داوود کیانیان: جای نمایش‌های خلاق و بازی‌های کودکانه در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان خالی است
ادبیات کهن و فولکلور، نمایش خلاق، بازی‌های نمایشی و ... از جمله مواردی است که داوود کیانیان تاکید می‌کند جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان می‌تواند مورد توجه قرار دهد.
مهسا مقدم:جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، بیست و یکمین دوره خود را در شهر همدان آغاز کرده است. این روز‌ها هنرمندان پیشکسوت در کنار جوانان، هر کدام گوشه‌ای از بار برگزاری این جشنواره را بر عهده گرفته‌اند تا برگ تازه‌ای به تاریخ تئاتر کودک و نوجوان کشور اضافه کنند. از جمله این هنرمندان، داوود کیانیان، پیشکسوت تئاتر کودک و نوجوان ایران است که در این دوره از جشنواره داوری بخش صحنه‌ای کودک را بر عهده دارد. به همین بهانه سایت ایران تئاتر با این نمایشنامه نویس و کارگردان با سابقه گفت‌و‌گویی انجام داده است.
از بخش‌های متعدد جشنواره شروع کنیم. این رویداد هنری دارای قسمت‌های مختلفی است که در هر دوره بخشی به آن اضافه یا کم می‌شود. شما از این عملکرد راضی هستید؟
جشنواره تئاترکودک و نوجوان ظرفیت بخش‌های مختلف را دارد و می‌تواند در دوره‌های بعدی بخش‌های دیگری هم در خود جای دهد. خوشبختانه بیست و یکمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان با قراردادن بخش تئاتر دانش آموزی و خردسال اتفاق مثبتی را برای این جشنواره رقم زده است، زیرا در دوره‌های قبل جای خالی این دو بخش به شدت احساس می‌شد.
اما اجراهای خردسال دوره پیش هم وجود داشته است.
نه به این معنا و وسعتی که امسال وجود دارد. بیشتر در حاشیه قرار داشته و کارها در مهد کودک‌ها اجرا می شده‌اند. اما این دوره در بطن و به عنوان بخشی اصلی و مهم از جشنواره گنجانده شده است.
آیا می‌توان بخش‌های دیگری هم در دوره‌های بعدی به جشنواره تئاتر کودک و نوجوان اضافه کرد؟
ما می‌توانیم اقداماتی در این جشنواره انجام دهیم که یا تا به حال در ایران اتفاق نیفتاده یا به جشنواره تئاتر کودک و نوجوان ورود پیدا نکرده است. اجرای نمایش‌های خلاق یکی از این اقدامات محسوب می‌شود که در بعضی از مدارس و مهدکودک‌ها به اجرا در می‌آید، اما جای خالی آن در جشنواره احساس می‌شود. همچنین در جشنواره‌های بین المللی کشورهای دیگر، یک بخش به کارگاه‌های بازی برای کودکان اختصاص پیدا می‌کند که ما نیز می‌توانیم از آن بهره‌مند شویم. در واقع ما در کنار داستان‌های کهن خود می‌توانیم بازی‌های کودکانه را تبدیل به نمایشی جذاب کنیم.
بیشتر درباره این دو پیشنهاد توضیح دهید. از تئاتر خلاق شروع کنید که چه تفاوتی با سایر نمایش‌ها دارد؟
نمایش خلاق شاخه‌ای دیگر از تئاتر کودک است که به تازگی وارد ایران شده است و متاسفانه بعضی از افراد تصور غلطی از آن دارند و با همان تصور اشتباه آن را به اجرا در می‌آورند. نمایش خلاق برای تماشاگر تولید نمی‌شود، این نمایش به این شکل است که خردسال نمایش را درست می‌کند و برای خودشان هم اجرا می‌شود. هدف از نمایش خلاق به نمایش گذاشتن هنر خردسالان و کودکان نیست بلکه کسب تجربه هدف اصلی نمایش محسوب می‌شود.
