زهره پرتوی: تخیل کودک نیازمند مراقبت و پرورش است/ تئاتر کودک جدی گرفته نمی‌شود
کارگردان نمایش «خاله سوسکه» از بی‌حد و مرز بودن تخیل کودکانه می‌گوید و تاکید می‌کند به همین دلیل باید نسبت به موضوع‌‌هایی که در تئاتر کودک مطرح می‌شوند، دقت و حساسیت زیادی به خرج داد.
مهسا مقدم: این روز‌ها تالار هنر میزبان نمایش «خاله سوسکه» به کارگردانی زهره پرتوی است. این کارگردان که اجراهایی موفق در شهرستان‌ها داشته است، این بار نمایش «خاله سوسکه» را با روایتی متفاوت در تهران اجرا می‌کند. پرتوی می‌تواند نماینده تئاتر کودک خراسان باشد که با وجود امکانات محدود، موفقیت‌های زیادی را برای استان خود کسب کرده است. به همین بهانه سایت ایران تئاتر با این کارگردان گفت‌وگوی زیر را انجام داده است.
شما اولین بار است که در تهران اجرا دارید، اما در شهرستان چند نمایش موفق داشته‌اید. از اجرا در شهرستان‌ها برایمان بگویید و این که خارج از تهران تا چه میزان تئاتر کودک جدی گرفته می‌شود؟
تئاتر کودک باید هر کجا که کودک است، حضوری فعال و موفق داشته باشد. ما در شهرستان‌ها شاهد اجرای تئاتر کودک هستیم، اما متاسفانه آن طور که باید این ژانر از تئاتر جدی گرفته نمی‌شود و مسئولان و هنرمندانی که می‌خواهند به این عرصه ورود پیدا کنند، این فعالیت را بسیار آسان و پیش پا افتاده می‌دانند در صورتی‌که تئاتر کودک به مراتب سخت‌تر از کار بزرگسال است.
در شرایطی که تئاتر کودک در شهرستان‌ها خیلی جدی گرفته نمی‌شود، چگونه شما موفق به کار در این عرصه و کسب جایزه از جشنواره‌ها شدید؟
فعالیت در تئاتر کودک را با بازیگری و دستیاری کارگردانی آغاز کردم و بعد از کسب تجربه، کارگردانی تئاتر کودک را آغاز کردم و توانستم جوایزی هم در حوزه بازیگری و کارگردانی تئاتر دریافت کنم. نمایش «خاله سوسکه» یک بار در خوزستان سال ۸۵ اجرا شد و جوایزی هم دریافت کرد. این بار خواستم با روایتی متفاوت از این داستان فولکلور به صحنه تئاتر بیایم.
با توجه به جوایزی که آن اجرا برایتان به ارمغان آورده و مخاطب تهران هم آن را ندیده بود، چرا با همان قالب قبلی نمایش‌تان را اجرا نکردید؟
نمی‌خواستم دچار تکرار شوم. درست است که مخاطب تهران اجرای چند سال پیش را ندیده بود، اما معتقدم یک هنرمند باید نسبت به سال گذشته خود موفقیت بیشتری کسب کند و حرف تازه‌ای برای تماشاگر داشته باشد. این تفاوت دو اجرا تا جایی است که اگر دو نمایش را با هم مقایسه کنیم، می‌توان گفت هر کدام کارگردانی متفاوت دارد.
کودک امروز نیازهای کاملاً متفاوتی نسبت به نسل پیش دارد. شما برای جذب کودک امروز به یک قصه قدیمی چه کاری انجام دادید؟
کودک امروز باید با داستان‌های ایرانی آشنا باشد بنابراین در دل نمایش «خاله سوسکه»، شخصیت‌های دیگری از داستان‌های قدیمی از جمله «کدو قلقله زن» و «بز بز قندی» را گنجاندم که خاله سوسکه از این داستان‌ها عبور می‌کند و همان طور که به تجربیاتش اضافه می‌شود، کمکی هم به روند داستان آن شخصیت‌ها می‌کند تا تلخی هر کدام از داستان‌ها به خوبی پایان یابد و شخصیت‌های بد داستان از کار خود پشیمان شود.
در اجرای یک نمایش ویژه کودک، برقراری ارتباط با تماشاگران چقدر اهمیت دارد؟
ذات کودک پاک و صادق است، بنابراین نمی‌تواند احساسات خود را پنهان کند و زمانی‌که اتفاق ناراحت کننده یا هیجان آوری در نمایش رخ می‌دهد، بلافاصله عکس‌العمل نشان می‌دهد و نظر خود را با صدای بلند اعلام می‌کند. من در طول اجرای نمایش از نظرات کودکان استفاده می‌کنم و زمانی‌که خاله سوسکه با مشکل مواجه می‌شود، از بچه‌ها سوال می‌پرسم که باید چه کار کنم. من حتی بعد از پایان نمایش که در سالن انتظار با همان گریم و لباس خاله سوسکه حاضر می‌شوم، زمانی‌که با کودکان حرف می‌زنم، با صدای شخصیت خاله سوسکه صحبت می‌کنم و با والدین کودکان با صدای خودم.
درباره تاثیری که یک نمایش بر تخیل کودک می‌گذارد کمی صحبت کنید؟
تخیل کودک حد و مرز ندارد، ما می‌توانیم با نمایش‌های خود این تخیل را مراقبت کنیم و پرورش دهیم، باید خود را به جای کودک بگذاریم، همان طور که ما بعد از دیدن یک اثر نمایشی به آن فکر می‌کنیم، کودک نیز تا مدت‌ها به نمایش و اتفاقات آن فکر می‌کند، بنابراین باید حساسیت بیشتری نسبت به موضوعات مطرح شده در نمایش داشت، زیرا می‌تواند برای کودک اثر مخرب داشته باشد.
شما آیا تجربه کار تئاتر نوجوان هم داشتید؟
فعالیت من تنها در حوزه کودک بوده است، شاید موضوعات مطرح شده در نمایش حتی برای بزرگسالان هم جذاب باشد اما مخاطب اصلی من کودکان هستند. هر کدام از حوزه‌های کودک و نوجوان سختی‌های خود را دارند، زیرا به همان اندازه که دنیای کودک و نوجوان متفاوت است، تئاتر آن‌ها نیز با یکدیگر کاملا فرق می‌کند.