گفتگو احسان جانمی، کارگردان نمایش «سایه‌های یک زن»
«احسان جانمی» متولد اصفهان است. او دارای مدرک کارشناسی و کاشناسی ارشد کارگردانی است. در تهران درس‌خوانده و به قول خودش ۶ سال است در این شهر ساکن است. تا به حال در چندین دوره از جشنواره فجر به عنوان دستیار کارگردان و بازیگر ...
«احسان جانمی» متولد اصفهان است. او دارای مدرک کارشناسی و کاشناسی ارشد کارگردانی است. در تهران درس‌خوانده و به قول خودش 6 سال است در این شهر ساکن است. تا به حال در چندین دوره از جشنواره فجر به عنوان دستیار کارگردان و بازیگر حضور داشته است ولی اولین حضور او در این جشنواره به عنوان کارگردان با نمایش «سایه‌های یک زن» است که آن را از اصفهان برای شرکت در جشنواره آورده است. به قول خودش قسمت اعظم تمرین‌ها در تهران انجام شده و حتی بیشتر عوامل گروه هم از بچه‌های تهران هستند.
سایه‌های یک زن یک اثر مستقل است یا اقتباسی؟
من «سایه‌های یک زن» را براساس داستانی از «توماس هاردی» به نام «دست خشکیده»، «عقل سرخ» سهروردی و اشعار شاملو نوشتم و با یک گروه دانشگاهی آن را برای صحنه آماده کردم.
دانشگاهی به چه معنی؟
تحصیلکرده و دانشجو. گروه در سال 1376 تاسیس شد و نام آن «چاوش» است.
این گروه چه می‌کند؟
ما ایده‌ها و متن‌های جدید را جست‌وجو می‌کنیم (چه در نمایش‌های ایرانی و چه خارجی) و سعی می‌کنیم چه در زمینه محتوا و چه به لحاظ تکنیک اجرایی تجربیات جدیدی را انجام دهیم یا تجربیات قبلی را خودمان تجربه کنیم. بر همین اساس در گروهمان کار دراماتورژی انجام می‌گیرد.
دراماتورژ گروه شما چه کسی است؟
به فراخور نوع متن هرکدام از بچه‌ها آن را انجام می‌دهند. در این نمایش من خودم آن را انجام دادم که البته دراماتورژی نیست چون من از سه منبع استفاده کردم و ایده گرفتم و نمایشنامه را نوشتم.
می‌توانید تعریفتان را از دراماتورژی بگویید؟
دراماتورژ کسی است که مابین گروه اجرایی و نویسنده قرار می‌گیرد و سعی می‌کند ایده کارگردان از متن را پیدا کند. او در حقیقت یک بازخوانی جدید از متن دارد و آن را به صورت یک ایده اجرایی در می‌آورد. در حقیقت دراماتورژ بین کارگردان و نویسنده عمل می‌کند. دراماتورژی علمی است در ادبیات نمایشی و کار آن تحلیل و بررسی متن اولیه و رسیدن به یک ایده اجرایی جدید است.
با توجه به تعریفی که خودتان از دراماتورژی دارید، چرا فکر می‌کنید آن را دراماتورژی نکرده‌اید؟
براساس تعریفی که از دراماتورژی ارایه شده است، من نوشته خودم را دراماتورژی نمی‌دانم چون براساس قوانین و قواعد دراماتورژی نمایشنامه من نوشته نشده است. بلکه فقط نگاهی به این سه منبع بوده است و بازخوانی نمایش جدیدی صورت گرفته است.
درباره شیوه اجرای نمایشنامه بگویید؟
نمایش براساس قواعد و قوانین نمایش‌های آرکاییک به اجرا در می‌آید. البته متن نمایشی خصوصیات سبک رئالیسم جادویی را دارد، چرا که ماورا و متافیزیک از ذهن فرد معتقد (نویسنده) بازگو می‌شود.
در شیوه نمایشی که گفتید می‌توانید شخص خاصی را از میان استادان یا کارگردان‌های تئاتر نام ببرید که از او یاد گرفته‌اید یا الگو برداشته‌اید؟
من استادان زیادی چه در دوره کارشناسی و چه در دوره کارشناسی ارشد داشته‌ام که اگر بگویم از آنها تاثیر نگرفته‌ام، دروغ گفته‌ام. چون اکثر آنها خوب بودند و چیزهای زیادی به من آموختند اما یک اصل دیگر را نیز به من آموختند. اینکه هر اتفاق و فرآیندی را از صافی ذهن خودت بگذران و من سعی کردم این را به خوبی یاد بگیرم.
