همایش”ایثار و شهادت در آینه هنرهای نمایشی” صبح امروز در تئاتر شهر آغاز شد
دکتر فرهاد ناظرزاده کرمانی که یکی از سخنرانان این مراسم بود گفت:اولین شاخصه هنر و ادبیات دینی، پرهیز از ناامیدی است، ما در هنر غیر دینی لحظاتی از ناامیدی انسان‌ها را دیده‌ایم یا حداقل رها شدن و دغدغه نرسیدن به مضمونی مثل بکت، یونسکو و ... را دیده‌ایم که رها شدگی وجود دارد، اما ادبیات دینی با مقوله ناامیدی فاصله گرفته است.
همایش”ایثار و شهادت در آینه هنرهای نمایشی” با حضور دکتر فرهاد ناظرزاده کرمانی و احمد جولایی صبح امروز در تالار اصلی مجموعه تئاترشهر برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، پس از تلاوت آیاتی چند از کلام‌الله مجید، اردشیر صالح‌پور، مجری این همایش ضمن خوش‌آمدگویی به پژوهشگران و صاحب‌نظران و حاضران در جلسه و تشکر از همکاری آقایان دهقانی، خامیار، رضایی و میرمبینی از دکتر رضایی مدیرکل امور هنری و نمایشی بنیاد ایثارگران برای ارائه بیانات خود دعوت به عمل آورد.
رضایی، مدیرکل امور هنری و نمایشی بنیاد ایثارگران، گفت:«یکی از فعالیت‌های اداره کل هنرهای نمایشی انجام امور نمایشی در راستای ایثار و شهادت است. اولین تعاملی که ما داشتیم، بحث آموزشی کارشناسان در سراسر کشور بود و برگزاری این همایش در راستای ایثار و شهادت ترتیب داده شده تا هر چه بیشتر بتوانیم از این مفاهیم ارزشی در نمایش استفاده کنیم.»
وی در ادامه افزود:«پس از اعلام فراخوان، 52 مقاله به دبیرخانه ارسال شد که از بین آن‌ها هشت مقاله گزینش شدند تا طی این دو روز از نظرات صاحب‌نظران استفاده کنیم. برنامه بعدی ما مشارکت در جشنواره بین‌المللی فجر است که از طریق فراخوان اعلام شده است. همچنین چاپ کتب از طریق حوزه هنری، برگزاری مسابقه نمایشنامه‌نویسی که تاکنون 57 اثر ارسال شده و مدت پذیرش آن نیز تا پایان آذر ماه ادامه دارد.»
رضایی در پایان از همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره کل هنرهای نمایشی، روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی، سایت ایران تئاتر و شبکه فرهنگ تشکر و قدردانی کرد.
پس از صحبت‌های رضایی، اردشیر صالح‌پور مجری این همایش، ضمن تشکر از وی گفت:«این همایش بستر خوبی برای فعالیت هنرمندان است. چرا که خوشبختانه به لحاظ مالی نیز زمینه خوبی فراهم شده و امیدواریم هنرمندان با خاطری آسوده در این حوزه به فعالیت بپردازند.»