همان طور که گفتید می‌توان درکنار بهره‌مندی از داستان‌های فولکلور و ادبیات کهن از بازی‌های کودکانه‌ای که سال‌ها در میان نسل‌های مختلف وجود داشته است، برای اجرای یک نمایش بهره برد. در واقع بسیاری از آن‌ها جذابیت تبدیل به ادبیات دراماتیک را دارند. در این باره بیشتر توضیح دهید؟
بازی‌های نمایشی زیربنای تئاترکودک و نوجوان محسوب می‌شود و از ظرفیت قابل توجهی برای تبدیل شدن به اثر نمایشی و ادبیات دراماتیک برخوردار است، بنابراین می‌تواند برای جذب مخاطب ایجاد انگیزش قابل توجهی کند. زمانی که کودک میان سرگزمی و بازی خود و یک اثر نمایشی وجه اشتراک و نزدیکی ببیند، تمایل بیشتری به انجام آن خواهد داشت. وارد کردن بازی‌های کودکانه به عرصه تئاتر کودک و توضیح فلسفه وجودی هر کدام از آن‌ها موضوع جدیدی است که باید به آن توجه ویژه‌ای شود. ما می‌توانیم ایستگاه‌های متفاوتی مختص این بازی‌ها در جشنواره برپا کنیم که با مشارکت کودکان با توجه به این‌که متعلق به کدام شهر هستند، بازی‌های محلی مختلفی را اجرا کنند. این بخش جشنواره می‌تواند برای مهمانان خارجی هم بسیار دیدنی و جذاب باشد.
کودکان به همراه پدر و مادر خود به دیدن آثار جشنواره می‌آیند، برای سرگرمی والدین هم می‌توان برنامه‌ای در نظر گرفت؟
توجه به حضور والدین در جشنواره تئاتر ویژه کودک و نوجوان یا در سالن‌های نمایشی امری است که در کشورهای دیگر به آن بسیار اهمیت می‌دهند و در کنار تاثیرگذاری بر روی کودکان والدین آن‌ها را نیز آموزش می‌دهند و به آن‌ها می‌گویند که چگونه باید در موقعیت‌های مختلف با فرزندان خود رفتار کنند. ما می‌توانیم در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، نمایش‌هایی را به اجرا در بیاوریم که با موضوع کودک و نوجوان برای مخاطبان بزرگسال اجرا شود تا از طریق نمایش به والدین هم خوراک فرهنگی تزریق کنیم.
در کنار برگزاری جشنواره‌ای ویژه کودک و نوجوان، اقدامات دیگری هم برای رشد این گونه تئاتری صورت می‌گیرد که می‌توان به جشنواره‌های دانش آموزی اشاره کرد . آیا این جشنواره‌های دانش آموزی از سطح کیفی خوبی برخوردار هستند؟
ما چندین دهه شاهد برگزاری جشنواره دانش آموزی بوده‌ایم که در طی این سال‌ها دارای افت و خیز کیفی شده و وضعیت ثابت و مشخصی نداشته است. در صورتی‌که نمایش دانش آموزی به 100 سالگی خود می‌رسد و باید برایش جشن بزرگی گرفت، اما هم چنان حمایت لازم از این نوع تئاتر نمی‌شود.
مشکل از کجاست. شما حامی اصلی تئاتر دانش آموزی را چه کسی می‌دانید؟
آموزش و پرورش حامی اصلی تئاتر دانش آموزی است اما نهادهای دیگری مانند کانون پرورش فکری کودک و نوجوانان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری و تمامی سازمان‌هایی که با کودک و نوجوان در ارتباط هستند، باید در زمینه رشد تئاتر کودک و نوجوان فعالیت جدی و مستمر داشته باشند.
تنها جنبه حمایتی سطح کیفی نمایش کودک و نوجوان را تحت تاثیر قرار داده است یا ما با مشکلات دیگری هم در این زمینه روبرو هستیم؟
فقدان تالیف در زمینه کودک و نوجوان و تهیه و انتشار کتاب‌های آموزشی از دیگر مشکلات بزرگ بر سر راه تئاتر کودک و نوجوان است. ما در این زمینه پژوهش جامع و کاملی نداریم، همچنین کمبود مربی متخصص در مدارس از دیگر مشکلات این حوزه به شمار می‌رود. باید شرایطی ایجاد شود که در کنار رفع تمامی این مشکلات، خلق نمایشنامه دانش آموزی افزایش پیدا کند.