گفت و گو با علی اصغر دشتی کارگردان نمایش دن کیشوت

مهدی عزیزی : یکی از مهم ترین اتفاقات جشنواره امسال غیر رقابتی بودن آن است . علی اصغر دشتی کارگردان جوان تئاتر معتقد است غیر رقابتی بودن جشنواره امسال نکته مثبت جشنواره به حساب می آید . « دن کیشوت » جدیدترین کار دشتی در هفتمین روز جشنواره روی صحنه می رود . دشتی معتقد است یک عمل گرای تعزیه است و در اغلب کارهایش شیوه های تعزیه و شبیه خوانی را اعمال می کند .

این دن کیشوت بر اساس همان داستان اصلی نوشته شده یا اینکه به آن اضافه کرده اید ؟

در واقع محوریت با همان دن کیشوت اصلی است و پاره هایی از آن برداشته شده است و با یک داستان حاشیه ای ترکیب می شود و دو داستان موازی کلیت ماجرا را شکل می دهند .

تعدد بازیگر در کار شما مشهود است آیا اولین بارست که با این حجم بازیگران کار می کنید ؟

خیر ، جمعیت اولین تئاتر اجرا نشده ای که کار کردم تقریباً دو برابر این تئاتر بوده است . آن تئاتر « نه نه دلاور » برشت بود و حدود ٢۵ بازیگر در آن حضور داشتند .

برای کاری با این حجم چه طراحی صحنه ای در نظر گر فتید ؟

ما تئاتر خودمان را کف زمین اجرا می کنیم . البته نه به معنای حذف طراحی صحنه ، بلکه به معنای حذف دکور . چون دکور هیچ ضرورت و جایگاهی در کار ما ندارد .

به غیر از نمایش « کافی شاپ » که کمی شما را از فضای شبیه خوانی دور می کرد ، هر کجا که در مورد شما مطلبی نوشته می شود ؛ شما را به تعزیه و شیبه خوانی متصل می کنند . اگر ممکن است کمی در مورد این موضوع توضیح دهید .

من اصلاً محقق تعزیه نیستم و در واقع عملگرای تعزیه هستم و اگر هم نام آن را پژوهش بگذاریم ، روی تعزیه پژوهش عملی انجام می دهم و پژوهش هم جنبه کارگاهی و آزمایشگاهی روی تعزیه دارد . نه صرفاً انجام پژوهش هایی شبیه پژوهش های دیگری که روی تعزیه شده است و همچنین چندان کاری به تاریخچه تعزیه ندارم . عملکرد و تکنیک های اجرایی کار است که به من امکان می دهد در تئاتر معاصر از آن استفاده کنم .

پژوهش هایی که روی تعزیه دارید در کارهایتان نیز اعمال می شود ؟

بله حتماً ، اگر دقت کرده باشید در نمایش کافی شاپ نیز رگه هایی از آن ماجرا دیده می شود . ما در گروهمان دو حرکت موازی را دنبال می کنیم . یکی کار بر روی تکنیک های مشخص و معلوم شبیه خوانی است که با حذف و اصلاحاتی که روی آن انجام می دهیم ، سعی می کنیم نسبت آن را با تئاتر معاصر ایران برقرار کنیم . مسئله دیگر کار کردن روی موضوعاتی است که به نسل امروز خودمان ارتباط دارد . و در صدد هستیم تا این دو حرکت موازی در جایی به هم وصل شوند . در حال حاضر نمی توان راجع به این قضیه صحبت کرد ، باید کمی جلوتر برویم و سالها بگذرد تا به آن اتصال برسیم و ببینیم که آیا این تکنیک ها با جهان ، آدمها و حوادث کاملاً معاصر ارتباط برقرار می کند .

در دو کار قبلی که از شما دیده شد ، همچنین در کار جدید شما بین بازیگران یک نوع وحدت گروهی وجود دارد که در این کارها حفظ شده است . آیا تصمیم ندارید که یک گروه مستقل و متشکل از اعضای اصلی تشکیل دهید ؟

می توان گفت که ساختار گروهی و جود دارد اما نه یک ساختار اداری و در واقع ساختار کاری وجود دارد که در آن ساختار کاری اتفاقی در حال وقوع است و نیروی انسانی که گروه ما در اختیار دارد در جاها و تخصص های متفاوت با تناسب شرایط استفاده می شود . اما رسیدن به یک گروه محض تئاتری نیاز به زمان و میلیونها شرایط دارد که تا زمانی که این شرایط فراهم شود نمی توان در مورد این قضیه شعار داد . در ضمن کنار این صحبت ها ، تئاتر «‌خوید »‌یک هسته مرکزی دارد و افرادی که چه در کار و چه در حاشیه کار کمک می کنند . این هسته مرکزی در هر زمانی که لازم بداند تعدادی را به عنوان میهمان دعوت می کند . گاهی این میهمان ها از گروه های دیگر هستند و گاهی بازیگران آزادی هستند که می آیند و می مانند و گاهی هم نمی مانند و روالی که در ذات تئاتر وجود دارد طی می شود.

نظرتان درباره سطح کیفی جشنواره امسال چیست و آیا با غیر رقابتی بودن جشنواره موافق هستید ؟

تا کنون که سطح کیفی آن مشخص نیست و نمی دانیم که قرار است چگونه باشد . از آثار پذیرفته شده هم نمی توان تشخیص داد چون من نه متون آنها را خوانده ام و اسامی می تواند مورد استناد ما باشد . در واقع تئاتر چیزی است که باید دیده شود و بعد در مورد آن قضاوت شود و چون هنوز فرصت این قضاوت وجود ندارد ، نمی شود راجع به آن صحبت کرد . من اساساً با تغییری که در جشنواره امسال صورت گرفته است و با غیر رقابتی بودن آن موافق هستم و دلیل آن هم این است که ما آدمهایی هستیم که زمینه کار مستقل و ناگهانی را داریم و با دادن جایزه استقلال کار از ما بخصوص بچه های شهرستان گرفته می شود .
ما سالها پیش شاهد این بودیم که نمونه های موفقی که در جشنواره های فجر اجرا می شده در سالهای بعد از آن با تولید انبوه در شهرستانها روبرو می شده است و این مسئله قدرت خلاقیت گروه ها را می گیرد . من با اینکه هر کارگردانی مستقل و بدور از جلب رضایت هر نوع سلیقه ای تئاتر کار کند ، موافق هستم .