تئاتر ملی فقط با درام ایرانی شکل نمی‌گیرد
سهراب سلیمی کارگردان این نمایش گفت:اریک امانوئل شمیت قلم بسیار خوبی دارد و نگاه انسانی‌ای در کارش داشته است. به نظرم با اجرای این اثر در ایران شاید توانسته باشیم تاثیری در درام‌نویسی ایرانی بگذاریم و به نظر من تئاتر ملی فقط با درام نویسی ایرانی رقم نمی‌خورد و با استفاده از متون خارجی می‌توانیم تئاتر ملی داشته باشیم.
جلسه نقد و بررسی نمایش”خرده جنایت‌های زن و شوهری” شامگاه پنج شنبه(پانزدهم دی ماه جاری) در تالار سایه تئاترشهر با حضور سهراب سلیمی کارگردان، شهلا حائری(مترجم)، میکائیل شهرستانی(بازیگر)، افسانه ماهیان(بازیگر)، علیرضا غفاری، کیوان کثیریان، اشکان غفارعدلی، علی تدین‌صدوقی (منتقدان جلسه) توسط کانون ملی منتقدان تئاتر جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر از روابط عمومی این نمایش در ابتدای جلسه سهراب سلیمی کارگردان در خصوص علت انتخاب این نمایشنامه گفت:«من هیچ اثری را بدون در نظر گرفتن شرایط اجتماعی انتخاب نمی‌کنم. چون اعتقاد دارم که خانواده یک رکن اصلی و تعیین کننده شرایط اجتماعی است.»
علیرضا غفاری، منتقد تئاتر در ادامه گفت:«اریک امانوئل شمیت نویسنده 45 ساله اثر”خرده جنایت‌های زن و شوهری” به دلیل آشنایی‌اش با فلسفه بازنگری درونی روابط آدم‌ها در این اثر پرداخته است. او با پرداختن به یک فراموشی مصلحتی بر شناسایی”حقیقت زندگی” تاکید دارد.
این عضو کانون ملی منتقدان تئاتر جمهوری اسلامی ایران درباره بازیگری اثر گفت:«بازی‌های دو بازیگر این نمایش درخشان و خوب است که نشان از هوشمندی سهراب سلیمی به عنوان کارگردان دارد. طراحی دکور نیز مناسب و رنگ‌های انتخاب شده برای آن خوب است ولی استفاده از نور نارنجی در صحنه انتهایی را نمی‌پسندم و به نظرم این نور با افکت باران همخوانی ندارد.»
علیرضا غفاری راجع به سنگینی صحنه گفت:«در برخی مواقع با میزانسن‌های کارگردان وزن به گوشه‌های صحنه منتقل می‌شود که فضا را سنگین می‌کند.»
شهلا حائری مترجم نمایشنامه نیز گفت:«من این نمایشنامه را از زبان فرانسه به فارسی برگرداندم و واژه کلاهبرداری تمام عیار معادل واژه اسلوک فی در زبان فرانسه است که نویسنده این عبارت را به همین صورت به کار برده است. علت این که چرا این واژه انتخاب شده را باید از نویسنده اثر بپرسید ولی به نظر من به خاطر طنز درون نمایشنامه از آن استفاده کرده است.
سهراب سلیمی کارگردان”خرده جنایت‌های زن و شوهری” درباره استفاده از نور نارنجی گفت:«این نور یک کریدور است که به داخل تابیده می‌شود و استنباط من از نور نارنجی دل گرفته‌ای است که باید باز شود. نمایشنامه با یک نم نم باران آغاز می‌شود و با صدای باران زیاد تمام می‌شود که باران این چرک بودن فضا را می‌شوید. صدای رعد و برق‌ها نیز انفجارهای پی در پی درونی این دو زن و شوهر را می‌رساند.»
اشکان غفارعدلی دیگر منتقد جلسه اظهار کرد:«نویسنده اثر با وجود این که دکترای فلسفه دارد ولی به شعار و حرافی نمی‌افتد. در اوج و فرودهای صحنه‌های تراژیک و کمیک این اثر ما عمل نمایشی می‌بینیم. ساختار داستان به قصه‌های پلیسی نزدیک است و برخی مسایل مخاطب را فریب می‌دهد.»
وی افزود:«در این نمایشنامه زن و شوهری را می‌بینیم که در مقابل هم نقش بازی می‌کنند و پیش زمینه قتلی اتفاق می‌افتد تا آنها دوباره زندگی زناشویی خود را از نو آغاز کنند که این امر دایره بسته عبث و بیهوده است.
وی اضافه کرد: فضای نمایشنامه مختص اروپا یا شهر پاریس نیست بلکه قصه آن می تواند در هر کشوری مثل ایران، افغانستان، پاکستان و... رخ دهد. در کلیت اثر طنز به چشم می خورد و با دقت نظر «شهلا حائری» (مترجم) ترجمه‌ای بسیار خوب صورت گرفته است. میکائیل شهرستانی به عنوان دراماتورژ نمایشنامه فوق با حساسیت بسیار در طول تمرین ها این نگاه طنز را با ظرافت دنبال می‌کرد و حذفیات ما برای کوتاه‌تر کردن نمایشنامه به گونه‌ای نبود که از مضمون اصلی دور شویم.
