پانزده خواسته تئاتری ها در متن کامل قطعنامه پایانی کنگره بزرگ تئاتر کشور
اعتبار و ارتقاء سطح مالی و جایگاه سازمانی تشکیلات تئاتر بر اساس سند توسعه ملی تئاتر به منظور تمرکز بودجه دولتی و حذف موازی کاری‌ها
متن کامل قطعنامه پایانی کنگره بزرگ تئاتر کشور
با نهایت تاسف مقارن با برگزاری کنگره بزرگ تئاتر کشور خبر سقوط هواپیما که منجر به از دست رفتن تعدادی از هموطنان عزیز گردید دل‌های خانواده تئاتر کشور را جریحه‌دار کرد. خصوصاً آن که جمعی از اصحاب خبر و رسانه نیز در شمار جان باختگان این حادثه هولناک بودند. بدین وسیله مراتب تاثر و تالم خود را از این حادثه جانگداز اعلام داشته، برای درگذشتگان علّو درجات و برای بازماندگان صبر و شکیبایی از خداوند متعال مسئلت داریم.
تئاتر مردمی‌ترین هنر اندیشه مداری است که عمری به قدمت عمر انسان دارد. جوشش و کوششی برای زیستن بهتر و معنا بخشیدن به زندگی. تئاتر جامع همه هنرها و محملی برای بروز توأمان اندیشه و احساس است. گوهره هنر تئاتر حقیقت و معنویت و زیبایی است و خصلت همیشگی آن کشف مداوم حقیقت عالم و کائنات ومعرفت انسانی است. تئاتری که از معنا عاری باشد و تئاتری که به تعالی نیاندیشد و در پی چنین مکاشفه‌ای نباشد در اولین وظیفه خود ناتوان مانده است. به عبارتی تئاتر به مسجدی می‌ماند که از هر ستون آن همیشه ندائی به گوش می‌رسد و همه این صداها برای رسیدن به یک حقیقت برتر است.
بی‌گمان توجه به حکمت غنی و فرهنگ اسلامی و ایرانی این توقع را در ما زنده نگاه می‌دارد که این هنر شریف چنان منزلتی باید که می‌باید....
به گفته ویلیام شکسپیر: آن چه به نیکی پایان می‌پذیرد، نیک خواهد بود و حکمت(حسن عاقبت و نیک فرجامی) از جمله مفاهیمی است که بیش از پیش و به طور همواره در فرایض و باورها و نگره‌های دینی و آئینی ما بدان اشارت‌های بسیاری رفته است. یاران همدل، کنگره بزرگ تئاتر کشور سرانجام با سعی و مساعی بسیاری از هنرمندان سخت‌کوش و متعهد و حضور صمیمانه متولیان و متصدیان این عرصه پس از دو روز هم‌اندیشی و تعاطی آراء و افکار بروز و با صدور قطعنامه‌ای به کار خود پایان داد. پایانی که خود آغاز راه است. همچون هنر تئاتر که هر پایانی به منزله شروعی دوباره است...
ما طی این جلسات به تعمق دریافتیم که در کجا ایستاده و در چه منزلتی قرار داریم؟ آسیب‌ها، قوت‌ها و ضعف‌ها را از نظر گذراندیم. به ره یافت‌ها و راه‌کارهای تازه‌ای نائل آمدیم، اولویت‌ها را بر خود مسجل‌تر و روشن‌تر ساختیم و در پیمانی سترگ و وفاقی صمیمی همراه شدیم و با عزمی جزم به این نکته اتفاق نظر یافتیم که تئاتر ما در وهله اول می‌باید مبیّن هویت و شناسنامه فرهنگی و گویای شأنیت ما باشد، شأنیت انسانی که خود خلیف خاک است. منزلتی که در خور سابقه غنی فرهنگ معنوی و مذهبی ما را در یک سو و احساس‌ها و تجارب نیاکان و باورهای اعتقادی، حماسی، ملی و بومی را از دیگر سو منظر نظر داشته باشد. تفکر جاری و ساری بر این میهن کهنسال از دیرباز بن‌مایه و ساختاری مذهبی و آئینی و توحیدی داشته است چندان که فرهنگ مداران عارف و فرهیخته هنوز آوایشان درگوش جان می‌پیچد و در این گنبد دوار مانده است که: از دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست.
