گزارشی از تمرین نمایش«مدهآ» کاری از گلچهره سجادیه
نیلوفر رستمی : میگویند زیاد میانهاش با خبرنگاران و گفتوگو خوب نیست باز هم شنیده میشود، چند نفر از خبرنگاران را به داخل اتاق تمرینش راه نداده است. با این اطلاعات به دیدن تمرین نمایشش میروم. اتاق۲۱ اداره تئاتر. او ...
نیلوفر رستمی : میگویند زیاد میانهاش با خبرنگاران و گفتوگو خوب نیست باز هم شنیده میشود، چند نفر از خبرنگاران را به داخل اتاق تمرینش راه نداده است. با این اطلاعات به دیدن تمرین نمایشش میروم. اتاق21 اداره تئاتر. او گلچهره سجادیه است که بعد از چند سال به سراغ کارگردانی تئاتر آمده است. دستیارش میپرسد که از کجا آمدهام و برای چه کاری؟ بعد با اکراه در را باز میکند تا داخل شوم. وسط بازی رسیدهام. کارگردان خود در نقش مدهآ بازی میکند. وسط سالن ایستاده و دیالوگهایش را بیان میکند. کمی بعد سعید ساحلی و مسعود سخایی از دو سوی سالن جلو میآیند و پشت سر مدهآ قرار میگیرند. انتهای سالن نیز نوازنده با کنترباس ایستاده هر از چندگاهی در فواصل میان دیالوگها سازش را به صدا در میآورد. خسرو خورشیدی به عنوان طراح هنری در تمرینهای این نمایش حضور دارد. بعد از پایان تمرین دستیار کارگردان، آهو آل آقا میگوید که اگر میخواهم چیزی از نمایش بپرسم، خودش جوا ب میدهد چرا که گلچهره سجادیه از گفتوگو کردن خوشش نمیآید و گفتن همه اطلاعات را به او واگذار کرده است. من هم تاکید میکنم که در گزارشم قید میکنم که تمام حرفها به نقل از دستیارش است.
من حرفی ندارم
گلچهره سجادیه بازیگر قدیمی تئاتر و سینما برای نخستین بار در سال 1376 نمایشی با عنوان«بازگشتی نیست» نوشته«اریک برادول» را کارگردانی کرد و حالا بعد از گذشت چند سال در حال تجربه دومین کارگردانیاش است. این بار او نمایشنامه«مدهآ» را انتخاب کرده است. البته نه همان«مدهآ» اثر «اوریپید» بلکه متنی جدید از «مدهآ» که اثر یک نویسنده ایتالیایی به نام«آئورلیوپس» است که اتفاقاً نویسنده جدید و نامدار سالهای اخیر دنیا است. «مدهآ» یک نمایشنامه پست مدرن و کوتاهی است که سجادیه در سفرش به ایتالیا با آثار «آئورلیوپس» آشنا شده و از میان نوشتههای او متن«مدهآ» را برای ترجمه و کار در ایران مناسب دیده است و ترجمه متن را هم به رضا قیصریه واگذار کرده است. سجادیه سرانجام راضی به صحبت میشود اما صحبتی در حد چند کلمه. او میگوید:«حرف زدن درباره اجرایم را دوست ندارم اگر تماشاگران اجرایم را دوست نداشته باشند آن موقع حرف زدن من هم بیفایده است. بهتر است تا اجرا صبر کنیم.»
وی در توضیح متن و نویسنده کاغذی را نشان میدهد که روی آن نوشته شده است:« این نویسنده سعی دارد با مرور آثار شناخته شده کلاسیک و کنکاش روانکاوانه آنها به مفاهیم نوینتری که در پس قالب ظاهری این آثار پنهانند، برسند و نگرش جدیدی را از شخصیت پرسوناژها در فضا و مکان ارائه دهد. این بار«مدهآ» در مرکز این کنکاش است. اما «مدهآ»ی «آئورلیوپس» نه آن زنی است که بر او مهر خونخواری و جادوگری حک شده بلکه فردی است آگاه بر علوم زمانه خویش چون پزشکی.»
آهو آلآقا درباره شیوه اجرایی این نمایش میگوید:« از آنجا که متن پست مدرن است بنابراین یک شیوه اجرای جدید میطلبد ما در این اجرا بیشتر به انرژی صوت و نور توجه کردیم.»
این نمایش دارای سه شخصیت است به نامهای«مدهآ» «اورفه» و«جاسونه» که گلچهره سجادیه، مسعود سخایی و سعید ساحلی بازیگران نقشها هستند. نمایش هم دارای یک موسیقی زنده از نوع آبستره است که آن را کیوان میرهادی با استفاده از سازهایی مانند کنترباس و دف طراحی کرده است. همچنین این اجرا تقریباٌ 30 الی45 دقیقه طول میکشد.
بازگشت پس از یک دهه
سعید ساحلی از بازیگران قدیمی تئاتر است که یک دهه به ناچار از صحنه دور مانده است، آخرین بازی وی در نمایش«تولد» کاری از رکنالدین خسروی بوده است. او نزدیک به 40 سال پیش فعالیتش را به عنوان بازیگر در عرصه تئاتر شروع کرده اما به دلیل مشکلات مادی که همیشه گریبانگیر تئاتر ما بوده است بعد از اجرای تولد به مدت10 سال خود را با کارهای دیگری مشغول کرد.
ساحلی درباره اینکه چطور بعد از این همه مدت بازیگری در نمایش«مدهآ» را پذیرفته است، میگوید: «بعد از سالها که خودم را با کارهای دیگر مشغول کرده بودم برای تدریس به دانشگاه اراک و تنکابن دعوت شدم اما به دلیل مسائلی از تدریس هم منصرف شدم. امسال نمایشنامهای را با عنوان«مرگ یزگرد» نوشته بهرام بیضایی با تاییدیه خودشان به جشنواره ارائه دادم که رد شد. بعد از آن گلچهره به من پیشنهاد کار داد که با توجه به شناخت 27 ساله از او سریع قبول کردم.»
ساحلی همچنین درباره وضعیت بازیگری در ایران میگوید:« بازی به صورتی که در ایران معمول است بیشتر ادا است تا بازی. 80 درصد بازیگران ما ادا درمیآورند و فاقد صدا، فن بیان و بدن نمایشی هستند و هنوز بیشتر بازی قوی را در بازی بازیگران قدیم میبینیم.»
وی همچنین در خصوص وضعیت تمرین نمایش«مدهآ» و بازی خود میگوید:« من بسیار راضیام چون دوستانی که به تماشای تمرین میآیند از بازیم احساس رضایت میکنند اگر چه من ده ساله روی صحنه نبودهام اما هیچ وقت خود را از بازی دیدن و تمرین کردن دور نگه نداشتم.»