دست همه آنها را می‌بوسم و آرزوی سلامتی برای‌شان دارم.
نظرتان درباره غیررقابتی بودن جشنواره چیست و همچنین در مورد جوایزی که هر یک اصناف در نظر گرفته‌اند چه فکر می‌کنید؟
غیررقابتی بودن جشنواره امسال با پارسال متفاوت است. چرا که در عین غیررقابتی بودن جشنواره، حضور صنف‌های متفاوت و نگاه داوری آنها به کارها باعث ایجاد انگیزه و رونق جشنواره می‌شود که این به نظرم خوب است و جا دارد از طراح این ایده تشکر کنم.
به لحاظ امکانات و شرایط سالن تمرین و غیره مشکل خاصی نداشتید؟
مسوولان محترم اداره ارشاد اصفهان در زمینه برگزاری جشنواره استان سنگ تمام گذاشتند. اما جا دارد به چند نکته نیز اشاره کنم. انجمن نمایش اداره تئاتر اصفهان مکان مناسبی ندارد. هزینه مناسبی به گروه‌ها پرداخت نمی‌شود و هنوز کارها به اجرای عمومی نرفته‌اند که این مهم‌ترین مساله است.
با توجه به اینکه اکنون شما 6 سال است در تهران ساکن هستید بعد از اتمام تحصیلات خود آیا به اصفهان برمی‌گردید یا تصمیم به اقامت دایم در تهران دارید؟
باید به این نکته اذعان کرد که امکانات تئاتر تهران با شهرستان قابل قیاس نیست. مطبوعات، امکانات فنی، مخاطب، پول، پیشرفت و... چیزهایی هستند که تئاتر شهرستان متاسفانه در حسرت آن به سر می‌برد.
اگر روزی در تئاتر تهران بمانم به همین دلایل بزرگ است.
معرفی نمایش
«سایه‌های یک زن» نمایش صحنه‌ای است که از استان اصفهان در جشنواره فجر امسال حضور دارد. «احسان جانمی»، نویسنده این نمایشنامه است که در آن داستان زنی روایت می‌شود که از ازدواج خان‌زاده با نوعروس مطلع می‌شود و این سرآغاز ماجرا است.
گفتنی است «احسان جانمی» کارگردانی و طراحی صحنه این نمایش را نیز برعهده دارد. «حمیدرضا خسروی»، «پگاه خسروی»، «رعنا رزقانی» و «امیرحسین افتخار» با او به عنوان دستیار کارگردان همکاری می‌کنند. «ماهرخ میری» (منشی صحنه) و «مریم مرادپور» (مدیر صحنه) از دیگر عوامل این نمایش هستند.
بازیگران «سایه‌های یک زن» عبارتند از: «امیر هاشمی»، «حامد کمیلی»، «مژگان خالقی»، «رادنوش مقدم»، «الهه خوشگام»، «رسول سلیمیان»، «افسانه جانمی»، «عادل یوسفی» و «آرمیتا انصاری».
«سایه‌های یک زن» در 42 دقیقه و در تالار شماره 2 تئاتر شهر در 7 بهمن‌ماه 1384 اجرا می‌شود.
یادداشت نویسنده و کارگردان
سایه‌های یک زن را نوشتم چون خدا خواست. تمرینش کردم چون خدا خواست. اجرایش کردم چون خدا خواست. پس تقدیمش می‌کنم به او.
عقل سرخ و فلسفه شیخ شهاب‌الدین سهروردی را دوست داشتم. داستان «دست خشکیده» را هم همین‌طور. شعرهای شاملو را هم همیشه در خاطرم زنده نگه داشتم.
گروهی از تحصیلکرده‌ها و دانشجوهای تئاتر دور هم جمع شدیم و نمایشی ساختیم. گروهی از استادان هم راهنمایی‌مان کردند. در پایان امیدوارم دست کم گروهی از مخاطبان با کار ما ارتباط برقرار کنند و شاید هم همه آنها.
به امید روز اجرا
چاپ شده در بولتن جشنواره بیست وچهارم