سپس دکتر ناظرزاده کرمانی گفت:«حدود دهه 60 کتابی را نام”نمایشنامه منظوم و مذهبی” نوشتم. در آن زمان مشغول مطالعه ایمانگرایی و بازتاب آن در هنر نمایش بودم، در آن جا متوجه نکته‌ای شدم که اصلاً پیدایش مایه هنر و دین مرز مشخصی ندارد و به نظر می‌رسد که از یک آبشخور مایه می‌گیرند. وقتی به پدیده‌های دینی مراجعه می‌کنیم مشاهده می‌کنیم که از هنر بهره گرفته‌اند. مثلاً قرآن از ادبیات و مکاتبی چون مذهب مانوی که از دیدگاه ما مردود هستند از نقاشی بهره گرفته‌اند. ما در ادبیات عرفانی یهودی می‌خوانیم که مگر”یهوه” نبود که صوت زیبا را در دهان داود قرار داد. از سوی دیگر، هر دوی این‌ها به نمایش ختم می‌شود. بکت می‌گوید هر نمایشنامه خوبی در پایان به یک نقطه و تمنای دینی می‌رسیم و در بطن هر نمایشنامه خوبی که بشر نوشته یک استغاثه دینی نهفته است. من جوابی در هگل یافته‌ام، هگل می‌گوید فرق بین اصحاب دین و اصحاب هنر در این است که هنرمندان دین را تبدیل به هنر می‌کنند و اهل دین هنر را تبدیل به دین و اشاره‌ای به یونان باستان می‌کند که دینشان را هنری کرده‌اند بعد به قرون وسطی اشاره می‌کند که کشیشان هنر را دینی کرده‌اند. حتی در زیارت‌نامه‌ها نیز نوعی بیان ادبی دیده می‌شود و به نظر می‌رسد مولف آن از فنون بلاغت آگاهی داشته است. به طور کلی این مسائل است که تفکیک هنر و دین را سخت می‌کند. ادبیات و هنر دینی اصولاً در هنر تئاتر ظهور خاصی پیدا کرده و نمایشنامه‌های دینی آغاز تا زمان ما نوشته می‌شوند و خواهند شد و همین امر دلیل پیوند محکم بین دین و هنر است.»
ناظرزاده اظهار کرد:«اولین شاخصه هنر و ادبیات دینی، پرهیز از ناامیدی است، ما در هنر غیر دینی لحظاتی از ناامیدی انسان‌ها را دیده‌ایم یا حداقل رها شدن و دغدغه نرسیدن به مضمونی مثل بکت، یونسکو و ... را دیده‌ایم که رها شدگی وجود دارد، اما ادبیات دینی با مقوله ناامیدی فاصله گرفته است. اولین آن‌ها قرار گرفتن یونس در شکم نهنگ است که در آن جا که هیچ امکان امیدی نیست، امیدوار می‌ماند و نجات پیدا می‌کند، این قصه دلیل بر مبارزه با ناامیدی است. ”یهوه” مکرراً یونس را به ماموریت می‌فرستاد به همین دلیل یونس معترض شد که پیغمبر نیز دارای زندگی شخصی است و به دلیل این که از ایثار دور شده بود تنبیه شد.»
ناظرزاده در ادامه گفت:«پیامبر باید ایثار داشته باشد و از ناامیدی دور باشد، دوم این که انسان همواره در حالت آزمون به سر می‌برد، چرا که جهان جای آزمایش است نه آسایش و در داستان ایوب مشاهده می‌شود که ایوب در حالتی به سر می‌برد که باید همه چیز خود را فدای”یهوه” کند که این نیز نمونه‌ای از ایثار است.
سوم این که شاخصه شخصیت‌های ادبیات نمایشی، مواجه همیشگی آن‌ها با شیطان است و شیطان جایی می‌تواند بر ایشان غلبه کند که انسان از ایثار خارج شود. در هنر ادبیات مذهبی مفهوم دیگری وجود دارد و آن این است که انسان همواره در معرض طغیان قرار دارد و در این حالت، بهترین راهش این است که او به ایثار پناه ببرد و نمونه آن داستان گوساله پرستی بنی‌اسرائیل است که حضرت موسی وقتی از کوه تور بازگشت با طغیان مردم مواجه شد.
اصولاً ایثار برای نجات بشر و تعالی انسان است که خواسته‌های خود را به نفع خواسته‌های دیگران فراموش کند. ایثار باید منجر به نجات مردم شود.
گفتنی است این همایش امروز بعدازظهر با حضور دکتر فرشید ابراهیمیان، دکتر مصطفی مختاباد، دکتر فرزان سجودی و صادق عاشورپور ادامه می‌یابد.