این کارگردان و بازیگر تئاتر اضافه کرد در: «خرده جنایت‌های زناشوهری» زن و شوهر با بازی و دروغ و گفتن به یکدیگر همدیگر را بررسی می‌کنند و بازی «موش و گربه» گونه‌ای را برای بازگشایی رخوت زندگی شان انجام می‌دهند. در خصوص اینکه میزانسن‌هایم قرینه نبوده است باید بگویم قرینه سازی را در تئاتر قبول ندارم و به عمد در صحنه‌هایی وزن صفحه را با حضور بازیگران در گوشه های صحنه سنگین کرده ام تا مفهوم سنگین بودن زندگی این زن و مرد را برسانم.
سهراب سلیمی ادامه داد: من به کنترل غیرمستقیم بازیگر توسط کارگردان و آزادنگری بازیگر معتقدم و دست بازیگران را در ارائه خلاقیت باز می‌گذارم.
علیرضا غفاری گفت: در جامعه‌ای چون ما که در سنت دست و پا می زند نباید راجع به «پست مدرن» حرف بزنیم. جامعه غرب مراحل گذر از سنت به مدرنیته را گذارنده ولی جامعه ما چنین مسیری را طی نکرده است و خرده جنایت‌های زناشوهری مسائل دنیای آنها را مطرح می‌کند.
سهراب سلیمی نیز در پاسخ به این منتقد گفت: من معتقد به گذار جامعه‌امان از دنیای سنتی به مدرن هستم و برای همین این نمایشنامه را کار کردم.
علی تدین صدوقی دیگر عضو کانون ملی منتقدان تئاتر جمهوری اسلامی ایران گفت: مفاهیم فلسفی نمایشنامه با اجرا و طراحی صحنه به خوبی درآمده است و به نظرم آینه های کدری که در صحنه هستند شخصیت زن را نشان می دهند. زیرا لایه های متن با تابلوهایی که در صحنه نصب شده بیان نشده و به مفاهیمی که نمی‌توان عیان گفت از این طریق اشاره شده است.
«کیوان کثیریان» دیگر منتقد جلسه و عضو هیأت مدیره کانون ملی منتقدان تئاتر نیز اظهار داشت: نویسنده اثر بامتنش محمل خوبی را برای انتقال اطلاعات انتخاب می‌کند مانند اینکه مردی دچار فراموشی شده است و ما را از این طریق باپیشینه شخصیت‌هایش آشنا می کند. تا نیمه های متن ابتکار عمل در دست زن است ولی از جایی به یکباره همه چیز تغییر می‌کند و ابتکار عمل به دست مرد می‌افتد.
وی افزود: قرینه‌سازی در پایان نمایش که توسط کارگردان انجام شده نشان می‌دهد زن و مرد به شرایط پایداری رسیده‌اند.
میکائیل شهرستانی دراماتورژ و بازیگر «خرده جنایت‌های زناشوهری» در این جلسه گفت: من برخلاف نظر علیرضا غفاری منتقد تئاتر معتقدم که این متن موضع تک تک آدم‌های این روزگار است و برای تمام نسل‌ها جذاب و دیدنی باشد. ما اثر را دستکاری نکردیم و فقط مقداری از آن را برای جذاب‌تر شدن آن کوتاه کردیم چرا که ما برای تماشاگران ایرانی کار می‌کنیم و تماشاگر ایرانی هم متن‌های دو نفره با زمان طولانی را نمی‌پسندد.
وی افزود: من با گروه‌های مختلفی در طول بیست و اندی سال که کار تئاتر می‌کنم کار کرده‌ام ولی به جرأت می‌توانم بگویم این کار جزو معدود کارهایی است که در فضای صمیمانه تولید و اجرا شده است.
مترجم معتقد بود که تمام مفاهیم حفظ شده و ما با خلاصه کردنمان ضربه‌ای به اثر اصلی نزده‌ایم.
میکائیل شهرستانی ادامه داد: سعی نویسنده بر این بوده که فرجام نمایشنامه پایان شاد داشته باشد ولی از کلیشه نیز به دور باشد. در این نمایشنامه سکوت بیشتر از گفت وگو حرف می‌زند و اگر این اتفاق در اجرای خرده جنایت‌های زناشوهری رخ داده آگاهانه بوده و بیشتر این نمایشنامه عکس‌العمل است تا عمل.
«افسانه ماهیان» دیگر بازیگر این نمایش گفت: من وقتی این نمایشنامه را خواندم خودم را جای شخصیت زن دیدم و هنگامی که آن را می‌خواندم همذات پنداری زیادی با این شخصیت می‌کردم. قصه اثر کاملا برای تماشاگر ایرانی ملموس است.
وی افزود: این نمایشنامه واقعیت‌ها را عریان بیان می‌کند و نقشی پیچیده و سنگین دارد. هر بازیگری دوست دارد که نقش‌های پیچیده را ایفا کند و من هم استثنا از این مقوله نیستم و به همین خاطر ایفای نقش «لیزا» در خرده جنایت‌های زناشوهری برایم جذاب بود.
سهراب سلیمی نیز گفت:«اریک امانوئل شمیت قلم بسیار خوبی دارد و نگاه انسانی‌ای در کارش داشته است. به نظرم با اجرای این اثر در ایران شاید توانسته باشیم تاثیری در درام‌نویسی ایرانی بگذاریم و به نظر من تئاتر ملی فقط با درام نویسی ایرانی رقم نمی‌خورد و با استفاده از متون خارجی می‌توانیم تئاتر ملی داشته باشیم.»
شهلا حائری مترجم هم در پایان جلسه گفت:«خوشحالم که گروه تئاتر”صورتک” با اجرای درست این اثر حرمت نمایشنامه را نگه داشتند و توانستند حال و هوا و روح کلی اثر را به تماشاگران منتقل کنند.»