گزارشی از بخش ویژه تمرین – اجرا در جشنواره تئاتر فجر

نیلوفر رستمی : امسال برای اولین بار بخشی با عنوان تمرین اجرا به لیست برنامه های جشنواره اضافه شده است . این بخش که هشت نمایش را به خود اختصاص داده است در کارگاه نمایش به مدیریت آتیلا پسیانی برگزار می شود .
نمایش های این بخش عبارتند از : ( در انتظار گودو - همایون غنی زاده ) ( من باید بروم خیلی دیر شده - محمد عاقبتی ) ، ( رویای بسته شده به اسبی که از پا نمی افتد - آقای روند دشت آرای ) ،
( الوتریا – وحید رهبانی ) ، ( شهرهای نامریی – حسن معجونی ) ، ( تلخ مثل عسل – امیر رضا کوهستانی ) . نمایش های این بخش هر کدام مساله ‌ای داشتند تا بالاخره موفق شدند و در بخش
ویژه ای وارد جشنواره شوند . سه نمایش این بخش به کارگردانی محمد عاقبتی ، آروند دشت آرای و آتیلا پسیانی در اعلام نتایج بازبینی جشنواره جزء کارهای مشروط با قول اجرای عمومی در طی سال قرار گرفته بودند . همچنین نمایش « در میان ابرها » که به دلیل آماده نشدن به موقع کار ، کارگردان ، امیررضا کوهستانی از حضور در امر باربینی خودداری کرد با قرار گرفتن در این بخش کارگردان شانس اجرای بخش هایی از نمایش را برای تماشاگران پیدا کرد . از این کارگردان یک نمایش دیگر با عنوان تجربه های اخیر نیز در همین کارگاه نمایش اجرا می شود . که سال گذشته در تالار نو تئاتر شهر مدتی به روی صحنه رفت.
از دیگر نمایش های این گروه « در انتظار گودو » به کارگردانی همایون غنی ‌زاده است که این نمایش به دلیل ماهیت تجربی بودنش جز این بخش قرار گرفته اگر چه به عنوان کار برگزیده سال در بخش مرور جشنواره نیز جای گرفته است .
تمرین اجرا
بخش«تمرین اجرا » همانطور که از نامش پیداست تماشاگر الزاماً شاهد یک اجرای کامل نخواهد بود بلکه به تعبیری تماشاگر شاهد تمرین هایی از یک نمایش کاملاً تجربی است .
اجرای نمایش هایی به این شکل که صددرصد کامل نیستند در کشورهای خارجی سالهاست که موسوم است گروهها شهر به شهر می ‌گردند و بخش هایی از نمایش خود را به تماشاگران حرفه ای تئاتر نشان می دهند تا ‌با استفاده از واکنش های آنها به یک جمع بندی نهایی برای اجرای عمومی برسند . آروند دشت آرای کارگردان نمایش رویای بسته شده به اسبی که از نمی افتد دراین باره می گوید : اضافه شدن بخش تمرین اجرا در جشنواره تئاتر ما بسیار خوشایند بود به این شکل گروه های حرفه ‌ای تئاتر می توانند با بازی بخش هایی از صحنه های نمایش در تقابل تماشاگران خود را محک زده و از واکنش های منتقدان و دیگر مهمانان استفاده کنند . وی درباره نمایشش می گوید : « نمایش ما بر اساس جدیدترین متد آموزش بازیگری در دنیا است همان متدی که جان مارتین پایه گذارش بود . این متد بر مبنای تقابل انرژی میان بازیگران و تماشاگران در صحنه پی ریزی شده است . من با جمع آوری اطلاعات در دنیا و همین طور استفاده از کتاب تازه منتشر شده سال ٢٠٠۴ در باب تئاتر پرفرمنس سعی کردم به این شیوه تئاتر نزدیک شوم .
وی همچنین از این خبر می دهد که تماشاگر نمایش وی با یک اجرای کامل رو به رو می شود . « ما چند ماه و هر روز به مدت چند ساعت نمایش را تمرین می کردیم بنابراین تماشاگر ما شاهد یک اجرای کامل خواهد بود . حتی بخش هایی را که از اجرایش بیم داشتیم از نمایش حذف نکرده ایم چرا که
می خواهیم با محک زدن تماشاگران برای حذف یا آوردن این بخش ها در اجرای عمومی تصمیم بگیریم .
متن این نمایش نوشته محمد چرمشیر است . دشت آرای در مورد متن می گوید : نوشتار این متن یک تجربه جدید در حوزه نمایشنامه نویسی است وقتی نمایشنامه چاپ شود مخاطبان خود به این واقعیت می رسند این متن دارای قصه و روایت خاصی نیست اما موضوع اصلی درباره سفرهای کریستف کلمب است . رفتن ، برگشتن او از امریکا و محاکمه اش .
وی همچنین درباره شیوه اجرایش می گوید : در این نمایش بیشتر تجربه های متفاوت و جدیدی از فضا و تصویر سازی ارائه می شود . و ما شاهد حرکات یا گفتار خاص یا سنگینی نیستیم .
آروند دشت آرای نام هنری گروهش «‌ویرگول » است . وی در تعریف دغدغه های گروهش می گوید : « اصلی ترین دل مشغولی ما فعالیت مبتنی بر دو عنصر « تجربه » و « پژوهش » است ما سعی می کنیم با بهره مندی موازی از این دو عنصر بتوانیم به سمت زبان اجرایی جهانی قدم بر داریم .
حسن معجونی یکی دیگر از کارگردانهای این بخش است که نمایش «شهرهای نامرئی» را در این بخش دارد وی می گوید: ما قرار نیست که نمایش مان را کامل اجرا کنیم از یک ساعت چیزی حدود ۴۵ دقیقه و در حد ۴-۵ صحنه از نمایش آن اجرا می شود .
وی درباره نمایش تنها به این تعریف کوتاه اکتفا می کند :
شهرهای نامرئی یک کار کاملاً کارگاهی است . داستان نمایش مشخص نیست و بیشتر بر پایه بداهه سازی استوار است . فرم اجرای آن هم به شکل اپیزودیک است با ٨ بازیگر که به روابط مرد و زن
می پردازد .
از دیگر کارهای کارگردانهای این بخش وحید رهبانی است که مدتی است به امریکا رفته و گروهش در غیاب او تصمیم دارند نمایش الوتریا را به روی صحنه ببرند . مریم سپهری دستیار کارگردان این نمایش با اظهار تأسف به اینکه اجازه ندارد اطلاعات بدهد ، می گوید : بیشتر از چند صحنه از نمایش قرار نیست اجرا شود نمایش در حدود سه ساعت است که ما در حدود یک ساعت آن را به روی صحنه می آوریم . وی به همین اطلاعات تا روز اجرای نمایش اکتفا می کند .
« تلخ مثل عسل » هم نمایشی به کارگردانی آتیلا پسیانی است. به دلیل اینکه پسیانی تا جائیکه ما به یاد داریم میلی به مصاحبه ندارد محمدرضا حسین زاده دستیار کارگردان وی ، درباره نمایشش صحبت می کنیم . وی می گوید : « ما متن را به طور کامل اجرا می کنیم البته با حذف یک مقدار جزئیات مانند نداشتن دکور و یا رعایت دقیق سیستم نور . این نمایش در واقع ادامه ای از گنگ خواب دیده است ، یک نمایشی بدون کلام همراه با موسیقی و استفاده از ویدئو پروجکشن » .
داستان « تلخ مثل عسل» درباره یک دختر کر و لال و کروی است که به فرشته ای که قادر به پرواز نیست کمک می کند .