخت این نوع تئاتر به دلیل این بود که پیتر بروک در جشن هنر شیراز با این گونه نمایش کشورمان آشنا شد و متوجه شد که اگر تعزیه یک روایت است، نمایش تخت حوضی نیز تقلید و فی‌الواقع ادا درآوردن است که نمایش بسیار مهمی نیز محسوب می‌شود و اجرای آن کار ساده‌ای نیست چرا که خیلی چیزها در تئاتر ربطی به گذراندن دوره‌های آکادمیک و تعلیم دیدن ندارد و در ذات هنرمند است هر چند که دانشگاه بینش و تفکر می‌دهد. البته در تئاتر تخت حوضی نقش‌های دیگری چون”شلی” یا”زن پوش” نیز اهمیت زیادی دارند اما محوریت این نمایش سیاه‌باز است که بدیهه‌سرایی، جوهر و مایه آن است. سرانجام این نمایش‌ها از روی حوض به تئاتر شاهین، تئاتر ایران و ... راه یافت و هنرمندان آن استعدادهای درخشانی بودند که بدون هیچ کمک و پشتوانه‌ای، مردم را جذب و کسب درآمد می‌کردند اما متاسفانه مورد بی‌عنایتی و بی‌توجهی ما قرار گرفتند.»
نصیریان در ادامه اظهار کرد:«امیدوارم جشنواره آیینی سنتی برگزار شود و سعدی افشار بتواند اثری اجرا کند که از او به یادگار بماند. در اینجا جا دارد که بگویم من دست و روی سعدی افشار را می‌بوسم چرا که چندین دهه بدون توقع روی صحنه تئاتر بازی کرده و مردم به او علاقه داشته‌اند و در حقیقت یکی از ارزش‌های تئاتر کشور ما محسوب می‌شود و وظیفه فرد فرد هنرمندان عرصه تئاتر است که این تئاتر را زنده نگه دارند و در کنار نمایش‌های امروزی‌مان آن را حفظ کنند ما نباید اجازه دهیم این هنر و هنرمندان آن در تاریکی باقی بمانند.»
علی نصیریان در پایان گفت:«پیشنهاد می‌کنم که تئاتر سنگلج به تئاتر تخت حوضی و یا نمایش‌های نزدیک به این گونه کارها اختصاص پیدا کند و همان گونه که از سال 1344 به عنوان جایگاه اجرای تئاتر ایرانی معرفی شده میزبان این گونه نمایش‌ها باشد. پس از صحبت‌های نصیریان توسط دو تن از هنرمندان نمایش تخت حوضی و تئاتر عروسکی تئاتر عروسکی اجرا شد.»
نواختن کمانچه و تنبک برنامه بعدی بود که به حاضران ارائه شد. در پایان مراسم تجلیل از سعدی افشار با اهدای نشان تقدیر خانه تئاتر و اثری از یاسمین سینایی هنرمند هنرهای تجسمی توسط علی نصیریان برگزار شد و قول اهدای یک فقره چک که مبلغ آن ذکر نشد نیز به آخرین بازمانده تئاتر تخت حوضی داده شد که روز بعد از برگزاری مراسم بزرگداشت توسط خانه تئاتر به وی تحویل داده شود.
در حاشیه مراسم بزرگداشت سعدی افشار، اکبر عبدی بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با سایت ایران تئاتر، گفت:«این که از استاد سعدی افشار یادی شده و مراسم بزرگداشت برای وی برگزار شود امری بسیار پسندیده است اما این مراسم بسیار حقیر برگزار شد و در شأن او نبود.»
وی افزود:«برگزاری این مراسم به عهده چند تن از هنرمندان جوان عرصه تئاتر بود و باید بزرگان تئاتر ما از این جوانان درس بگیرند چرا که کاری که باید بزرگان تئاتر در اشل بزرگتر و اساسی‌تر انجام می‌دادند این‌ها به عهده گرفتند که جای تشکر نیز دارد.»
عبدی در ادامه افزود:«برگزاری بزرگداشتی با این محدودیت برای هنرمندی مثل سعدی افشار که تنها بازمانده تئاتر سنتی ماست چندان مناسب نیست چرا که سعدی افشار نه به گفته من بلکه به اعتقاد متخصصان و کارگردانان بزرگ دنیا، هنرمندی خاص و بی‌نظیر است و شاید بسیاری اطلاع نداشته باشند که سعدی افشار حتی سواد خواندن و نوشتن نیز ندارد اما چهار ساعت نمایش اجرا می‌کند و در حقیقت بازی نمی‌کند بلکه چهار ساعت زندگی می‌کند تا جایی که من تا 13، 14 سالگی فکر می‌کردم که رنگ او واقعاً سیاه است.»
وی اظهار کرد:«دوست داشتم در این بزرگداشت در مورد سعدی افشار صحبت می‌کردم. اما امکان پذیر نشد چرا که سعدی افشار فردی است که نمونه‌ای ندارد. اما متاسفانه در کشور ما چه قبل از انقلاب و چه پس از انقلاب کمدی جدی گرفته نشده است. باعث تاسف است هنرمندی چون سعدی افشار که حتی در خارج از کشور نیز برای او احترام خاصی قائل هستند، از وضعیت مناسب مالی برخوردار نیست. اما جا دارد از هنرمندان تئاتری تشکر کنیم که در دوره جدید توجه ویژه‌ای به پیشکسوتان دارند و خدماتی برای هنرمندان در نظر گرفته‌اند در حالی که مسئولان باید نظر ویژه‌ای به این گونه هنرمندان داشته باشند.»
عبدی پیشنهاد کرد:«برای بهبود وضعیت تئاتر سنتی و از دست نرفتن آن باید یکی از سالن‌های تئاتر را به این گونه نمایشی اختصاص دهند تا اگر کسی قصد دارد با این نمایش آشنا شود به آن جا مراجعه کند.»