اصیل و دست نخورده بودن؛ مهمترین ملاک انتخاب آئین‌های نمایشی
در آئین‌های کهن ایرانی، مهمترین اصل در باور مردم، برخورد با شخصیت و معنویت واقعه عاشورا از دو جنبه یقیق محکم و فخر در کلام(کلام صحیح و پاک) است و این در تمام آئین‌هایی که در کنارش موسیقی قرار می‌گیرد وجود دارد. به طور مثال در کنار آئین نخل گردانی شکل نوحه گری بسیار ساده ولی جذاب و گیرایی وجود دارد و فقط فریاد”وای حسین” به گوش می‌رسد در حالی امروزه در نوحه گری ما حاشیه به جای متن قرار گرفته است.
هوشنگ جاوید یکی از معدود محققان موسیقی نواحی ایرانی است که سال‌های زیادی در عرصه تحقیق و پژوهش موسیقی مناطق مختلف کشورمان و گردآوری آواها و نواهای محلی مشغول فعالیت است.
وی که در دومین همایش آئین‌های عاشورایی به عنوان مسئول بخش آئین‌های نمایشی حضور دارد و خود آئین‌های نمایشی شرکت کننده در همایش را انتخاب کرده، به خبرنگار سایت ایران تئاتر گفت:«همایش آئین‌های عاشورایی می‌تواند حرکتی تاثیرگذار باشد و طی سال‌های آینده مسئولان فرهنگی توسط آن می‌توانند شاهد جوانه‌ای که به انتظارش هستند باشد که از این نهال نوپا به وجود می‌آید اما این امر مستلزم این است که در این مورد برنامه ریزی صحیحی صورت گیرد. به این شکل که با پایان یافتن این همایش برنامه برگزاری همایش سال آینده را طراحی کرده و بودجه کافی و مقدمات آن را فراهم کنند، در حال حاضر در عرصه تحقیق و پژوهش موسیقی نواحی کمتر از تعداد انگشتان یک دست محقق وجود دارد، بنابراین حمایت شایسته از این افراد در جهت تحقیق و پژوهش امر چندان دشواری به نظر نمی‌رسد و با توجه به حضور آنان چنان چه مسئولان هنری از پایان این همایش دست به کار شوند تا برگزاری همایش بعدی حداقل 10 ماه فرصت وجود دارد و می‌توان به جای انتشار بولتن دست کم برای هر بخش یک کتاب کامل و مجزا چاپ کرد و یا شناسنامه هر بخش و هنرمندانش را تهیه کرد چرا که نسل‌های آتی از ما سند می‌خواهند و چنان چه اهمال کاری شود، مرتکب خطا شده‌ایم.»
جاوید در ادامه افزود:«در آئین‌های کهن ایرانی، مهمترین اصل در باور مردم، برخورد با شخصیت و معنویت واقعه عاشورا از دو جنبه یقیق محکم و فخر در کلام(کلام صحیح و پاک) است و این در تمام آئین‌هایی که در کنارش موسیقی قرار می‌گیرد وجود دارد. به طور مثال در کنار آئین نخل گردانی شکل نوحه گری بسیار ساده ولی جذاب و گیرایی وجود دارد و فقط فریاد”وای حسین” به گوش می‌رسد در حالی امروزه در نوحه گری ما حاشیه به جای متن قرار گرفته است.»
این محقق و پژوهشگر موسیقی نواحی کشورمان معیار و ملاک آئین‌های شرکت کننده در دومین همایش را با اصالت بودن آن‌ها و دست نخورده بودنشان دانست و افزود:«ملاک انتخاب آئین‌های شرکت کننده در این همایش براساس داشته‌ها و تجربیات سالیان تحقیق و پژوهشی بوده و سعی کرده‌ام تا بهترین‌ها را انتخاب کنم. موسیقی مذهبی در ایران به اندازه یک اقیانوس وسعت دارد و از آن می‌توان بهره‌مند شد. اقدام شایسته‌ای که در این همایش صورت گرفته این است که اگر قرار است سنج و دمام بوشهر حضور داشته باشد، به اطلاع بوشهری‌های مقیم مرکز رسیده که در کنار نوازندگان قرار گیرند و به نوحه‌سرایی و عزاداری بپردازند و در حقیقت سعی شده که آن‌ها نیز در برگزاری دخیل باشند و این آئین را حمایت کنند.»
وی در خصوص سقاخوانی و چاووش‌خوانی اظهار کرد:«سقاخوانی شکلی از نوحه گری کُر بدوی در ایران است که در آن دو تا سه صدا شنیده می‌شود که نشان دهنده قدرت سرود مذهبی ماست و این در حالی است که به هیچ عنوان بر سر و صورت نمی‌کوبند و عزاداران با شنیدن اشعار و نواها به شور می‌آیند.»
وی با اشاره به آئین چاوش خوانی گفت:«چاووشی از گونه‌هایی از قبیل شادی، عزا و خبر تشکیل شده که چاوشی عزا نیز متشکل از مرگ عزیزان، محرم و علم کشی است که هر یک از آن‌ها در نغمگی خاصی اجرا می‌شوند. به طور مثال چاووشی در نوا، همایون، راست پنجگاه وجود دارد که تفاوت آن‌ها در نحوه اجرا دیده می‌شود.»
جاوید در پایان با ابراز امیدواری نسبت به تداوم آئین‌های عاشورایی و گستردگی آن گفت:«به امید خدا، مطمئن باشید که هرگز چراغ حماسه‌های عاشورایی خاموش نخواهد شد.»