نگاهی به نمایش «بادبزن جوانی» به کارگردانی «یوشکو یووانچیک» از کرواسی

پریس تنظیفی
فضای فانتزی، فاصله بین واقعیت بیرون و واقعیت درون یک کودک را شکل می‌دهد. واقعیت بیرون رنج‌آور و مهیب است و کودک از مواجهه با آن در خوف و ترس است، اما واقعیت درون زیباست و براساس آنچه آشنا است شکل گرفته و ساخته شده است.
در این بین فضای فانتزی می‌تواند برای لحظه‌ای کودک را از فضای بیرون جدا کرده و به درون برد و مشکلات ذهنی‌اش را با نمایش محل انطباق واقعیت بیرون و درون کند.
«بادبزن جوانی» از کشور کرواسی، یک نمایش عروسکی برای کودکان با تمام مشخصات لازم برای ساخت یک فضای فانتزی است، نمایش داستانی قدیمی و شناخته شده را روایت می‌کند. دختر فقیر به اجبار خانواده باید از عشق خود دست کشد و با پیرمرد ثروتمند زندگی کند. جوان عاشق برای جلوگیری از این رویداد به نبرد اژدها می‌رود و با کشتن آن بادبزن جوانی را به دست می‌آورد.
نمایش، خارج از چهارچوب‌های شناخته شده کلاسیک نمایش‌های عروسکی چیزی برای ارایه ندارد، با وجود این مهارت «بازیگردان‌»‌ها در جان بخشی به عروسک‌ها و استفاده از نورپردازی خوب و دقیق «فضای فانتزی» جذاب و پرکششی برای کودکان به وجود آورده است.
دکور سیاه نمایش دو محور حرکتی برای رفت و آمد و بازی عروسک‌ها ایجاد کرده است که بخش زیادی از بازی بر همین دو محور انجام می‌شود، اما تنها در یک صحنه این دو محور شکسته می‌شود و بازی تبدیل به حرکت سیالی در عمق صحنه می‌شود. این صحنه، بازگوی نبرد عاشق و اژدها است که به مدد حرکت سیال عروسک‌ها در عمق صحنه تبدیل به رقصی شادمانه می‌شود و کودک را به خوبی با خود همراه می‌کند.
نبرد با اژدها زیبا و دقیق طراحی شده است و میل به پیروزی، کودک را بدون آن که ذهنش درگیر خشونت نبرد شود تحریک می‌کند. توجه به این نکته از ویژگی‌های نمایش است، زیرا ذهن کودک طرد و شکننده و واقعیت بیرون مهیب و دهشتبار است و مواجهه بی‌پرده و یکباره کودک با آن، تعادل حساس آن را بر می‌آشوبد.
استفاده از نورهای رنگی، زیبایی دو چندانی به عروسک‌های نمایش می‌بخشد. برای نمونه استفاده از نور آبی – بنفش به هنگام حضور اژدها بر صحنه جلوه دو چندان و ابهت زیادی به این عروسک بخشیده است.
نورپردازی دقیق بادبزن جوانی یکی از مهم‌ترین ابزارهای ایجاد فضای فانتزی نمایش است و نمایش بدون آن جلوه بصری خود را از دست می‌دهد.
فضای فانتزی نقطه پیوند بین ناخودآگاه و خودآگاه را به وجود می‌آورد. تنها با استفاده از این فضا است که کودک درون جرات می‌کند پا به عرصه گذاشته و تبدیل به بالغ جهان بیرون شود.
نیاز کودک به بهره‌گیری از فضای فانتزی است و «بادبزن جوانی» نمایشی است با هدف ایجاد این فضا.

چاپ شده در بولتن جشنواره بیست و چهارم