ملتی که هنرمندانش همواره در شب‌های تاریک جان را به انوار خدائی روشن نگاه داشته‌اند. اما در این میانه همواره دو گوهر، تماشاگران و مردم در سرلوحه این ارتباط پیوند زنده و هم نفس قرار دارند.
آیا تئاتر ایران توانسته است با مخاطبان و حامیان اصلی خود یعنی تماشاگر ارتباطی عمیق و ماندگار ایجاد نماید و راه‌های تعمیق این آرمان‌ها و همدلی‌ها در چیست؟
چگونه با زبان زنده و والای هنر می‌توان مفاهیم را جاودانگی بخشید؟ کدام زنگار و کدورتی شفافیت این لوح و ضمیر پاک را به پلشتی آلوده می‌سازد و کدام افق روشن چشم‌اندازهای فضیلت و خیر را از زبان تئاتر به جهانیان نوید می‌دهد. با کدام بصیرت و معرفتی می‌توان در این وادی به تنویر دل‌ها و جان‌های شیفته بشری همت گماشت!
همه و همه این پرسش‌های گفته و ناگفته بار دیگر ما را در مکاشفه‌ای زنده و رویاروی و حقیقی با خود و خویشتن خویش و حقیقت اصلی وجود نزدیک‌تر می‌سازد.
این چالش دراماتیکی و ژرف را در ساحت تئاتر و در این بزنگاه زمانی به فال نیک گرفته و به یمن حضور ارزشمند خانواده تئاتر ایران در کنار یکدیگر در مشورت و همدلی جمعی و خردورزی مشترک پیرامون مسائل مبتلا به ضرورت‌ها و بایدها و نبایدها به قواعد و فرامین فوق و زیر تاکید می‌ورزیم و بر این عهد و پیمان پای می‌فشاریم که تئاتر در ایران اسلامی همچنان زنده است و باید مالامال سرشار از عشق و ایمان و تعهد به رسالت خطیر فرهنگی خود ادامه دهد چرا که فطرت و ذاتی دینی و اخلاقی داشته و همواره چراغی برای هدایت و بالندگی مقام و کرامت انسان بوده است.
اما پیش از تاکید و توجه به نکات به دست آمده باید به توجهات و حمایت‌های ویژه متولیان و دولتمردان فرهنگ دولت اشاره کنیم که مقدم این رویداد بزرگ فرهنگی بوده‌اند. پیام ارزنده مقام محترم ریاست محترم جمهوری و توجه ویژه به منزلت و اهمیت هنر تئاتر گامی موثر در جهت پیشبرد این هنر انسانی است و حمایت‌های نوید داده ایشان جای بسی تقدیر دارد.
همچنین رهنمودهای حیات بخش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شور تازه‌ای از ایمان و تعهد و بالندگی را در جان ما شکوفا کرد و ما در نیل به این اهداف دیرین مصمم‌تر ساخت و نیز همیاری نمایندگان محترم مجلس در کمیسیون‌های فرهنگی نویدبخش حمایت‌های تازه و جدی در این زمینه است و بیش از همه باید به تلاش و اهتمام سترگ هنرمندان تئاتر کشور از انجمن‌های نمایش تا سطوح حرفه‌ای اشاره نمود که عشق و فرهیختگی ماحصل این تعامل فرهنگی است و دستیابی به چنین اکسیری متضمن ماندگاری در ادوار و ازمنه مختلف تاریخی بوده است.
هنرمندان شرکت کننده پس از بحث و تبادل نظرهای بسیار در کمیته‌های متشکل پنجگانه مرکب از کمیته انجمن‌های نمایش، روابط بین‌الملل، تئاتر شهرستان‌ها، پژوهش و انشارات و بالاخره نظارت بر نمایش موارد و نقطه نظرات خود را در مفاد جداگانه تنظیم که ماحصل آن در این قطعنامه به مثابه بیانیه پایانی به سمع و نظر حاضران و متولیان و متصدیان فرهنگ و هنر خصوصاً اصحاب و اولیاء نمایش کشور می‌رساند. باشد که با نگاه دقیق و رعایت مفاد مطروحه که برآیند آراء جمعی و تجارب ملموس هنرمندان شرکت کننده است هر چه سریعتر در سیاست‌ها و خط مشی‌های جاری و آتی تئاتر کشور ملحوظ گردند.
