گزارشی از ”سوسمارالدوله”

نشست پرسش و پاسخ نمایشنامه‌خوانی”سوسمارالدوله” نوشته میرزا آقاخان‌کرمانی و به کارگردانی بهزاد صدیقی شنبه هفدهم دی ماه در تالار بتهون خانه هنرمندان برگزار شد.
در این نشست که با حضور بهزاد صدیقی(کارگردان) و آتش تقی‌پور و مجید علم‌بیگی(نمایشنامه‌خوان‌ها) در ادامه مجموعه نمایشنامه‌خوانی دی ماه خانه هنرمندان ایران برگزار شد، بهزاد صدیقی با اشاره به محتوا و غنای موجود در برخی متون نمایشی و آثار دوران قاجار گفت:«این نمایشنامه‌ها که اغلب چاپ نشده‌اند و یا اگر شده‌اند، اجرا نشده‌اند، عموماً بازتاب دهنده‌ی اوضاع سیاسی و اجتماعی دوران قاجار هستند و ویژگی‌هایی دارند که اجرای آن‌ها را دشوار می‌کند. اولین دشواری که در اجرای نمایشنامه‌خوانی این نمایشنامه با آن مواجه بودم در دسترس نبودن متن نمایشنامه بود.»
وی نمایشنامه”سوسمارالدوله” را یکی از نمایشنامه‌های دشوار به لحاظ اجرایی ارزیابی کرد و با اشاره به ساختار روایی آن افزود:«”سوسمارالدوله” یکی از جذابترین و مهجورترین متون نمایشی دوران قاجار است. در این نمایشنامه، سه روایت و قصه وجود دارد که به صورت قصه در قصه در گفت‌وگویی بین سوسمارالدوله و کلانتر شکل می‌گیرد. از آن جا که نویسنده اثر یک مبارز بوده است تلاش می‌کرده نقش و سهمی در بیداری آن جامعه ایفا کند. بنابراین با سه رویکرد اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه آن زمان را به تصویر می‌کشد. در بخش اول حکایتی در خصوص روسپیگری درباری آن دوران بازگو می‌کند، در روایت بعدی فقر و فلاکت مردم آن دوران را به مثابه یک تراژدی نشان می‌دهد و در بخش سوم نیز زوال فرهنگی حاکمان ظالم و ستمگر آن دوره را می‌بینیم. به گفته صدیقی در لابه‌لای متون دوران قاجار ویژگی‌هایی یافت می‌شود که خواندن آن را برای نسل امروز نیز جذاب می‌کند و خوب است نمایشنامه‌های دوران قاجار با یک رویکرد و ویرایش و نگاه جدید چاپ شوند یا در صحنه اجرا شوند تا نسل جدید نیز با ادبیات نمایشی آن دوره بیشتر آشنا شوند.»
آتش تقی‌پور نمایشنامه‌خوان نقش کلانتر در نمایشنامه خوانی سوسمارالدوله نیز با اشاره به این که آثار بزرگ نمایشی همواره در دوران‌های بعد از خود نیز تاثیرگذار و قابل اجرا هستند، گفت:«نمایشنامه‌ باید صددرصد بازتاب دهنده مسائل پیرامون نویسنده‌اش باشد و اصولاً نویسنده نمی‌تواند و نباید رابطه‌اش را با جامعه قطع کند. نوع نگارش در این نمایشنامه در آن دوران در کشورهایی مانند آذربایجان یا ترکیه نیز ترجمه شده است.»
گفتنی است این نشست پس از اجرای پایانی این نمایشنامه خوانی در تالار بتهوون خانه هنرمندان ایران برگزار شد.