1- اعتبار و ارتقاء سطح مالی و جایگاه سازمانی تشکیلات تئاتر بر اساس سند توسعه ملی تئاتر به منظور تمرکز بودجه دولتی و حذف موازی کاری‌ها
2- تخصیص و تایید بودجه متناسب براساس فعالیت‌های انجمن‌های نمایش به منظور تولید آثار نمایشی به شکل مستمر و فعال در سراسر کشور
3- جلب حمایت‌های معنوی و مادی از سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی جهت توسعه و پیشبرد تولیدات نمایشی با حفظ اصول و شئونات فرهنگ هنر تئاتر
4- همچنان که هیچ حرکت فرهنگی بدون پژوهش ره به جایی نمی‌برد. بنابراین ضروری است نسبت به امر مهم پژوهش و تحقیق توجه کافی مبذول داشته و در این مسیر موضوعات مذهبی و سنتی در حوزه هنر نمایش اولویت ویژه‌ای اختصاص یابد.
5- با توجه به لزوم گسترش فرهنگ ایرانی و اسلامی در سایر کشورها، ارتباطات و تعامل بین‌المللی تئاتر مورد تاکید جدی قرار گرفته و در این زمینه پیشنهاد می‌شود اولاً در اعزام گروه‌های تئاتر کشور به سایر مجامع بین‌المللی دقت بیشتری صورت گرفته تا آثار مزبور بتوانند معرف هویت، باورها، ارزش‌های راستین و اصیل ایرانی باشند. ثانیاً امکان اعزام گروه‌های تئاتر شهرستانی که واجد خصوصیات فو‌ق‌الذکرند فراهم آید.
6- پیشنهاد می‌شود جهت رفع موانع و مشکلات موجود همچنین تسهیل‌در امور اساسنامه و آئین‌نامه انجمن نمایش مورد بازنگری و تجدید نظر قرار گیرد.
7- توجه جدی به رفع معضلات حرفه‌ای و معیشتی و تامین بیمه هنرمندان، منتقدان و خبرنگاران تئاتر سراسر کشور به منظور برطرف کردن دغدغه‌ها و آسیب‌های اقتصادی که همواره موجب احتضار فضیلت‌های هنری است.
8- احداث و ایجاد سالن‌های کوچک و بزرگ مناسب نمایش و همچنین احیاء تالارهای متروکه
9- رویکرد جدی به تئاتر کاربردی و مردمی به منظور ایجاد ارتباط هرچه بیشتر با مخاطب و توسعه فرهنگ هنر نمایش در آحاد و سطوح مختلف اجتماعی
10- ایجاد پیوند ارگانیک و سامان یافته میان وزارتخانه‌های آموزش و پرورش فرهنگ و ارشاد اسلامی، علوم تحقیقات و فن‌آوری و وزارت کار و اجتماعی به منظور آموزش پایه‌ای و تخصصی، فرهنگ‌سازی و تخصص حرفه‌ای و ایجاد اشتغال
11- برپایی کارگاههای نمایشی درازمدت در مراکز مختلف استانی با حضور و هدایت نخبگان در ابعاد نظری و عملی که منجر به تولید آثار شایسته نمایش گردد در این زمینه به منظور روز آمد شدن و آشنایی هرچه بیشتر با فنون و دستاوردهای جهانی حضور هنرمندان معتبر خارجی مورد تاکید است.
12- توجه جدی به ایجاد کانون‌ها و تشکل‌های نمایشی و گردهمایی تئاتری در ابعاد تخصصی و حرفه‌ای با تاکید بر کانون‌های نمایش کودک و نوجوان تئاتر دانشجویی و کانون آتیه دانشگاهیان، تئاتر دینی و بومی و اقلیمی
13- به منظور صیانت و پاسداشت منزلت هنر والای نمایش براساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی اداره نظارت بر نمایش موظف است در جهت ارتقاء سطح کیفی آثار و نیز حفظ حریم و حرمت و کرامت والای هنر کوشش نماید.
16 آذر ماه 1384
کنگره بزرگ تئاتر کشور